تحلیل انتقادی بر تعیین مصادیق «زینت» در فتاوای معاصر

بی بی رحیمه ابراهیمی

دوره 14، شماره 27 ، تیر 1401، صفحه 7-28

https://doi.org/10.22075/feqh.2021.22674.2769

چکیده
  یکی از مسائل فقه الاجتماع،‌ ارتباط زن و مرد نامحرم با یکدیگر است که خود مشتمل بر مسائل متعددی از جمله میزان پوشش و کیفیّت آن در مقابل یکدیگر است. وجوب پوشاندن زینت بر زنان در مقابل مردان نامحرم، یکی از ریز مسائل این حوزه می ‌باشد. آن چه در این نوشته مورد بررسی قرار گرفته،‌ وظیفه‌ تشخیصی مصادیق این حکم است. چالش اصلی بحث آنجاست که فقیهان، ...  بیشتر

بازپژوهی حکم شرعی کنترل جمعیّت

محمد رسول آهنگران؛ مریم آقایی بجستانی؛ فاطمه ورزی

دوره 14، شماره 27 ، تیر 1401، صفحه 29-52

https://doi.org/10.22075/feqh.2019.17008.1920

چکیده
  جمعیّت و کنترل آن از جمله مباحث حائز اهمیتی است که از دیر باز مورد توجه اندیشمندان، حکّام و سیاستمداران بوده و هست؛ مباحث حوزۀ جمعیّت از پرمناقشه­ترین مباحث موجود به­ویژه در بین اندیشمندان مسلمان بوده و مخالفان و موافقان برای اثبات ادعای خویش دلایل و مستنداتی را بیان کرده و هر یک به نحوی سعی در اثبات ادعای خود نموده است.مخالفان ...  بیشتر

تأسیس قاعده فقهی حمایت از زنان بزهکار

احمد باقری؛ سید محمد حسن طاهایی

دوره 14، شماره 27 ، تیر 1401، صفحه 53-78

https://doi.org/10.22075/feqh.2021.21301.2568

چکیده
  زنان در طول تاریخ، ستم ‌های مردانه فراوانی را تحمّل کرده‌اند. استضعاف تاریخی زنان به آنجا انجامید که از قرن هجدهم تاکنون نهضتی عظیم به نام فمینیسم در حمایت از حقوق زنان به پا خاست و برابری حقوق زن و مرد را وجهه همّت خود قرار داد. این در حالی است که اسلام برابری حقوقی میان زن و مرد را - با وجود تفاوت‌ های بسیارِ فیزیکی و روانی - خلاف عدالت ...  بیشتر

نگاهی فقهی به حقّ عینی برندگان جوایز بانکی ناشی از قرعه کشی

عبدالله بهمن پوری؛ نجمه زکی خانی

دوره 14، شماره 27 ، تیر 1401، صفحه 79-104

https://doi.org/10.22075/feqh.2021.22594.2761

چکیده
  امروزه یکی از مسائل مهمّ در بانک­ها، حقّ عینی برندگان در قرعه­کشی است که در خصوص آن میان فقها دو قول کفایت و عدم کفایت قرعه در لزوم حقّ تملّک وجود دارد. قول مشهور در این مسأله درصدد اثبات و تأیید این امر است که قرعه، اماره و کاشفیّت هرچند ناقص در آن موجود است. با این توضیح که قرعه­کشی بانک از مصادیق قاعده ملک ان یملک می ­باشد. اما ...  بیشتر

پژوهشی در حکم توارث زوجین در ازدواج موقّت

زهرا تجری موذنی؛ علی اکبر ایزدی فرد؛ علی فقیهی؛ علی اکبر ابوالحسینی

دوره 14، شماره 27 ، تیر 1401، صفحه 105-124

https://doi.org/10.22075/feqh.2021.23948.2945

چکیده
  ازدواج یا نکاح موقّت، یکی از عقود اختصاصی فقه شیعه است که در برخی از احکام، تفاوت هایی با عقد دائم دارد که از جمله این موارد، مبحث توارث زوجین است. بر این اساس، سؤال اصلی ای که در پژوهش حاضر تلاش گردیده تا پاسخی توصیفی- تحلیلی بدان داده شود، آن است که «آیا زوجین در ازدواج موقّت از یکدیگر ارث می برند؟». طبق تحقیقات صورت گرفته، در ...  بیشتر

تحلیل سیاست کیفری ناظر بر حدود در قانون مجازات اسلامی 1392(رویکردها، نوآوری ها، نارسایی ها)

مجید جهان شیر؛ سیدمحمود مجیدی؛ محمدحسن حسنی

دوره 14، شماره 27 ، تیر 1401، صفحه 125-170

https://doi.org/10.22075/feqh.2021.21593.2615

چکیده
  در مقرّرات ناظر بر حدود در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، رویکردهای جدید از سوی قانونگذار قابل مشاهده است. به نظر می‌رسد رفع خلأهای تقنینی موجود در مقرّرات پیشین در زمره این رویکردها می باشد. از اینرو نسبت به موضوعاتی به مانند زنای در حال مستی و خواب، میزان تعزیر در صورت اسقاط مجازات حدّی و نیز تصریح به جرم انگاری های مقیّد جرایم محاربه ...  بیشتر

قاعده «تعزیر کلّ أحدٍ بحسبه»؛ اعتبارسنجی و مصداق ‌شناسی

مرتضی چیت سازیان

دوره 14، شماره 27 ، تیر 1401، صفحه 171-194

https://doi.org/10.22075/feqh.2021.22860.2798

چکیده
  در مجازات­ ها، «تعزیرات» از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده و قواعد متعددی برای آن مقرّر گردیده است. مرجع تصمیم ‌گیری درکمّ و کیف تعزیر و این که بر عهده چه کسی است، تحت قاعده «التعزیرُ بِما یَراهُ الحاکم» بحث می‌شود. از دیگر سو، قلمرو تعزیرات و مصادیق شمول آن، تحت عنوان «التَعزیرُ لِکُلِّ عَمَلٍ مُحَرّمٍ» قرار داده ...  بیشتر

امکان سنجی فقهی فروش کالای متعلّق به طرف معامله در ماده 88 کنوانسیون بیع بین المللی کالا

حسین حقیقت پور؛ علی اکبر جعفری ندوشن

دوره 14، شماره 27 ، تیر 1401، صفحه 195-224

https://doi.org/10.22075/feqh.2021.21568.2613

چکیده
  مبحث پنجم از فصل سوم کنوانسیون بیع بین المللی کالا 1980 پیرامون «مقررات مشترک ناظر بر تعهّدات بایع و مشتری» است. در بخش ششم از این مبحث، تحت عنوان «حفظ و نگهداری کالا» طبق ماده 88، در شش مورد اجازه فروش کالای متعلّق به طرف معامله، به طرفین داده شده است: تأخیر غیر متعارف مشتری در تحویل مبیع، تأخیر غیر متعارف بایع در بازپس‌گیری ...  بیشتر

مطالعه تطبیقی انتقال معدوم در عقد اجاره در فقه امامیه، حقوق ایران و فرانسه

محمد ریاحی؛ محمد جعفری فشارکی

دوره 14، شماره 27 ، تیر 1401، صفحه 225-254

https://doi.org/10.22075/feqh.2021.20354.2426

چکیده
  در حقوق فرانسه به رابطه­ حقوقی بین شخص با شیء مادّی و ملموس، مالکیّت گفته ­می­شود. به همین دلیل در آن نظام حقوقی نمی­توان اجاره را عقدی تملیکی دانست، زیرا منفعت در زمان انعقاد عقد، وجود خارجی و ملموس ندارد و تصوّر چنین مالکیّتی مقدور نیست. از همین رو قانونگذار فرانسوی در ماده 1709 قانون مدنی، اجاره را موجد تعهّد به برخوردار کردن ...  بیشتر

بررسی فقهی حقوقی قصاص پدر در جنایت علیه کودکان متولّد از اسپرم اهدایی

جعفر سلمان زاده؛ رقیه صادقی رام

دوره 14، شماره 27 ، تیر 1401، صفحه 255-274

https://doi.org/10.22075/feqh.2022.25785.3146

چکیده
  انسان، موجودی اجتماعی است و با توجه به پذیرش زندگی اجتماعی، ملزم به رعایت حقوق دیگران در جامعه است. یکی از حقوق اساسی انسان‌ها، حقّ حیات است. قانون مجازات اسلامی، به تبع فقه امامیّه، با تأکید بر حقّ حیات، مجازات قصاص را برای جنایات عمدی تعیین کرده است؛ اما چنان‌که این جنایات از سوی پدر بر فرزند اعمال شود، قصاص ثابت نمی‌شود. گاه به ...  بیشتر

سیاست کیفری ایران در قبال جرائم سیاسی و مطالعه تطبیقی آن با نظام حقوقی آمریکا

سید حسن شاه چراغ؛ محمدحسن حسنی؛ مهدی ذوالفقاری

دوره 14، شماره 27 ، تیر 1401، صفحه 275-304

https://doi.org/10.22075/feqh.2022.25409.3118

چکیده
  جرم سیاسی برای نخستین بار در دوران مشروطه وارد ادبیّات حقوق کیفری ایران شد و با رشد تدریجی از جرائم شهروندان علیه دولت به جرائم کارگزاران دولت با هدف تحکیم قدرت حاکمه بر ضدّ حقوق و آزادی های اساسی شهروندان توسعه یافت. در نظام کیفری کامن لا از جمله آمریکا بخلاف نظام کیفری رومی – ژرمنی، جرم سیاسی رشد کم فروغی داشته است و تنها الحاق ...  بیشتر

ارزیابی از مواجهه‌ معرفتی اصولی با اخباری ذیل مسأله حجیّت ذاتی قطع

محمد حسین صفائی؛ حسین واله

دوره 14، شماره 27 ، تیر 1401، صفحه 305-332

https://doi.org/10.22075/feqh.2021.23471.2876

چکیده
  سخن از معرفت ‌شناسی اصول فقه در دو مقام توصیفی و هنجاری مطرح می‌شود. رویکرد توصیفی به معنای معرفت‌ شناسی اصول فقه در مقام «هست» و شامل فقه اصولی و فقه اخباری خواهد بود که در این مقاله از آن سخن به میان می‌آید. رویکرد هنجاری در معرفت ‌شناسی اصول فقه نیز در مقام «باید» و شامل چیستی معرفت فقهی، منابع معرفت فقهی و امکان معرفت ...  بیشتر

واکاوی مالیّت منفعت انسان و کیفیّت تسلیم آن در فقه و حقوق ایران

علی کاظمی

دوره 14، شماره 27 ، تیر 1401، صفحه 333-360

https://doi.org/10.22075/feqh.2021.20885.2507

چکیده
  قانون مدنی در ماده 214 واژه «مال» و «عمل» را جدا گانه آورده است، تفکیک مزبور این تصوّر را ایجاد کرده است که قانون مدنی برای عمل  یا همان منفعت انسان قائل به مالیّت نباشد. مقاله حاضر سه سؤال اصلی دارد: منفعت انسان چیست؟ آیا مالیّت دارد؟ و کیفیّت تسلیم منفعت انسان در مصادیق مختلف قراردادی به چه صورت است؟ نتیجه چنین حاصل شد ...  بیشتر

شناسایی ماهیّت دادة شخصی و جستجوی بستر حقوقی مناسب جهت حمایت از آن در نظام حقوقی ایران

مهدیه لطیف زاده؛ سید محمد مهدی قبولی درافشان؛ سعید محسنی؛ محمد عابدی

دوره 14، شماره 27 ، تیر 1401، صفحه 361-394

https://doi.org/10.22075/feqh.2021.22153.2696

چکیده
  افراد در بسترهای مختلفی از داده‌های شخصی خود استفاده می‌کنند. در واقع باید گفت که استفاده از داده‌های شخصی اجتناب ‌ناپذیر است. از طرف دیگر، حفاظت از داده‌های شخصی یکی از حقوق شهروندی است و باید به ‌طور قانونی از داده‌های شخصی حمایت شود. چنین حفاظت قانونی به ‌طور کامل، توسط مقرّرات عمومی حفاظت از داده (GDPR) حاصل ‌شده است. این مقرّرات ...  بیشتر