نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

چکیده

سؤالی که بر سر حمایت کیفری از قواعد حقوقی سنگینی می ­نماید، فلسفه جرم ­انگاری برخی رفتارها و توجیه تحمیل کیفر بر ناقضان برخی از ارزش­ هاست. حکومت­ ها همواره کوشیده ­اند تا در لوای اظهار دیدگاه های قابل قبول، به توجیه جرم­ انگاری خود بپردازند. پاسخ به این پرسش در خصوص جرائم مخل فرآیند دادرسی کیفری نیز حائز اهمیّت می ­باشد که موضوع مقاله حاضر را به خود اختصاص داده است. در بررسی ­های انجام ­شده مشخّص گردید که مصادیق مختلف مجرمانه اخلال در فرآیند دادرسی کیفری، از مبانی و قواعد مختلف در جرم ­انگاری بهره می ­برند. در غالب مصادیق این جرائم، «اصل ضرر»، در مواردی محدود، اصول «مصلحت عمومی» و «اخلاق ­گرایی» و در مصادیقی دیگر از این جرائم نیز قاعده فقهی «حرمت اعانت بر إثم و عدوان» می تواند فلسفه مداخله کیفری محسوب گردد. در عین حال، از قاعده لاضرر نمی توان به عنوان مبنایی برای جرم ­انگاری استفاده نمود. روش تحقیق مورد استفاده توصیفی- تحلیلی بوده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Jurisprudence and legal Foundations of criminalization of disrupting in criminal procedure process

نویسندگان [English]

  • Alireza Azizi 1
  • Mohammad Ali Mahdavi Sabet 2

1 Azad Islamic University

2 Azad Islamic University-Tehran

چکیده [English]

The question that weighed on the criminal protection of legal rules, the philosophy of criminalization of some behaviors and justify the imposition of punishment on the violators of values. Governments have always tried to express in the name of acceptable opinion, to justify their criminalization. Answering about the philosophy of criminalization is also important for the Disturbing crimes in criminal procedure process, that the subject of this article. The investigation revealed that any crime disturb in the process of the criminal procedure benefit differents rules and principles of the criminalization. It can be considered the justification of criminal intervention, "The harm principle" in most cases of these crimes and "The public interest" & "The moralism" principles in the limited extent and in other instances of crimes, The Jurisprudential rule of "prohibition of help on Esm and Odwan". At the same time the rule of "La zarar" can not be used as a basis for the criminalization. The research method used is descriptive-analytic.

کلیدواژه‌ها [English]

  • disturbing the criminal procedure process
  • criminalization
  • judicial justice
- قرآن کریم.
- انصاری(شیخ اعظم)، مرتضی (1368ش)، مکاسب محرّمه، ج 11، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
- بهرامی احمدی، حمید (1390ش)، قواعد فقه، قاعده لاضرر با تطبیق بر قوانین و مطالعه تطبیقی، ج2، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
- پروینی، علی (1387ش)، جرائم علیه عدالت قضایی در مرحله تحقیقات مقدماتی، نشریه پیام آموزش، 40، 21-34.
- پورنوری، منصور (1388ش)، مجموعه کامل آراء وحدت رویه دیوان عالی کشور (حقوقی-کیفری تا سال 1388)، تهران: خرسندی.
- جبعی عاملی(شهید ثانی)، زین الدّین بن علی(1419ق)، مسالک الافهام فی شرح شرائع الاسلام، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
- جعفری، مجتبی (1392ش)، جامعه شناسی حقوق کیفری رویکرد اقتصادی به حقوق کیفری، تهران: میزان.
- حرّ عاملی، محمد بن حسن (1408ق)، وسایل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، ج 19، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
- حلّی(محقّق)، جعفر بن حسن (1409ق)، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، ج4، تهران: استقلال.
- روستایی، مهرانگیز (1394ش)، مقایسه تطبیقی اصل ضرر و قاعده لاضرر در توجیه مداخله کیفری، پژوهش های حقوق تطبیقی، دوره 19، 2، 51-74.
- طارمی، محمدحسین (1388ش)، عدالت قضایی و جرائم پیرامونی، پگاه حوزه، 263، 18 به بعد.
- طوسی(شیخ الطائفه)، محمد بن حسن (1401ق)، الاستبصار، ج3، بیروت: دارالصعب و دارالتعارف.
- فاضل لنکرانی، محمد (1416ق)، القواعد الفقهیّه، ج1، قم: مهر.
- مجلسی، محمدباقر (1403ق)، بحار الأنوار، ج 72، بیروت: مؤسسه الوفاء.
- محقّق داماد، سیّد مصطفی (1374ش)، سیر نگارش قواعد فقهی در میان فقهای امامیه، تهران: فرهنگستان علوم ایران.
- محقّق داماد، سیّد مصطفی(1384ش)، قواعد فقه، ج 4 (بخش جزایی)، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
- محمودی جانکی، فیروز (1383ش)، حمایت کیفری از اخلاق، علوم جنایی (مجموعه مقالات در تجلیل از استاد دکتر آشوری)، تهران: سمت.
- محمودی جانکی، فیروز (1382ش)، مبانی، اصول و شیوه های جرم انگاری، پایان نامه دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی، تهران: دانشگاه تهران.
- مراغه ای، سیّد میرعبدالفتاح (1429ق)، العناوین، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- معینی علمداری، جهانگیر (1371ش)، رابطه مصلحت عمومی و آزادی فردی، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ش 24، 149-174.
- منتظری، حسینعلی (1417ق)، دراسات فی المکاسب المحرّمه، قم: نگین.
- موحّد، محمدعلی (1381ش)، در هوای حقّ و عدالت؛ از حقوق طبیعی تا حقوق بشر، تهران: کارنامه.
- موسوی گرگانی، سیّد محسن (1376ش)، رابطه عدالت با عقل و دین، نقد و نظر، 2، 270-287.
- نجفی(صاحب جواهر)، محمدحسن (1405ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، ج14، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
- نجفی خوانساری، موسی (1379ش)، منیه الطّالب فی شرح المکاسب (تقریرات محمدحسین نائینی)، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- ورورایی، اکبر؛ سعادتی، رضا؛ هاشمی، حمید (1393ش)، تأثیر اخلاق در جرم انگاری و جرم زدایی در نظام حقوق کیفری اسلامی ایران، پژوهش حقوق کیفری، 8، 33-62.
- ولیدی، محمدصالح (1389ش)، جرائم علیه اجرای عدالت قضایی و اقتدار و نظم عمومی، تهران: جنگل جاودانه.
- هارت، هربرت (1388ش)، الزام قانونی اخلاق، ترجمه محمد راسخ، اندیشه، 24 و 25، 32-37.
- هگل (1356ش)، عقل در تاریخ ، ترجمه حمید عنایت، تهران: دانشگاه صنعتی.
-C. B. Macpheron (1962), the political theory of possessive individualism, Oxford: clarendon press.
-J. s. Mill, on liberty, in J. Greyledits (1991), on liberty and other essays, Oxford, OVP.
-Mill, J.S (1972), Utilitarianism؛ on liberty and consideration on representive government, Everyman.
-R. A. Duff and S.P, creen (2005), Defining crimes, Oxford.
-Schonsheck, Jonathan (1994), on Criminalization, An essay in the philosophy of the criminal law, Kluwer academic publishers.