نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشیار حقوق خصوصی دانشگاه سمنان

3 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی

چکیده

یکی از مهمّ ‌ترین قواعدی که در همه نظام ‌های حقوقی مورد پذیرش قرار گرفته، اصل لزوم قرارداد ‌ها است که بارزترین ثمره آن، اجرای کامل مفاد عقد توسّط متعاقدین می‌ باشد. گاهی اوقات با وجود لزوم، اعتبار و امکان انجام تعهّدات، متعهّد بدون هرگونه عذر موجّه، از وفای به عهد خودداری نموده و متعهّدٌ له را از دستیابی به هدفش از قرارداد باز می ‌دارد. از اینرو، هر نظام حقوقی با توجه به مبانی نظری خود، روش ‌ها و ضمانت اجراهایی را جهت الزام متعهّد مستنکف، وضع و اجرا می ‌نماید تا ضمن تحکیم روابط حقوقی و اقتصادی داخلی و بین‌ المللی، از حقوق متعهّدٌ له نیز حمایت لازم را به عمل آورد. یکی از مهمّ ‌ترین روش ‌ها که در حقوق برخی کشور ها مورد توجه قرار گرفته است  جریمه‌ اجبار می ‌باشد. در عین حال، در کنار آن، شیوه‌ های دیگری نظیر وجه التزام و خسارت تنبیهی جهت الزام متعهّد به چشم می خورد. هدف جریمه اجبار و خسارت تنبیهی، همیشه اجبار متعهّد ممتنع است ولی تعیین وجه التزام، گاهی تحدید مسؤولیت قراردادی، تعیین پیشاپیش خسارت نقض عهد یا الزام متعهّد را دنبال می ‌کند. به علاوه، مبنای اصلی جریمه اجبار و خسارت تنبیهی، نظم عمومی و قدرت اجبار متعهّد توسّط حاکم است ولی وجه التزام، از اراده متعاقدین نشأت می‌ گیرد. اثبات عمدی بودن امتناع متعهّد یا تجرّی او در نقض عهد برای مطالبه خسارت تنبیهی شرط است، اما این شرط در دو روش دیگر جایگاهی ندارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The ways of Requirement to Specific Performance

نویسندگان [English]

  • Hossein Simaee Saraf 1
  • Mohammad Abouata 2
  • Fatemeh Bermanzan 3

1 Department of Private Law, Faculty of Law, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran

2 department of law, semnan university

3 Institute for high training

چکیده [English]

One of the most important rules that has been accepted in whole legal systems, is irrevocability of contracts whose the most clearest conclusion consists in the complete fulfilment of any contract by parties to it. Sometimes although the contract is absolutely valid and in force and the obligations there are applicable, the obligator does not fulfill his/her obligations without any justified excuse and deprive the other party of the benefits of the contracts. So every legal system on the basis of its theorical bases introduce some methods for requiring the refusing obligator in order to protect the obligee contractual rights. One of the significant ways and sanctions which have been considered and applied in some national legal systems is called fine. But there are, in addition to it, another ways for requiring the contract parties for example collateral and Punitive damages. The aim of Punitive damages is requiring the refusing obligator but the aim of collateral is determination of contractual liability or determination of violation damage or requiring the refusing obligator. In addition the base of Punitive damages comes from public order but in collateral, it comes from meeting of minds. Anyway, in this article, after introducing these ways perfectly, we will compare them.

کلیدواژه‌ها [English]

  • fine
  • liquidated damages
  • punitive damages
  • blood money
  • cntract
  • obligation
- اباذری فومشی، منصور (1386ش)، قانون اجرای احکام مدنی در نظم حقوق کنونی، تهران: خرسندی.
-­ ابن قدامه، شمس الدین (1973م)، المغنی، ج4، بیروت: دار الکتاب العربی.
- ابن منظور، محمد ابن مکرم (1414ق)، لسان العرب، ج1، بیروت: دار الفکر.
- انصاری(شیخ اعظم)، مرتضی (1375ش)، کتاب المکاسب، چ2، تبریز: اطلاعات.
- بحرانی، یوسف بن احمد (1405ق)، الحدائق النّاضره فی الاحکام العتره الطّاهره، ج5، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- بخشنده، رسول (1390ش)، جریمه اجبار در حقوق ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری.
- تسخیری، محمدعلی (1384ش)، شرط جزایی در عقود، فقه اهل بیت، 44، 71-89.
- جبعی عاملی(شهید ثانی)، زین الدین بن علی (1414ق)، مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام، قم: مؤسسه المعارف الاسلامیّه.
- جبعی عاملی(شهید ثانی)، زین الدین بن علی (1398ق)، الرّوضه البهیّه فی شرح اللّمعه الدمشقیّه، تحقیق و تعلیق سیّد محمد کلانتر، ج3، نجف: مؤسسه جامعه النجف الدینیّه.
- جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1370ش)، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، چ5، تهران: کتابخانه گنج دانش.
- حسین آبادی، امیر (1381ش)، بررسی وجه التزام مندرج در قرارداد، الهیات و حقوق، 6، 47-60.
- حرّ عاملی، محمّد بن حسن (بی تا)، وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشیعه، ج18، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
- حلّی(علّامه)، حسن بن یوسف (1413ق)، مختلف الشّیعه فی احکام الشّریعه، ج1، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- حمیری، عبد الله بن جعفر (بی تا)، قرب الاسناد، تهران: مکتبه نینوی الحدیث.
- خراسانی(آخوند)، محمدکاظم (1369ش)، کفایه الاصول، حواشی ابوالحسن مشکینی، چ7، تهران: اسلامیّه.
- خسروی فارسانی، علی (1389ش)، خسارت تنبیهی و امکان مطالبه آن در حقوق ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری.
- خمینی(امام)، سیّد روح الله (1384ش)، کتاب البیع، ج5، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
- خوئی، سیّد ابوالقاسم (1410ق)، منهاج الصّالحین، ج2، چ18، قم: مدینه العلم.
- دهخدا، علی اکبر (1373ش)، لغتنامه، ج1و5، تهران: مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران. 
- ره پیک، حسن (1385ش)، حقوق مدنی (حقوق قراردادها)، تهران: خرسندی.
- ره پیک، حسن(1387ش)، حقوق مسئولیت مدنی و جبران ها، تهران: خرسندی.
- شربینی خطیب، محمد (بی تا)، مغنی المحتاج، قم: دار الذخائر.
- شهیدی، مهدی (1386ش)، حقوق مدنی (آثار قرارداد ها و تعهّدات)، ج3، چ3، تهران: مجد.
- صدرزاده افشار، سیّد حسن (1384ش)، آئین دادرسی مدنی و بازرگانی، سه جلد در یک جلد، چ8، تهران: جهاد دانشگاهی.
- طباطبائی یزدی، سیّد محمدکاظم (1378ق)، حاشیه المکاسب، ج2، قم: مؤسسه اسماعیلیان.
- طوسی(شیخ الطائفه)، محمد بن حسن (1407ق)، تهذیب الاحکام، ج7، تهران: دار الکتب الاسلامیّه.
- عاملی(شهید اوّل)، محمّد بن مکّی (1385ش)، اللّمعه الدمشقیّه، ترجمه علی شیروانی و محسن غرویان، قم: دار الفکر.
- عالی پناه، علیرضا (1387ش)، بررسی تطبیقی دیه و خسارات تنبیهی در فقه امامیه و نظام حقوقی کامن لا، معارف اسلامی و حقوق،  1، 37-67.
 - عابدیان، میرحسین (1385ش)، مطالعه تطبیقی قابلیّت اجرای شروط کیفری، الهیات و حقوق، 19، 3-44.
- عبداللهی، محسن  (1383ش)، خسارت تنبیهی در حقوق بین الملل، مجله حقوقی بین المللی، 30، 85-118.
- قاسم زاده، سیّد مرتضی (1388ش)، مختصر قرارداد ها و تعهّدات، تهران: دادگستر.
- کاتوزیان، ناصر (1387ش)، قواعد عمومی قرارداد ها، ج3و4، چ5، تهران: شرکت سهامی انتشار.
- کاتوزیان، ناصر(1387ش)، الزامات خارج از قرارداد، ج1، تهران: مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
- کاتوزیان، ناصر(1387ش)، قانون مدنی در نظم حقوق کنونی، چ19، تهران: میزان.
- کلینی، محمد بن یعقوب (1429ق)، الکافی، ج5، قم: دار الحدیث.
- گرجی، ابوالقاسم (1372ش)، مقالات حقوقی، چ2، تهران: مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
- مجلسی(علامه)، محمدباقر (بی تا)، بحار الانوار، ج100، مؤسسه نشر أهل البیت (ع).
- مقصودی پاشاکی، رضا (1388ش)، مطالعه تطبیقی وجه التزام، رساله دکتری حقوق خصوصی، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
- مهاجری، علی (1388ش)، شرح قانون اجرای احکام مدنی، ج1، چ4، تهران: فکر سازان.
- مهیار، رضا (بی تا)، فرهنگ ابجدی عربی- فارسی، ج1، بی نا.
- موسوی بجنوردی، سیّد حسن (1419ق)، القواعد الفقهیّه، ج3، تحقیق مهدی مهریزی و محمد حسن درایتی، قم: الهادی.
- نجفی(صاحب جواهر)، محمدحسن (1365ش)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، ج23، چ6، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
- نجفی خوانساری، موسی (1421ق)، منیه الطّالب (تقریرات درس محمدحسین نائینی)، ج2، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
-Black, H. Campbell (1968), Blacks Law Dictionary, West Publishing, London.
-Bryant G. Garth (1988), International Encyclopedia of Comparative Law, volume 16 paper 95/97.
-Catherine M. (2012), Economic Analysis of Punitive Damages: Theory, Empirics, and Doctrine, NYU Law and Economics Research Paper, (12): 51-5.
-Herzog & Marth, Peter & Weser, Civil Procedure in France, P 559.
-MAZZANNITO, L, attuazione degli obblighi di fare (Naples 1978) Particularly 166 ss. idem, L.
-Markesinis,Sir Basil &Unberath, Hannes & Johnston, Angus (2006), The German Law of Contract: A Comparative, Treatise, 2nd edition, Hart Publishing.
-Rosenberg, Ezra D.; Wajret, Sean P. (2007), Supreme Court: Due Process Clause Prohibits Punitive Damages Based on Harm to Non-parties, Dechert's Mass Torts and Product Liability Group, 30:1.
-Rendleman, Doug. (2010), Common Law Punitive Damages: Something for Everyone?, University of ST.Thomas Law Journal, 7: 6.
-Rogers W.V.H. (1989), The Law of Tort, Fundamental Principles of Law, Sweet & Maxwell, London.
-Sharkey, Catherine M. (2003). Punitive Damages As Societal Damages. The Yale Law Journal, 113: 351-375.
-Sebok, Anthony J. (2007), Punitive Damages: From Myth to Theory, Iowa Law Review, 92: 983-9.
-Wieber Lens, Jil. (2011), Punishing for the Injury: Tort Law's Influence on the Constitutional Limitations of Punitive Damage Awards, Hofstra Law Review, 39 (595): 31-48.