نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• فرشید رجبی ¹
• علی اکبر ایزدی‌فرد ²
• علی اکبر جهانی ³

¹ کارشناس ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه مازندران

² استاد دانشگاه مازندران

³ استادیار دانشگاه مازندران

چکیده

بانک و نظام بانکداری بدون ربا، همواره مورد توجه کشورهای اسلامی بوده و رابطه تنگاتنگی با اقتصاد و زندگی مردم دارد. از جمله مشکلاتی که گریبان گیر نظام بانکداری بوده و همیشه مورد توجه قرار گرفته، مطالبات معوّق بانکی است؛ مطالباتی که بیش از 6 ماه و کمتر از 18 ماه از تاریخ سررسید یا  تاریخ قطعی بازپرداخت آنها گذشته باشد. معوّق شدن این مطالبات، اخلال و خسارات فراوانی را بر بانک ها تحمیل می کند، از اینرو برای جبران این خسارات، بانک ها از مشتریانی که پرداخت اقساط خود را به تعویق می اندازند، مقداری زیادی به عنوان جریمه دیرکرد می گیرند. این شیوه برخورد بانک از دیرباز  مورد اختلاف نظر فقها و حقوقدانان بوده است به گونه ای که برخی، این شیوه برخورد بانک را جایز دانسته و به صحّت آن حکم داده اند، و برخی دیگر آن را جایز ندانسته و به بطلان آن حکم کرده اند. با توجه به ادلّه ای نظیر ماهیّت شرط ضمن عقد بودن این شیوه برخورد، تعزیر مالی متخلّف، قابل تأدیه بودن خسارات و اتلاف به تسبیب، اصل این برخورد بانک جایز به نظر می رسد، اما این شیوه برخورد به صورت مطلق جایز نیست، بلکه با توجه به شرایطی مانند مصرف تسهیلات در جهت خاصّ، کارشناسی های لازم در مصرف و اخذ تسهیلات و داشتن حسن نیّت در اخذ وام، تغییر می کند. در این پژوهش ضمن بررسی این شرایط، ثابت شده است که اگر مشتری آنها را رعایت کرده باشد، اخذ دیرکرد از وی جایز نیست و حتی در برخی موارد، علاوه بر  نگرفتن دیرکرد، خود بانک باید در ضرر وارد به مشتری سهیم باشد.

کلیدواژه‌ها

• مطالبات معوّق
• دیرکرد
• کارشناسی
• حسن نیّت

عنوان مقاله [English]

Jurisprudence and juridical investigation of the condition of getting lateness in banking delayed demands

نویسندگان [English]

• Farshid Rajabi ¹
• Ali akbar Izadifard ²
• Aliakbar Jahani ³

¹ Mazandaran University

² Mazandaran University

³ Mazandaran University

چکیده [English]

Islamic countries always pay attention to a banking system without lurce and it has a deep relationship with economy and life of people. One of the significant problems for banking system is delayed demands. In fact these demands are more than 6 month and less than 18 month which passed the certain time of their reimbursement. Delayness of these demands imposes many disorders to banks. So in order to compensation banks receive much money as penalties from those customers who don’t pay their installments on time. This kind of method used by banks since many years ago has been faced with disagreements of jurists. Some know this method allowed and the other else don’t. according to reasons such as stipulation of this kind of encounter failure to pay by offender being payable of loss and wasting money this method sounds allowed but this is not allowed absolute. This allowed method in special condition such as facilities in special ways necessary experts in usage and getting facilities and having grace in getting loan could changed. In this paper payed to investigate these condition and if the customer adhere to them receiving lateness of them is not allowed even in some cases not only bank shouldn’t receive lateness but also bank itself has share in customers loss.

کلیدواژه‌ها [English]

• demands
• delayed
• lateness
• experts
• grace