نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار فقه و حقوق اسلامی ، دانشکده الهیات ، دانشگاه یزد ، یزد (نویسنده مسئول)

2 استادیار حقوق ، گروه حقوق و علوم سیاسی ، دانشگاه یزد، یزد

چکیده

مبحث پنجم از فصل سوم کنوانسیون بیع بین المللی کالا 1980 پیرامون «مقررات مشترک ناظر بر تعهّدات بایع و مشتری» است. در بخش ششم از این مبحث، تحت عنوان «حفظ و نگهداری کالا» طبق ماده 88، در شش مورد اجازه فروش کالای متعلّق به طرف معامله، به طرفین داده شده است: تأخیر غیر متعارف مشتری در تحویل مبیع، تأخیر غیر متعارف بایع در بازپس‌گیری کالا، تأخیر غیر متعارف مشتری در پرداخت ثمن، تأخیر غیر متعارف مشتری در پرداخت هزینه ­های نگهداری کالا، قرارگرفتن کالا در معرض فساد سریع و در پی داشتن هزینه نامتعارف برای نگهداری کالا مستفاد از این ماده، پس از تحقّق بیع و انتقال مالکیّت عوضین، بدون انحلال بیع، طرف قرارداد می تواند یا ملزم است در راستای جهاتی چون استیفای طلب یا جبران خسارت خود و یا ممانعت از ضرر طرف مقابل، کالای متعلّق به او را به شخص ثالثی بفروشد. در حقوق ایران، این راهکار ظاهراً جایگاهی ندارد، اما خاستگاه های نظری آن را می‌توان به گونه فی الجمله در فقه امامیه یافت. مقاله حاضر درصدد است با روش توصیفی - تحلیلی، هر شش عنوان مجوّز فروش کالای متعلّق به طرف معامله در کنوانسیون را به طور جداگانه و تفصیلی در سنجه مبانی فقهی مورد کنکاش قرار دهد. برآیند تحقیق آن است که این راهکار به طور فی‌الجمله قابل پذیرش می‌نماید و در ساختار فقه اصیل جواهری قابل جایابی است اما در برخی از صورت‌ های مزبور نمی‌توان اطلاق ماده 88 را بر مبانی فقهی منطبق ساخت، مگر آن که عنوان ثانوی عارض گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Jurisprudential feasibility of Selling Goods Belonging to the Trading Party in Article 88 of the Convention on the International Sale of Goods

نویسندگان [English]

  • Hosein Haghighatpoor 1
  • Ali akbar Jaafari Nodushan 2

1 Yazd University

2 ,Yazd University

چکیده [English]

The fifth topic of the third chapter of the Convention on the International Sale of Goods of 1980 is about "common regulations governing the obligations of the seller and the customer". In the sixth part of this topic, under the title of "keeping goods", according to Article 88, in six cases, permission to sell the goods belonging to the transaction party has been given to the parties: unusual delay of the customer in the delivery of the goods, unusual delay of the seller in retrieving the goods , the customer's unusual delay in payment of the consideration, the customer's unusual delay in payment the costs of maintaining the goods, exposing the goods to rapid corruption and incurring unusual costs for maintaining the goods. According to this article, after the realization of the sale and the transfer of the ownership of the considerations, without Dissolution of the sale, the contracting party can or is required to transfer the goods belonging to him to a third party in order to to fulfill his debt or compensate for his own damage or prevent the loss of the other part. In Iranian law, this solution apparently has no place, but its theoretical origins can be found in Imami jurisprudence. The present article aims to analyze all six titles of the license to sell the goods belonging to the transaction party in the convention separately and in detail in jurisprudential bases with a descriptive-analytical method. The result of the research is that this solution is acceptable in general and can be placed in the structure of Javaheri jurisprudence, but in some of the aforementioned cases, the application of Article 88 cannot be made compatible with jurisprudencial foundations, unless with the secondary title.

کلیدواژه‌ها [English]

  • resale of goods
  • Taking delivery
  • creditor's refusal to Taking delivery
  • compensation
  • delay in possession of property
  • exchange guarantee
  • Imami jurisprudence
- آل‌کاشف ‌‌الغطاء، علی (1381)، شرح خیارات اللمعه، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- اردبیلى(محقق)، احمد بن محمد (1403ق)، مجمع الفائده و البرهان فی شرح ارشاد الأذهان، ج 8 و10، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- اصفهانی، محمدحسین (1418ق)، حاشیه کتاب المکاسب، تصحیح: قطیفی، ج5، قم: أنوارالهدى.‌
- امامی خوانساری، محمد (بی­تا)، الحاشیه الثانیه علی المکاسب، بیجا.
- انصاری(شیخ)، مرتضى بن محمدامین (1415ق)، کتاب المکاسب، ج5، قم: کنگره جهانى بزرگداشت شیخ اعظم.
- ایزانلو، محسن؛ میرشکاری، عباس (1390)، تقاصّ، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 3، 29-47.
- بحرانى آل عصفور، یوسف (1405ق)، الحدائق الناضره فی أحکام العتره الطاهره، ج19،  قم: مؤسسه النشر الاسلامى.
- تبریزی، میرزاجواد (بی­تا)، أسس القضاء و الشهاده، ج1، قم: دفتر مؤلف.
- جبعی عاملی(شهید ثانى)، زین الدین بن على (1410ق)، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، ج3، قم: داورى.
- جبعی عاملی(شهید ثانی)، زین الدین بن علی (1413ق)، مسالک الأفهام الی تنقیح شرائع الاسلام، ج3و5 و14، قم: مؤسسه معارف اسلامی.‌
- حرّ عاملى، محمد بن حسن (1409ق)، تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، ج17، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
- حسینی عاملى، سید جواد (1419ق)، مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلامه، ج15، قم؛ مؤسسه النشر الاسلامى.
- حلّی(علامه)، حسن بن یوسف (1413ق)، قواعد الأحکام، ج5، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.‌
- حلّی(علامه)، حسن بن یوسف (1419ق)، نهایه الإحکام، ج1، قم: مؤسسه آل البیت(ع).
- حلّی(علامه)، حسن بن یوسف (1420ق)، تحریر الأحکام الشرعیه علی مذهب الامامیه، ج2،  قم: مؤسسه امام صادق(ع).
- حلّی(محقق)، جعفر بن حسن (1408ق)، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، ج4، چ2، قم: اسماعیلیان.‌
- خمینی(امام)، سید روح الله (بی­تا)، تحریر الوسیله، ج1و2، قم: دار العلم.‌
- داراب پور، مهراب (1374)، تفسیری بر حقوق بیع بین­المللی، ج3، تهران؛ کتابخانه گنج دانش.
- سبحانی تبریزی، جعفر (1414ق)، المختار فی أحکام الخیار، ج2، قم: مؤسسه امام صادق(ع).
- سبحانی تبریزی، جعفر (1418ق)، نظام القضاء و الشهاده فی الشریعه الإسلامیه الغرّاء، ج2، چ2، قم: مؤسسه امام صادق(ع).
- سبزواری، سید عبدالاعلی (1413ق)، مهذّب الأحکام، ج17و27، چ4، قم: مؤسسه المنار – دفتر مؤلف.‌
- شعاریان، ابراهیم؛ مولایی، یوسف (1390)، مطالعه تطبیقی مبانی قاعده تقلیل خسارت، فقه و حقوق اسلامی، 2، 131-155.
- صفایی، سید حسین (1386)، حقوق مدنی و حقوق تطبیقی، چ2، تهران: میزان.
- صفایی، سید حسین (1390)، حقوق بیع بینالمللی با مطالعه تطبیقی، تهران: مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
- طباطبائی حکیم، سید محمدسعید (1415ق)، منهاج الصالحین، ج2، بیروت: دار الصفوه.
- طباطبائی یزدى، سید محمدکاظم (1421ق)، حاشیه المکاسب، ج2، چ2، قم: اسماعیلیان.
- فاضل لنکرانى، محمد (1420ق)، تفصیل الشریعه(القضاء و الشهادات)، قمک مرکز فقهى ائمه اطهار(ع).
- فخرالمحققین حلّی، محمد بن حسن بن یوسف (1387ق)، إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، ج2، قم: اسماعیلیان.‌
- کاشف الغطاء نجفی، مهدى (بی­تا)، مورد الأنام، ج4، نجف: مؤسسه کاشف الغطاء.
- کرکى(محقق)، على بن حسین (1414ق)، جامع المقاصد فی شرح القواعد، ج5، چ2، قم: مؤسسه آل ­البیت(ع).
- مامقانى، ملاعبداللّه (1350)، نهایه المقال، قم: مجمع الذخائر الإسلامیه.
- مجاهد طباطبائى، سید محمد (بی­تا)، کتاب المناهل، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
- محقق داماد، سید مصطفی؛ جعفری خسروآبادی، نصرالله (1389)، بررسی قاعده مقابله با خسارت بر اساس فقه اسلامی و حقوق موضوعه ایران، فقه و مبانی حقوق اسلامی، 2، 103-118.
- موسوی اردبیلى، سید عبد الکریم (1423ق)، فقه القضاء، ج2، چ2، قم: دانشگاه مفید.
- موسوی بجنوردى، سید حسن (1419ق)، القواعد الفقهیه، ج2، قم: الهادی.
- موسوی گلپایگانى، سید محمدرضا (1409ق)، مجمع المسائل، چ2، قم: دار القرآن الکریم.
- موسوی گلپایگانى، سید محمدرضا (1413ق)،‌ کتاب القضاء، حسینی میلانی، ج2، قم: دار القرآن الکریم‌.
- مؤمن قمّی، محمد  (1422ق)، مبانی تحریر الوسیله (القضاء و الشهادات)، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(ره).
- نجفی(صاحب جواهر)، محمدحسن (1404ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، بیروت: دار احیاء التراث.