نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته حقوق جزا و جرم شناسی از دانشگاه خوارزمی

2 دانشیار گروه حقوق دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

امروزه کنترل جرائم و ناهنجاری ‌های اجتماعی در عرصه منابع طبیعی و اراضی ملّی، مستلزم اتّخاذ سیاست جنایی مناسب در هر یک از مراحل تقنینی، اجرائی، قضائی و به صورت مشارکتی است. در این پژوهش به بررسی مقوله‌ وضعیّت موجود سیاست جنایی در پیشگیری اجتماعی در کنترل مفاسد مرتبط به منابع ملّیو اراضی ملّی پرداخته شده، و تلاش شده تا الگوی مناسب پیشگیری وکنترل جرم در حوزه منابع ملّی و اراضی ملّی ارائه گردد. نتایج به دست آمده در قلمرو پیشگیری اجتماعی نشان می دهد که اولاً، در این خصوص خلأ ها و نواقصی در سیاست تقنینی وجود دارد که باعث افزایش ارتکاب جرم شده است و اهتمام در این مقوله باید جدّی گرفته شود تا به بازدارندگی مناسب و کاهش جرائم دست یافت؛ ثانیاً، جرم انگاری مناسبی در این موضوع صورت نگرفته و شاهد معایب و نواقص خاصّی هستیم؛ لذا از آنجا که در فقه اسلامی و آموزه های دینی اهتمام بسیاری در خصوص حفظ منابع ملّی صورت گرفته است لازم است در جهت پیشگیری اجتماعی، هم سیاست تقنینی مورد بازنگری قرار گرفته و هم در بُعد جرم انگاری شاهد تحوّلی اساسی باشیم.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Criminal Policy in Social Prevention of Natural Resources and National Lands

نویسندگان [English]

  • Alireza SHekarbeigi 1
  • Qafor KHoeini 2

1 Phd of Kharazmi University

2 Kharazmi University E-learning Department

چکیده [English]

Today, the control of crimes and social anomalies of natural resources and national lands requires the adoption of appropriate criminal policy in each legislative, executive, judicial levels and it is a cooperative process. In this research, the current status of criminal policy on social prevention in controlling corruption in relation to national resources and national lands has been investigated and it is attempted to present a suitable crime prevention and control model in the field related to national resources and national lands. The results obtained from social prevention show that, firstly, there are gaps and deficiencies in legislative policy which has led to an increase in crime, and efforts in this area must be taken seriously in order to achieve proper deterrence and reduce crime; secondly, there is no proper criminalization in this matter and there are certain faults and disadvantages; Therefore, since Islamic jurisprudence and religious teachings have attempted a lot to preserve national resources, it is necessary to review legislative policy for social prevention and also it requires a fundamental development  in criminalization.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Criminal policy
  • social prevention
  • national resources
  • corruption related to national resources
- قرآن کریم.
- اصغری، عبدالرضا (1391ش)، بررسی فقهی حقوقی مراتع و جنگل های واقع در موقوفات، آموزه های فقه مدنی دانشگاه علوم اسلامی رضوی، 5، 55-78.
 - آلوسی، محمود (بی تا)، روحالمعانی،بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- ابراهیمی، شهرام (1390ش)، مجموعه رویّه های بین المللی پیشگیری از وقوع جرم، چ2، تهران: میزان.
- ________  (1391ش)، جرم شناسی پیشگیری، ج1، چ2، تهران: میزان.
- إبن ماجه، محمد بن یزید قزوینی (بی تا)، سننإبنماجه، بیروت: دار الفکر.
- أبو حیان الأندلسی، محمد بن یوسف بن علی (2001م)، البحرالمحیط، بیروت: دار الکتب العلمیّه
- امیدی، جلیل؛ یوسفی پور، فرهاد (1393ش)، موقعیّت و مبانی ارزش گذاری محیط زیست و لزوم مقابله با آلاینده ها در فقه اسلام، مطالعات فقه و حقوق اسلامی،  10، 7-30.
- آنسل، مارک (1395ش)، دفاع اجتماعی، ترجمه محمد آشوری و علی حسین نجفی ابرندآبادی، تهران: راهنما.
- بحرینی، سیّد حسین؛ مبرقعی، نغمه (1376ش)، آموزش عالی محیط زیست در ایران، مجله محیط شناسی، 19، 51-64.
- بیهقی، أحمد بن حسین (1994م)، سننالبیهقیالکبری، مکّه: دار الباز.
- بیات، بهرام (1387ش)، پیشگیری از جرم با تکیه بر رویکرد اجتماع محور، اداره تبلیغات نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران.
- پرادل، ژان (1381ش)، تاریخ اندیشه های کیفری، ترجمه علی حسین نجفی ابرندآبادی، چ10، تهران: سمت.
- پوت واین، دیوید؛ سامونز، آیدین (1972م)، روانشناسی و جرم، ترجمه داوود نجفی توانا، چ3، تهران: میزان.
- پیکا، ژرژ (1370ش)، جرم شناسی، ترجمه علی حسین نجفی ابرند آبادی، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
- تقی پور، علیرضا (1393ش)، پیشگیری غیر کیفری از جرم در نهج البلاغه، فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه، 5، 125-140.
- جبعی عاملی(شهید ثانی)، زین الدین بن علی (1410ق)، الروضه البهیّه فی شرح اللمعه الدمشقیّه، تحقیق سیّد محمد کلانتر، قم: جامعه النجف الدینیّه.
- جعفری، امیر رضا؛ ولیّ پور، آزیتا (1391ش)، پیشگیری از جرم و نقش آن در جرائم علیه منابع طبیعی، اولین کنفرانس ملّی راهکار های دست یابی به توسعه پایدار.
- جوان جعفری، عبدالرضا؛ سیّد زاده ثانی، سیّد مهدی (1391ش)، رهنمود های علمی پیشگیری از جرم، تهران: میزان.
- حکیم، سیّد محمدتقی (1963م)، الأصولالعامّهللفقهالمقارن، بیروت: دار الأندلس.
- حیدر زاده، الهام؛ مظفّری زاده، سجّاد (1392ش)، پیشگیری از جرائم زیست محیطی، فصلنامه اخلاق زیستی، 7، 163-192.
- داداش زاده، نوروز (1370ش)، بررسی ریشه های فقر و آثار آن در ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تهران.
- دارابی، شهرداد (1395ش)، پیشگیری از جرم در مدل  مردم سالار سیاست جنایی، تهران: میزان.
- رایجیان اصلی، مهرداد (1383ش)، رهیافتی نو به بنیان های نظری پیشگیری از جرم، مجله حقوقی دادگستری، شماره48-49، 123-168.
- رجبی باقرآباد، مصطفی (1393ش)، قرآن، طبیعت و حقوق آن از منظر دو تفسیر فقهی شیعه و سنّی، فصلنامه اخلاق زیستی، 12، 11-29.
- رمضانی قوام آبادی، محمدحسین (1390ش)، پیشگیری و سرکوب جرائم زیست محیطی در پرتو اقدامات سازمان های غیر دولتی در نظام حقوقی ایران، مجله حقوقی دادگستری، 75، 199-225.
- سلاحی، جعفر (1394ش)، اساس و مبانی جرم شناسی، چ4، تهران: جاودانه، جنگل.
- شاطبی، ابراهیم بن موسی (1997م)، الموافقات، بی جا، دار ابن عفان.
- شاملو، باقر؛ مقیمی، مهدی (1393ش)، پیشگیری رشد مدار از جرم، تهران: میزان.
- شبرنگ، محمد (1382ش)، منشور سازمان ملل متّحد، چ5، تهران: دانشور.
- شکربیگی، علیرضا؛ یاسمی نژاد، پریسا (1391ش)، مقایسه سبک های فرزند پروری خانواده، عزّت نفس و سلامت عمومی نوجوانان پسر بزهکار و عادی در کرمانشاه، دو فصلنامه مشاوره و روان درمانی خانواده، 2، 178-192.
- شکربیگی، علیرضا (1392ش)، قاچاق کالا در حقوق ایران، کرمانشاه: طاقبستان.
- شهابی، محمود (1350ش)، رسالهلاضرر، تهران: مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
صدر، سیّد محمدباقر (1417ق)، اقتصادنا، قم: دفتر تبلیغات اسلامی شعبه خراسان.
- طباطبائی(علامه)، سیّد محمدحسین (بی تا)، المیزانفیتفسیرالقرآن،قم:  مؤسسه النشر الاسلامی.
- طوسی(شیخ الطائفه)، محمد بن حسن (1387ق)، المبسوط، ج2، تصحیح و تعلیق سیّد محمدتقی کشفی، قم: المکتبه المرتضویه لإحیاء الآثار الجعفریّه.
- عباچی، مریم (1383ش)، پیشگیری از بزهکاری و بزه دیدگی کودکان، مجله حقوقی دادگستری، 47، 49-86.
- علیائی طیبی شاهی، فائقه؛ کامرانی، احسان (1395ش)، عملکرد و مسؤولیت ناشی از خسارات زیست محیطی در نظام حقوقی ایران، نشریه مطالعات علوم سیاسی، حقوق و فقه، 4، 130-143.
- عبدالسلام، عز الدین عبد العزیز بن عبد السلام (بی تا)، قواعدالأحکامفیمصالحالأنام،بیروت: دار المعارف.
- غروی نائینی، محمدحسین (1421ق)، الرسائل الفقهیّه، مؤسسه آیه الله العظمی بروجردی، قم: مؤسسه معارف اسلامی امام رضا(ع).
- قاسمی، ناصر (1384ش)، حقوق کیفری محیط زیست، تهران: جمال الحق.
- قرضاوی، یوسف (2006م)، رعایهالبیئهفیشریعهالإسلام، قاهره: دار الشروق.
- فراهانی فرد، سعید (1394ش)، فقه منابع طبیعی، قم: مرکز بین المللی ترجمه و نشر المصطفی.
- کی نیا، مهدی (1388ش)، مبانی جرم شناسی، تهران: مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
- کوشا، مختار (1393ش)، پیشگیری غیر کیفری از وقوع جرم، فصلنامه دانش انتظامی کهگیلویه و بویراحمد، 15، 45-62.
- گسن، ریموند (1370ش)، جرم شناسی کاربردی، ترجمه مهدی کی نیا، تهران: مترجم.
- لطفی، مهدی (1394ش)، نظارت تشکیلاتی، راهبردی برای مبارزه با زمین خواری، دانش ارزیابی، 26، 121-132.
- محمد نسل، غلامرضا (1393ش)، کلیّات پیشگیری از جرم، تهران: میزان.
- مدّرسی طباطبائی، حسین (1362ش)، زمین در فقه اسلامی، ج1، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
- معین، محمد (1381ش). فرهنگ فارسی، ج1، تهران: واحد پژوهش و برنامه ریزی انتشارات معین.
- مهدوی، محمود (1390ش)، پیشگیری از جرم (پیشگیری رشد مدار)، تهران: سمت.
- موسوی بجنوردی، سیّد حسن (1413ق)، القواعد الفقهیّه، ج2، چ2، قم: مؤسسه اسماعیلیان.
- نجفی ابرند آبادی، علی حسین (1383ش)، مباحثی در علوم جنایی؛ تقریرات درس جرم شناسی مقطع دکتری و کارشناسی ارشد، مجموعه دو جلدی به کوشش شهرام ابراهیمی.
- ________ (1381ش)، جزوه پیشگیری، دانشگاه تهران، مجتمع آموزش عالی قم.
- نجفی توانا، علی (1394ش)، جرم شناسی، چ18، تهران: آموزش و سنجش.
- نقدی، اسدالله (1382ش)، درآمدی بر جامعه شناسی شهری، انسان و شهر، همدان: فن آوران.
- نصر، حسین (1382ش)، نیاز به علم مقدس، ترجمه: حسن میان داری، تهران: مؤسسه فرهنگی طه.
- نوربها، رضا (1386ش)، زمینه جرم شناسی، چ3، تهران: کتابخانه گنج دانش.
- نیازپور، امیرحسن (1383ش)، حقوق پیشگیری از بزهکاری در ایران، مجله حقوقی دادگستری، 48-49، 169-226.
- هوارد، جان (1383ش)، پیشگیری از جرم از طریق توسعه اجتماعی، ترجمه حسین غلامی، مجله پژوهش حقوق و سیاست، 11، 131-159.
- یاسمی نژاد، پریسا؛ گل محمدیان، محسن؛ شکربیگی، علیرضا (1392ش)، مقایسه باور های عامیانه نوجوانان پسر حاشیه نشین و غیر حاشیه نشین در باره نشانه ها، علل و درمان اعتیاد، دانش انتظامی کرمانشاه، 13، 45-54.
-Palmary, Ingri (2001), Social Crime prevention south Africas Major Cities, Centre for the studay of Violence and Recon Cilation, OVTAINED From: www.csvr.org.za).