جریان قاعده اهمّ و مهمّ در اکراه به قتل

رضا الهامی؛ حسن پورلطف اله

دوره 10، شماره 19 ، دی 1397، صفحه 9-36

https://doi.org/10.22075/feqh.2018.7714.

چکیده
  اکراه، از جمله عواملی است که به موجب حدیث رفع و ادلّه دیگر، تکلیف و مسئولیت را از مرتکب جنایت برداشته است، ولی مشهور فقهای امامیّه، اکراه در قتل را استثناء کرده و  قائل شده اند به این­ که در صورت ارتکاب قتل، شخص مکرَه قصاص می شود. سؤال اصلی این تحقیق آن است که بر فرض پذیرش نظر مشهور، هرگاه تهدیدی که از جانب مکرِه صادر می ­شود، مهمّ ...  بیشتر

واکاوی رویکرد حکومتی به خمس و زکات

حسینعلی امینی؛ مسعود راعی؛ احمدرضا توکلی

دوره 10، شماره 19 ، دی 1397، صفحه 37-64

https://doi.org/10.22075/feqh.2018.13072.1325

چکیده
  تشکیل نظام اسلامی و نیاز به تأمین منابع مالی در جهت اجرای اهداف حکومت اسلامی این سؤال را به وجود آورده که منابع مالی و درآمدی در چنین حکومتی چگونه باید تعریف شود؟ این سؤال از جهات مختلف مو رد توجه واقع شده است. یکی از ابعاد نوپیدای موضوع فعلی به رابطه حاکمیّت و خمس و زکات معطوف است. اهمیّت این سؤال بدان جهت است که در حال حاضر، نوعی نگاه ...  بیشتر

تأمّلی در ضرورت احراز عسر و حرج در محاکم جهت صدور حکم و گواهی عدم امکان سازش در کلیّه طلاق ها

علی اصغر حاتمی؛ مرضیه شرقی

دوره 10، شماره 19 ، دی 1397، صفحه 65-88

https://doi.org/10.22075/feqh.2018.12176.1345

چکیده
  بر کسی پوشیده نیست طلاقی که «أبغض الحلال» خالق هستی خوانده می ‌شود چه تبعات مهلکی را برای شخص و جامعه در پی دارد. لیکن از آنجا که گاه اصرار بر بقای یک رابطه، آثاری به مراتب مخرّب‌ تر از افتراق و انفکاک آن به دنبال دارد گریزی از پذیرفتن آن به عنوان آخرین راه حلّ باقی نمی‌ ماند. با این اوصاف، مسأله‌ اصلی به این امر باز می‌ گردد که ...  بیشتر

بررسی فقهی حقوقی قراردادهای مشارکت عمومی- خصوصی در نظام حقوقی ایران

بهاره حسنی؛ محمدحسین بیاتی

دوره 10، شماره 19 ، دی 1397، صفحه 89-114

https://doi.org/10.22075/feqh.2018.7747.

چکیده
  طی چند دهه گذشته، با زیاد شدن بدهی‌ های بخش عمومی، اهمیت استفاده از ظرفیّت ‌های بخش خصوصی بیش از پیش نمایان شده است؛ با این وجود، عملیاتی کردن مشارکت عمومی- خصوصی، بسته به موضوع مشارکت و قالب قراردادیِ آن، نیازمند بستر های مناسب قانونی است. در ایران، اگرچه در مواردی قانونگذار به صورت کلّی و گذرا وظیفه دولت را به استفاده از مشارکت عمومی- ...  بیشتر

تأثیر جهل به قانون در مسئولیت کیفری از منظر قانون مجازات اسلامی

محمد حسن حسنی؛ سیدحسین شاهچراغ

دوره 10، شماره 19 ، دی 1397، صفحه 115-136

https://doi.org/10.22075/feqh.2018.14188.1484

چکیده
  حدود مسئولیت­ کیفری جاهل به قانون، از جمله چالش ‌های حقوقی برقراری توازن بین حفظ نظم­عمومی و اجرای عدالت است. به اقتضای حفظ نظم اجتماعی، همگان مکلّف به تعلّم و آگاهی از قانون بوده و قاعده‌ کلّی، مبتنی بر عذر نبودن جهل به قانون است. با این‌ وجود، چنان چه حصول علم به قانون ناممکن و یا فهم درست آن از قدرت انسان خارج باشد، نپذیرفتن ...  بیشتر

عمد یا غیر عمد بودن جنایت ناشی از سرایت

سیده محبوبه حسنی ابوالحسن کلایی؛ محمد محسنی دهکلانی

دوره 10، شماره 19 ، دی 1397، صفحه 137-160

https://doi.org/10.22075/feqh.2018.11361.1114

چکیده
  اگر جانی قصد ایراد جنایت بر محلّی را داشته لکن به هر دلیلی، جنایت اول به سایر اعضاء سرایت کرده و موجب نقص عضوی دیگر و یا زوال منفعت آن عضو و یا حتّی باعث ازهاق نفس گردد سؤالی که قابلیّت پرسش را دارد این است که جنایت ناشی از سرایت (جنایت دوم) از نظر عمدی یا غیر عمدی بودن چه حکمی خواهد داشت؟ در پاسخ به مسأله فوق باید گفت که مشهور فقها به نحو ...  بیشتر

بررسی فقهی و حقوقی شرایط اخذ دیر کرد در مطالبات معوّق بانکی

فرشید رجبی؛ علی اکبر ایزدی‌فرد؛ علی اکبر جهانی

دوره 10، شماره 19 ، دی 1397، صفحه 161-184

https://doi.org/10.22075/feqh.2018.14197.1485

چکیده
  بانک و نظام بانکداری بدون ربا، همواره مورد توجه کشورهای اسلامی بوده و رابطه تنگاتنگی با اقتصاد و زندگی مردم دارد. از جمله مشکلاتی که گریبان گیر نظام بانکداری بوده و همیشه مورد توجه قرار گرفته، مطالبات معوّق بانکی است؛ مطالباتی که بیش از 6 ماه و کمتر از 18 ماه از تاریخ سررسید یا  تاریخ قطعی بازپرداخت آنها گذشته باشد. معوّق شدن این مطالبات، ...  بیشتر

سیاست جنایی در پیشگیری اجتماعی ناظر به منابع طبیعی و اراضی ملّی

علیرضا شکربیگی؛ غفور خوئینی

دوره 10، شماره 19 ، دی 1397، صفحه 185-218

https://doi.org/10.22075/feqh.2018.14173.1481

چکیده
  امروزه کنترل جرائم و ناهنجاری ‌های اجتماعی در عرصه منابع طبیعی و اراضی ملّی، مستلزم اتّخاذ سیاست جنایی مناسب در هر یک از مراحل تقنینی، اجرائی، قضائی و به صورت مشارکتی است. در این پژوهش به بررسی مقوله‌ وضعیّت موجود سیاست جنایی در پیشگیری اجتماعی در کنترل مفاسد مرتبط به منابع ملّیو اراضی ملّی پرداخته شده، و تلاش شده تا الگوی مناسب ...  بیشتر

نقد حکم اختصاص «جذام» و «برص» به زوجه با تکیه بر نظر فیض کاشانی

سمیه صفایی؛ محسن رزمی؛ محمدرضا کاظمی گلوردی

دوره 10، شماره 19 ، دی 1397، صفحه 219-240

https://doi.org/10.22075/feqh.2018.14077.1489

چکیده
  مشهور فقهای امامیه با استناد به ادلّه ای از جمله روایات، جذام و برص را در زمره عیوب مختصّ زوجه دانسته اند که در صورت تحقّق آن، تنها  زوج حقّ فسخ نکاح را دارد، اما در مقابل،‌ گروهی از فقها از جمله فیض‌کاشانی آن را از عیوب مشترک زوجین دانسته اند که در فرض تحقّق آن برای هر یک از زن یا شوهر، طرف مقابل حقّ فسخ نکاح را خواهد داشت. تحقیق حاضر ...  بیشتر

قابلیّت توکیل اذن ولیّ قهری در عقد نکاح

محمد عابدی؛ سیده سمیه مرتضوی

دوره 10، شماره 19 ، دی 1397، صفحه 241-262

https://doi.org/10.22075/feqh.2018.13531.1373

چکیده
  در فقه اسلامی، با هدف حمایت از محجوران و یا همراه ساختن تجربه با عشق و یا به جهت وجود سنّت ­های تاریخی که ولایت پدر و جدّ پدری را توجیه می­ کند، ولیّ قهری در تزویج دختر و پسر صغیر و اعطای اجازه به دختر باکره برای نکاح ولایت دارد. مواد 1041 و 1043 قانون مدنی نیز ولایت ولیّ را با قیودی تأیید کرده و ازدواج دختر زیر سیزده سال و پسر زیر پانزده ...  بیشتر

نقش «اصول حقوقی» در رفع اجمال و سکوت حقوق ایران (در پرتو ماده 3 آئین دادرسی مدنی 1379)

مرجانه فیاض بخش؛ ابومحمد عسگرخانی؛ سید باقر میر عباسی

دوره 10، شماره 19 ، دی 1397، صفحه 263-282

https://doi.org/10.22075/feqh.2018.13734.1406

چکیده
  در هر نظام حقوقی، مفاهیم عالی (اصول حقوقی) وجود دارد که قانونگذار با الهام و نشأت ازآنها اقدام به وضع قواعد می نماید. هیچ نظام حقوقی قادر نیست کلّیه موضوعات را پیش بینی کرده و برای همه آنها راه حلّ ارائه دهد؛ لذا قانونگذار در ماده 3 قانون آئین دادرسی مدنی مصوّب 1379 به عنوان تأکید از مقام قضایی می خواهد که در صورت سکوت یا اجمال قانون، به ...  بیشتر

مبنای تحدید مسئولیت در خسارات مالیِ ناشی از حوادث رانندگی (تبصره سه ماده 8 قانون بیمه اجباری شخص ثالث مصوّب 1395)

جلیل قنواتی؛ صابر علایی

دوره 10، شماره 19 ، دی 1397، صفحه 283-306

https://doi.org/10.22075/feqh.2018.13273.1347

چکیده
  جبران ضرر در نظام حقوقی ما، بر مبنای اصل جبران کامل خسارت است. این اصل، در منابع فقهی با قواعدی نظیر قاعده لاضرر، قاعده اتلاف و ... اثبات می گردد. قانونگذار در تبصره سه ماده 8  قانون بیمه اجباری شخص ثالث مصوّب 1395، اجرای این اصل را در خسارات مالی ناشی از حوادث رانندگی (در جبران خسارات وارده به خودرو های نامتعارف)، مستثنی نموده و مسئولیت ...  بیشتر

تأثیر اختلاف دارین در فسخ نکاح از منظر فقه فریقین

فراست محمدی بلبان اباد؛ امیر حمزه سالارزایی

دوره 10، شماره 19 ، دی 1397، صفحه 307-328

https://doi.org/10.22075/feqh.2018.11458.1130

چکیده
      فسخ یکی از موارد انحلال نکاح  است که با آن رابطه زوجیّت خاتمه می پذیرد. از جمله عوامل فسخ نکاح، اختلاف دارین زوجین می باشد که باعث می شود زن و شوهر علاوه بر اختلاف دین، به قلمرو های سیاسی و حقوقی متفاوت از هم تعلّق بگیرند. پژوهش حاضرضمن تبیین مسأله فسخ عقد نکاح زوجین با تأسّی از مفهوم «اختلاف دارین»، با رویکرد توصیفی- ...  بیشتر

تصحیح اعمال ناقص در دادرسی مدنی

محمد مولودی؛ بیژن حاجی عزیزی؛ مهدی حمزه هویدا

دوره 10، شماره 19 ، دی 1397، صفحه 329-358

https://doi.org/10.22075/feqh.2017.12323.1247

چکیده
  از جمله ضمانت اجرا ها در برابر اعمال و اقدامات ناقص در دادرسی مدنی، دادن فرصت تصحیح است که در بسیاری از موارد، کم ­هزینه ­ترین و قابل دفاع ­ترین ضمانت اجرا به شمار می ­رود. تصحیح اعمال، در پرتو نظریه ­های بطلان در دادرسی مدنی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته و در حقوق کشور های مختلف، فصل مهمّی را در حقوق دادرسی به خود اختصاص داده ...  بیشتر

قلمرو حقوق همسر در روابط زناشویی از منظر فقه و حقوق خانواده

سعید نظری توکلی؛ فاطمه کراچیان ثانی

دوره 10، شماره 19 ، دی 1397، صفحه 359-378

https://doi.org/10.22075/feqh.2018.10902.1068

چکیده
  نیازهای جنسی انسان در کنار نیازهای عاطفی او مورد توجه اسلام قرار گرفته است. از آنجا که کانون خانواده تنها محلّ قانونی- اخلاقی تأمین این نیازهاست و خانواده نیز با در کنار هم قرارگرفتن زن و مرد شکل می گیرد بایستی این نیازها برای هر دو نفر آنها به رسمیّت شناخته شده و ساز وکار تأمین آن نیز در نظام فقه اسلامی در نظر گرفته شود. هرچند در دیدگاه ...  بیشتر