جایگاه حمایت از زنان بزه دیده در جرایم علیه کرامت انسانی در فرآیند عدالت کیفری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای تخصصی ، حقوق کیفری و جرم شناسی ، گروه حقوق ، واحد امارات دانشگاه آزاد اسلامی ، دبی ، امارات متحده عربی

2 استادیار دانشگاه آزاد اسلامی - بویین زهرا

چکیده

یکی از مهمّ‌ترین اقسام جرایم از جهت آسیب‌ های وارده به بزه­‌دیدگان، جرایم علیه کرامت انسانی است که در آن، جایگاه انسانی شخص بزه‌دیده مورد تعرّض قرار گرفته و در حدّ یک کالا تنزّل می یابد. از سؤالات بسیار مهمّی که ذیل مبحث حمایت از بزه‌دیدگان این قسم از جرایم مطرح شده و همواره مورد توجّه قرار می‌گیرد، آن است که با توجّه به نقش کلیدی زنان در نظام خانواده و اجتماع و همچنین وضعیّت جسمی و روحی ایشان از جهت نوع آسیب پذیری، در فرآیند رسیدگی به جرایم علیه کرامت انسانی چه ساز وکار ویژه ‌ای در جهت حمایت از زنان بزه‌دیده در نظرگرفته شده است؟ در پژوهش حاضر برآنیم تا با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی علاوه بر تبیین ساز و کار حمایت از زنان بزه‌دیده این قبیل جرایم، خلأ های قانونی موجود در این زمینه را نیز مورد شناسایی قرار داده و به ارائه پیشنهاد هایی مناسب و عملی در خصوص بهبود راهکار های موجود بپردازیم.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Status of Supporting Victims of Women in Crimes against Human Dignity in the Process of Criminal Justice

نویسندگان [English]

  • Tayebe Shahrokhi 1
  • Farhad Mirzaei 2
1 Azad Islamic University-Emarat
2 Azad islamic University-Boeinzahra
چکیده [English]

One of the most important types of crimes is crimes against human dignity, in which the human's position of the victim is degraded as a commodity. From the very important questions that have been raised and constantly considered in the context of victim support for crimes, the fact that, given the key role of women in the family and community system, as well as their physical and mental status as a form of vulnerability, What is the mechanism for handling crimes against human dignity, which is specially designed to support the victimized women? In the present study, we use the analytical-descriptive method, in addition to explaining the mechanism of supporting the victim's women in such crimes, identifying legal gaps in this field and presenting appropriate and practical suggestions for improving existing solutions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Support for victimized women
  • crimes against human dignity
  • forced labor
  • forced marriage
  • the use of women in prostitution centers
  • trafficking in women
  • the sale of organs
-­ ابن ‌ادریس، محمّد بن احمد (1385ش)، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، ج 3، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- احمدی، عبدالله (1382ش)، جرم قاچاق، تهران: میزان.
- اردبیلی(محقّق)، احمد بن محمد (1411ق)، مجمع الفائده و البرهان فی شرح ارشاد الأذهان، ج 3، چ 1، قم: مؤسسه النشر الاسلامی. 
- اشتری، بهناز (1380ش)، قاچاق انسان؛ بردگی معاصر، تهران: اندیشه برتر.
- اعلامیّه جهانی حقوق بشر، مصوّب 1948م.
- افشار سیستانی، ایرج (1373ش)، خوزستان و تمدّن دیرینه آن، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
- امامی، سیّد حسن (بی‌تا)، حقوق مدنی، ج 4، چ1، تهران: اسلامیّه.
- امیدی، جلیل (1386ش)، مبانی عدالت در حقوق کیفری و حقوق بشر، مجلس و راهبرد، 38، 41-66.
- امیری، فاطمه (1389ش)، توسعه حقوق بین‌ المللی کیفری بر پایه جرم ‌انگاری ازدواج اجباری به عنوان جنایت علیه بشریت توسّط دادگاه ویژه سیرالئون، مجله حقوقی بین‌ المللی، 43، 267-292.
- باقرزاده، محمّدرضا (1382ش)، نگاهی به حقوق زن در اسلام، نقدی بر کنوانسیون رفع کلیه أشکال تبعیض علیه زنان، معرفت، 70، 8-28.
- بروجردی، محمّد (1380ش)، اتّحادیه ملل جنوب شرق آسیا (آ.سه.آن)، تهران: وزارت امور خارجه.
- بهروزی، مریم (1368ش)، حجاب و آزادی؛ مجموعه سخنرانی ‌های کنفرانس زن، چ 2، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
- بیانیّه کنفرانس مشترک جامعه پیوند اعضای بدن و جامعه بین ‌المللی نفرولوژی، صادره در سال 2008 م.
- پروتکل مجازات، سرکوب و پیشگیری از قاچاق اشخاص، به ویژه زنان و کودکان، مصوّب 2000 م.
- تبریزی، ایرج (1379ش)، تجارت شیطانی، تهران: کیهان.
- جبعی عاملی(شهید ثانی)، زین الدین بن علی (1410ق)، الروضه البهیّه فی شرح اللّمعه الدمشقیّه، تعلیقه سیّد محمّد کلانتر، ج 5 و 9، چ 2، قم: داوری.
- جعفری لنگرودی، محمّدجعفر (1370ش)، ترمینولوژی حقوق، تهران: کتابخانه گنج دانش.
- حقیقت، سیّد صادق؛ میرموسوی، سیّد علی (1381ش)، مبانی حقوق بشر از دیدگاه اسلام و دیگر مکاتب، تهران: دانش و اندیشه معاصر.
- حکیم‌پور، محمّد (1382ش)، حقوق زن در کشاکش سنّت و تجدّد، تهران: نغمه نواندیش.
- حلّی(علامه)، حسن بن یوسف (بی‌ تا)، تحریر الاحکام الشرعیّه، ج 1 و 10، قم: آل ‌البیت(ع).
- حلوانی، حسین بن محمّد (1408ق)، نزهه الناظر و تنبیه الخاطر، قم: مدرسه الامام المهدی(عج).
 - خمینی(امام)، سیّد روح‌الله (1390ق)، تحریر الوسیله، ج2، چ2، نجف: مطبعه الآداب.
- خوئی، سیّد ابوالقاسم (1366ش)، مصباح الفقاهه، ج 4 و 6، قم: حیدریّه.
- داودی گرمارودی، هما (1377ش)، بزه‌دیده شناسی زنان و زمینه ‌های مؤثّر در کاهش جرایم، ندای صادق، 50، 89-107.
- دهخدا، علی‌اکبر (1373ش)، لغت‌نامه دهخدا، ج10، چ2، تهران: مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
- دیوب، اس.سی (1377ش)، نوسازی و توسعه، در جستجوی قالب ‌های بدیل، ترجمه سیّد احمد موثّقی، تهران: قومس.
- رمضان نرگسی، رضا (1382ش)، قاچاق زنان در فقدان باید ها و نباید ها، مطالعات راهبردی زنان، 19، 11-47.
- زراعت، عبّاس (1390ش)، حقوق کیفری کار، تهران: جنگل.
- ساروخانی، باقر (1379ش)، مقدّمه‌ای بر جامعه ‌شناسی خانواده، تهران: سروش.
- شبیری زنجانی، سیّد موسی (1409ق)، کتاب النکاح، ج 14، چ 1، قم: مؤسسه پژوهشی رأی‌ پرداز.
- شمس ناتری، محمّد ابراهیم (1380ش)، سیاست کیفری ایرا در قبال جرایم سازمان ‌یافته با رویکردی به حقوق جزای بین ‌الملل، رساله دکتری حقوق جزا و جرم ‌شناسی، تهران: دانشگاه تربیت مدرّس.
- شیخی، محمّد تقی (1380ش)، جامعه ‌شناسی زنان و خانواده، تهران: شرکت سهامی انتشار.
- طاهری، حبیب ‌الله (1418ق)، حقوق مدنی، ج 3، چ 2، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرّسین حوزه علمیّه قم.
- عراقی، عزت‌ الله (1376ش)، حقوق بین ‌المللی کار، تهران: مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
- عظیم ‌زاده اردبیلی، فائزه و خسروی، لیلا (1388ش)، مطالعه تطبیقی حقوق زنان از منظر اسلام و غرب، ج1، تهران: مرکز امور زنان و خانواده نهاد ریاست جمهوری.
- عینی، محسن و نظری، زهرا (1392ش)، قاچاق عضو در اسناد بین ‌المللی و حقوق داخلی، آموزه ‌های حقوق کیفری، 6، 107-126.
- قانون مدنی، مصوّب 1310 ش.
- قانون مجازات اسلامی، مصوّب 1392 ش.
- قانون کار، مصوّب 1368 ش.
- قانون مبارزه با قاچاق انسان، مصوّب 1383 ش.
- قطعنامه 29 کمیته وزرای شورای اروپا، مصوّب 1997 م.
- کارل، الکس (1384ش)، انسان موجود ناشناخته، ترجمه عنایت الله شکیباپور، تهران: دنیای کتاب.
- کنوانسیون تکمیلی الغای بردگی، تجارت برده و نهاد ها و أعمال مشابه برده ‌داری، مصوّب 1965م.
- کنوانسیون محو کلیه أشکال تبعیض علیه زنان، مصوّب 1979م.
- کنوانسیون شماره 29 سازمان ملل متّحد در خصوص الغاء کار اجباری، مصوّب 1930م.
- کنوانسیون شماره 105 سازمان ملل متّحد در خصوص الغاء کار اجباری، مصوّب 1957م.
- گرجی، ابوالقاسم (1370ش)، عدالت و برخی از تقسیمات آن، تهران: آموزگار جاوید.
- مرکز دایره المعارف فقه اسلامی (1375ش)، دانشنامه جهان اسلام، تهران: بنیاد دایره المعارف فقه اسلامی.
- مصلحتی، حسین (1379ش)، ازدواج و ازدواج درمانی، تهران: البرز.
- معین، محمّد (1376ش)، فرهنگ فارسی، ج 2، چ 11، تهران: امیرکبیر.
- مقدّسی محمّدباقر و عامری، زهرا (1395ش)، ازدواج اجباری؛ از ممنوعیّت‌ انگاری تا جرم‌ انگاری، آموزه ‌های حقوق کیفری، 12، 169-198.
- مکارم شیرازی، ناصر (1424ق)، کتاب النکاح، تحقیق محمّدرضا حامدی و مسعود مکارم، ج 2، چ 1، قم: مدرسه امام علی بن ابی طالب(ع).
- منتظری، حسینعلی (1431ق)، کتاب الحدود، قم: دار الفکر.
- موسوی اردبیلی، سیّد عبدالکریم (1427ق)، فقه الحدود و التعزیرات، ج2، چ2، قم: مؤسسه النشر لجامعه المفید.
- میثاق بین‌ المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، مصوّب 1966م.
- میثاق بین ‌المللی حقوق مدنی و سیاسی، مصوّب 1966م.
- نجفی(صاحب جواهر)، محمّدحسن (1367ش)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، ج22، چ3، بیروت: دار الکتب الاسلامیه.
- وامقی، مروئه (1390ش)، گزارش وضعیّت اجتماعی ایران، زیر نظر سعید مدنی قهفرّخی، تهران: رحمان.
- وحید بهبهانی، آقاباقر (1417ق)، حاشیه مجمع الفائده و البرهان، قم: مؤسسه العلامه المجدّد.
- ولیدی، محمّدصالح (1386ش)، مفهوم عدالت کیفری از نظر قاضی، حقوق اساسی، 8، 271-276.
- هریسون، پل (1364ش)، درون جهان سوم، ترجمه شاداب وجدی، تهران: فاطمی.