وجه تصحیح عبادیّت «طهارات ثلاث»

حبیب اجودانی؛ حمید مسجدسرایی؛ محمدجواد باقی زاده

دوره 10، شماره 18 ، شهریور 1397، صفحه 7-32

https://doi.org/10.22075/feqh.2017.11157.1095

چکیده
  در علم اصول ثابت است که واجبات غیری، توصّلی بوده و نیازی به قصد قربت ندارند، حال آن که طهارات ثلاث با وجود واجب غیری بودن باید به قصد عبادیّت اتیان شوند، وگرنه جنبه مقدّمی نخواهند داشت. جهت حلّ این اشکال، اصولیان مسیرهای متعدّدی را پیموده اند که عبارتند از: قصد امر نفسی استحبابی در ضمن قصد امر غیری؛ قصد عنوان لازم القصد مجهولی که در ...  بیشتر

ارزیابی عملکرد عرف در تغییر حکمِ مصادیقِ موضوعات عرفی

محمد رسول آهنگران؛ الهام غانم

دوره 10، شماره 18 ، شهریور 1397، صفحه 33-48

https://doi.org/10.22075/feqh.2018.3136

چکیده
  عملکرد عرف در مواجهه با مصادیق موضوعات عرفی به دو صورت قابل تصوّر است: تغییر حکم مصداق از جانب عرف، به دلیل خارج دانستن مصادیق از موضوعٌ له خطاب شرعی باشد. این نفی مصداق از عرف پذیرفته است؛ و صورت دوم در جایی است که عرف با وجود داخل دانستن مصداق در موضوعٌ له، حکم را از مصداق نفی کند. با توجه به این که موضوع در خطابات شرعی به طور غالب از ...  بیشتر

زمان، مکان و هزینه وفای به عهد

احمد باقری؛ سمیه بابایی؛ محسن مهدیان

دوره 10، شماره 18 ، شهریور 1397، صفحه 49-66

https://doi.org/10.22075/feqh.2018.12805.1301

چکیده
  عقد و ایقاع اعمّ از این که لازم یا جایز باشد، تعهّداتی را موجب می­ شود که متعهّد ناگزیر از ایفای آن است. ایفای تعهّد زمانی ذمّه­ متعهّد را بریّ می­ سازد که طبق مفادّ عقد، از حیث اوصاف و شرایط مقرّر واقع شود؛ به این معنا که الزاماً باید در زمان و مکان مورد توافق در متن عقد صورت پذیرد و در فرضی که انجام تعهّد، متضمّن هزینه باشد بر عهده ...  بیشتر

قاعده إعراض و اثر آن بر زوال حقّ اختراع

میرقاسم جعفرزاده؛ عباس مرادی

دوره 10، شماره 18 ، شهریور 1397، صفحه 67-92

https://doi.org/10.22075/feqh.2018.7766.

چکیده
  در بیشتر نظام های حقوقی معاصر، «اعراض» به عنوان یکی از موجبات زوال حقّ مالکیّت مورد شناسایی قرارگرفته و حتّی نسبت به سایر حقوق نیز امکان پذیر می باشد. اما در فقه اسلامی و حقوق ایران، به صورت بسیار جزئی مورد اشاره قرار گرفته و هرگز تحت عنوانی مستقلّ، از آن بحث نشده است؛ لذا در این مقاله سعی برآن شده تا با توجه به اقوال و آثار فقهای ...  بیشتر

تأثیر «حصول نتیجه» در مطلق یا مشروط بودن قوّادی

سید مجتبی حسین نژاد

دوره 10، شماره 18 ، شهریور 1397، صفحه 93-132

https://doi.org/10.22075/feqh.2017.11813.1185

چکیده
  مشروط یا مطلق بودن قوّادی به حصول نتیجه، می ­تواند از مسائل چالش برانگیز در اجرای حدّ قوّادی شمرده شود. ظاهر عبارت قدما و متأخرین فقها، مشروط نبودن اجرای حدّ قوّادی به حصول نتیجه بوده، در حالی که اکثریت فقهای معاصر، اجرای حدّ را مشروط به حصول نتیجه می ­دانند. با توجه به این که ثمره این بحث تنها در صورت شمرده شدن مجازات قوّادی به عنوان ...  بیشتر

تأثیر قوّه قاهره در قتل و جرح ناشی از ترک فعل

هادی غلامرضاراوی؛ محمود یوسفوند

دوره 10، شماره 18 ، شهریور 1397، صفحه 133-154

https://doi.org/10.22075/feqh.2017.7696.

چکیده
  بر اساس قانون مدنی، اگر شخص متعهّد، بر اثر قوّه قاهره نتواند تعهّد خود را ایفاء کند و به علّت عدم ایفای تعهّد، خسارتی به ‌طرف مقابل وارد شود ضامن نیست؛ اما سؤالی که مطرح می ‌شود این است که اگر عدم ایفای تعهّدِ ناشی از قوّه قاهره، موجب جرح و یا قتل شود آیا شخص متعهّد، ضامن بوده یا ضامن نیست؟ در قانون ایران و فقه شیعه در این مسأله چیزی ...  بیشتر

«تعزیرات منصوص» از احکام ابدی تا احکام قضایی و حکومتی

محمد رمضانی؛ رحیم نوبهار؛ سید محمدرضا آیتی

دوره 10، شماره 18 ، شهریور 1397، صفحه 155-182

https://doi.org/10.22075/feqh.2017.11449.1128

چکیده
  میزان کیفر برخی از جرائم تعزیری در روایات تعیین شده است. فقیهان گاه از این موارد، با عنوان تعزیرات منصوص یا تعزیرات معیّن یاد کرده اند. وجود چنین مجازات ‌هایی بر ابهام شمارگان حدود افزوده و سبب تشتّت آرای فقیهان در تعزیری یا حدّ قلمداد کردن این دسته از مجازات‌ ها شده است. پرسش اصلی در باره این موارد، روشن ساختن چیستی میزان مجازات در ...  بیشتر

تأثیر اکراه در ایقاع

جعفر سلمان زاده؛ مصطفی عباسی

دوره 10، شماره 18 ، شهریور 1397، صفحه 183-202

https://doi.org/10.22075/feqh.2018.12990.1319

چکیده
  عدم نفوذ، نظریّه ای غالب نسبت به وضعیّت عقد اکراهی است که به صورت یک حکم بدیهی در ادبیّات حقوقی ایران جریان دارد، به همان میزان که این حکم شایع و شناخته شده می باشد حکم ایقاع اکراهی، مبهم، غریب و مورد تردید است، برخی دیدگاه ها با استدلال بر وحدت مبانی و عمومات عقد و ایقاع بر این باور هستند که باید حکم ایقاع اکراهی را نیز همانند عقد اکراهی ...  بیشتر

شیوه های الزام به اجرای عینی قرارداد

حسین سیمایی صراف؛ محمد ابوعطا؛ فاطمه برمانزن

دوره 10، شماره 18 ، شهریور 1397، صفحه 203-230

https://doi.org/10.22075/feqh.2017.11935.1200

چکیده
  یکی از مهمّ ‌ترین قواعدی که در همه نظام ‌های حقوقی مورد پذیرش قرار گرفته، اصل لزوم قرارداد ‌ها است که بارزترین ثمره آن، اجرای کامل مفاد عقد توسّط متعاقدین می‌ باشد. گاهی اوقات با وجود لزوم، اعتبار و امکان انجام تعهّدات، متعهّد بدون هرگونه عذر موجّه، از وفای به عهد خودداری نموده و متعهّدٌ له را از دستیابی به هدفش از قرارداد باز می ...  بیشتر

جایگاه حمایت از زنان بزه دیده در جرایم علیه کرامت انسانی در فرآیند عدالت کیفری

طیبه شاهرخی؛ فرهاد میرزایی

دوره 10، شماره 18 ، شهریور 1397، صفحه 231-254

https://doi.org/10.22075/feqh.2018.14474.1527

چکیده
  یکی از مهمّ‌ترین اقسام جرایم از جهت آسیب‌ های وارده به بزه­‌دیدگان، جرایم علیه کرامت انسانی است که در آن، جایگاه انسانی شخص بزه‌دیده مورد تعرّض قرار گرفته و در حدّ یک کالا تنزّل می یابد. از سؤالات بسیار مهمّی که ذیل مبحث حمایت از بزه‌دیدگان این قسم از جرایم مطرح شده و همواره مورد توجّه قرار می‌گیرد، آن است که با توجّه به نقش کلیدی ...  بیشتر

مبانی فقهی و حقوقی جرم انگاری اخلال در فرآیند دادرسی کیفری

علیرضا عزیزی؛ محمدعلی مهدوی ثابت

دوره 10، شماره 18 ، شهریور 1397، صفحه 255-278

https://doi.org/10.22075/feqh.2017.7713.

چکیده
  سؤالی که بر سر حمایت کیفری از قواعد حقوقی سنگینی می ­نماید، فلسفه جرم ­انگاری برخی رفتارها و توجیه تحمیل کیفر بر ناقضان برخی از ارزش­ هاست. حکومت­ ها همواره کوشیده ­اند تا در لوای اظهار دیدگاه های قابل قبول، به توجیه جرم­ انگاری خود بپردازند. پاسخ به این پرسش در خصوص جرائم مخل فرآیند دادرسی کیفری نیز حائز اهمیّت می ­باشد ...  بیشتر

چالش های فقهی قصاص عضو در دو قلوهای به هم چسبیده

مهدیه غنی زاده؛ علی تولایی؛ محمد رضا کیخا

دوره 10، شماره 18 ، شهریور 1397، صفحه 279-304

https://doi.org/10.22075/feqh.2018.13468.1369

چکیده
  اتّصال دو بدن در دو قلوهای به هم چسبیده، شبهه تعدّد یا وحدت شخصیّت را به دنبال می آورد؛ این افراد، گاه دو شخصیّت مستقلّ اندکه در کالبد مشترک می باشند (دو قلوهای متعدّد) و گاه شخصیّت واحد که برخی اعضای بدن زائد است (دو قلوی واحد). این مسأله از مهم ترین اموری است که بر آنان حکمی متمایز از افراد عادی مترتّب می سازد. از این حیث، پژوهش حاضر به ...  بیشتر

«طریق صحیح شرعی» انتقال سرقفلی در قانون روابط موجر و مستاجر 1376

مهدیه فیض اصفهانی؛ حمید انصاری؛ علی مظهر قراملکی

دوره 10، شماره 18 ، شهریور 1397، صفحه 305-330

https://doi.org/10.22075/feqh.2017.11669.1171

چکیده
  کبرای کلّی قانون سرقفلی به صورتی که در عرف رایج است را می‌ توان در تبصره ‌2 ماده‌ 6 قانون روابط موجر و مستاجر 1376 یافت که بیان می ‌دارد: «در صورتی که موجر به طریق صحیح شرعی سرقفلی را به مستاجر منتقل نماید، هنگام تخلیه، مستاجر حقّ مطالبه‌‌ سرقفلی به قیمت عادله روز را دارد». قانونگذار دو طریق را به‌ عنوان مصادیق «طریق صحیح شرعی» ...  بیشتر

آسیب ‌شناسی سیاست کیفری ایران در قبال قتل مهدورالدّم

محمود مجیدی

دوره 10، شماره 18 ، شهریور 1397، صفحه 331-356

https://doi.org/10.22075/feqh.2018.7595.

چکیده
  اتّخاذ مبنای فقهی مناسب در زمینه‌ مفهوم مهدورالدّم و نیز تعیین نوع ضمانت اجرا در قبال جنایات علیه او، هم از جهت رعایت اصول مهمّ قانونگذاری و نیز تأمین نظم و امنیت عمومی بسیار با اهمیت می‌ باشد. رویکرد حاکم بر سیاست کیفری ایران به ویژه‌ پس از لازم ‌الاجرا شدن قانون مجازات اسلامی مصوّب 1392، نسبت به گذشته تغییرات مهّمی به خود دیده است. ...  بیشتر