«طریق صحیح شرعی» انتقال سرقفلی در قانون روابط موجر و مستاجر 1376

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشگاه تهران

2 استادیار دانشگاه تهران

3 استاد دانشگاه تهران

چکیده

کبرای کلّی قانون سرقفلی به صورتی که در عرف رایج است را می‌ توان در تبصره ‌2 ماده‌ 6 قانون روابط موجر و مستاجر 1376 یافت که بیان می ‌دارد: «در صورتی که موجر به طریق صحیح شرعی سرقفلی را به مستاجر منتقل نماید، هنگام تخلیه، مستاجر حقّ مطالبه‌‌ سرقفلی به قیمت عادله روز را دارد». قانونگذار دو طریق را به‌ عنوان مصادیق «طریق صحیح شرعی» مذکور در این کبرای کلّی پیشنهاد می کند. سؤالی که در اینجا مطرح می ‌شود آن است که آیا این دوطریق، قابلیت ایجاد حقّی با خصوصیات ملحوظ در آن کبرای کلّی را دارا است تا بتواند در تطبیق با آن، سرقفلی عرفی را تصحیح کند یا خیر؟ با تحلیل مبانی فقهی دو طریق مذکور، روشن ‌می ‌شود که هیچ ‌یک نمی‌ تواند موجد حقّی با قابلیت نقل و قابلیت مطالبه به نرخ روز توأمان باشد. بنابراین، طرق مذکور در قانون 1376 صلاحیّت تصحیح معاملات سرقفلی رایج در عرف را دارا نبوده و با آن کبرای کلّی در تناقض است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The "Correct Legal Form" of Key Money Deals in Landlord-Tenant Relations Law Passed in 1997

نویسندگان [English]

  • Mahdieh Feyz Isfahani 1
  • Hamid Ansari 2
  • Ali Mazhar Gharamaleki 3
1 University of Tehran
2 University of Tehran
3 University of Tehran
چکیده [English]

The general rule of Key Money or Goodwill, as is common among people in Iran, could be found in Note 2 of Article 6 of the Landlord-Tenant Relations Law passed in 1997, which states: "If the landlord transfers the key money to the tenant with a correct legal form, at the time of eviction, the tenant receives the right to legally demand key money on fair day rates." The legislator proposes two methods as examples of the "correct legal form". The question that arises here is that: By these two methods, is it possible to create a right with particular characteristics required in that general rule, so as to be able to jurisprudentially correct the common key money deals in accordance with the law, or not? By analyzing the jurisprudential foundations of these two methods, it becomes clear that no one can create a right to be transferable and legally demandable to the rate of the day. Therefore, the two methods mentioned in the Law of 1997 aren't competent to jurisprudentially correct the common key money deals, and are inconsistent with that general rule.

کلیدواژه‌ها [English]

  • key money
  • goodwill
  • transfer
  • transaction
  • lease
  • landlord
- ابن منظور، محمد بمدّتن مکرم (1414ق)، لسان العرب، ج7، چ3، بیروت: دار الفکر (دار صادر).
- انصاری(شیخ اعظم)، مرتضی (1428ق)، کتاب المکاسب، لجنه تحقیق تراث الشیخ الأعظم، ج3و6، چ8، قم: مجمع الفکر الإسلامی.
- ایروانی، علی (1406ق)، حاشیه المکاسب، ج2، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
- بجنوردی، سیّد حسن (1428ق)، القواعد الفقهیّه، ج3، چ3، قم: دلیل ما.
- تبریزی، میرزا جواد (1416ق)، إرشاد الطالب إلی التعلیق علی المکاسب، چ3، قم: اسماعیلیان.
- جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1390ش)، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، ج5، چ5، تهران: کتابخانه گنج دانش.
- خوئی، سیّد ابوالقاسم (1417ق)، مصباح الفقاهه فی المعاملات، ج4و7، قم: انصاریان.
- روحانی، سیّد محمدصادق حسینی (1429)، فقه الصادق (ع)، ج18، قم: هاتف.
- زینالی، مهدی (1392ش)، سرقفلی و حقّ کسب ‌و پیشه‌ و تجارت در حقوق ایران، چ4، تهران: جنگل.
- سبزواری، سیّد عبدالأعلی (1413ق)، مهذّب الأحکام فی بیان الحلال و الحرام، ج17، چ4، قم: مؤسسه المنار.
- سیستانی، سیّد على حسینی (1426ق)‌، منهاج الصالحین، ج1، چ10، قم: مدین.
- طاهرموسوی، یوسف (1387ش)، حقوق موجر و مستاجر در قانون روابط موجر و مستاجر 1376، چ2، تهران: مجد.
- طباطبائی قمی، سیّد تقی (1423ق)، الغایه القصوی فی التعلیق علی العروه الوثقی (کتاب الإجاره)، قم: محلّاتی.
- فیروزآبادی، محمد بن یعقوب (بی تا)، القاموس المحیط، ج2، بیروت: دار الکتب العلمیّه.
- کاتوزیان، ناصر (1391ش)، عقود معیّن، ج1، چ11، تهران: شرکت سهامی انتشار.
- موسوی خوئی، سیّد محمدّتقی (1414ق)، الشروط أو الإلتزامات التبعیّه فی العقود، ج1، بیروت: دار المؤرخ العربی.
- نجفی(صاحب جواهر)، محمدحسن (بی تا)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، ج17، چ7، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.