نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• هادی غلامرضاراوی ¹
• محمود یوسفوند ²

¹ دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق دانشگاه قم

² استادیار علمی جامعه المصطفی

چکیده

بر اساس قانون مدنی، اگر شخص متعهّد، بر اثر قوّه قاهره نتواند تعهّد خود را ایفاء کند و به علّت عدم ایفای تعهّد، خسارتی به ‌طرف مقابل وارد شود ضامن نیست؛ اما سؤالی که مطرح می ‌شود این است که اگر عدم ایفای تعهّدِ ناشی از قوّه قاهره، موجب جرح و یا قتل شود آیا شخص متعهّد، ضامن بوده یا ضامن نیست؟ در قانون ایران و فقه شیعه در این مسأله چیزی به ‌صراحت نیامده است اما از مجموع ادلّه می‌ توان استنباط نمود که همان گونه که جرح یا قتل به ‌صورت فعل مثبت واقع گشته و مسئولیت می آورد، فعل منفی نیز که سبب برای جرح یا قتل گردد مسئولیت کیفری آورده و شخص را ضامن می ‌گرداند. در رابطه با قتل و جرح اگر رابطه سببیّت، بین فعل و نتیجه بوده و عرفاً بتوان نتیجه مجرمانه را به فاعل نسبت داد ضامن است و اگر چنین نباشد ضامن نیست. بر این مبنا، در صورتی که قتل یا جرح به ‌صورت مباشر باشد چون رابطه اسنادیّت بین جرم و فاعل برقرار است پس ضامن می گردد؛ و اگر قتل یا جرح به ‌صورت تسبیب باشد چون رابطه اسنادیّت منتفی است پس ضامن نیست.

کلیدواژه‌ها

• قتل
• جرح
• قوّه قاهره
• جرم ناشی از ترک فعل
• سبب

عنوان مقاله [English]

Effect of Force Majeure in Murder or Injury Arising from Omission

نویسندگان [English]

• Hadi Gholamreza Ravi ¹
• Mahmood Yosefvand ²

¹ Qum University

²

چکیده [English]

According to the Civil Code, if because of some force majeure one cannot fulfill his obligation and because of this non-fulfillment, the other party bears some losses, the former will not be responsible.
A question arises here: if this forced non-fulfillment of obligation results in injury or murder, is the obligated one responsible or not? In the Iranian Law as well as in Shi‘i jurisprudence, nothing has been explicitly said regarding this point. From all arguments, however, it can be inferred that just like injury and murder which, if committed positively, create responsibility, the negative act, if it results in injury or murder, will cause penal responsibility for the committing one and so make him responsible before the victim. As for murder and injury, if there is some cause-and-effect relation between the act and result and conventionally the criminal result may be attributed to the agent, the committing one is responsible, otherwise he is not. Thus, if murder or injury is committed directly, since there is a cause-and-effect relation between the crime and agent then he is responsible and if it is committed indirectly, since there is no attribution relation, then he is not responsible.

کلیدواژه‌ها [English]

• murder
• mayhem
• force majeure
• crime of omission
• causing