ماهیّت و کارکرد فقهی «شروط» در معاملات بانکی

محمد رسول آهنگران

دوره 9، شماره 16 ، اردیبهشت 1396، صفحه 7-30

https://doi.org/10.22075/feqh.2017.2406

چکیده
  قرارداد های بانکی یا به صورت مطلق انعقاد پیدا می کند و یا به صورت مشروط و مقیّد. غالب قرارداد ها به صورت مشروط است لذا در اکثر قرارداد ها رعایت موازین شرعی در امور بانکی که این همه امروزه مورد توجه و اهمیّت است منوط به شناخت ماهیت فقهی و حقوقی شرط و کارکرد آن است. شرط به اعتبار های مختلف، تقسیمات فراوانی را دارا می باشد که شناخت دقیق ...  بیشتر

اخبار مستند به شیاع به عنوان دلیل اثبات

محمد ابوعطا؛ آرمان بهارلو

دوره 9، شماره 16 ، اردیبهشت 1396، صفحه 31-52

https://doi.org/10.22075/feqh.2017.7610.

چکیده
  در فقه امامیه، اظهار و اخبار مبتنی بر شیاع و شهرت عمومی، ذیل عنوان شهادت و به عنوان یکی از ادله اثبات دعاوی و مرافعات، معرفی و نوعا به تفصیل، مورد بررسی متقدمین و متاخرین فقها واقع شده است گر چه از جهاتی بویژه لزوم حصول ظن یا علم بر مبنای شیاع و گستره اثباتی مصداقی آن، اختلافاتی میان اندیشمندان فقه امامیه مشهود است. با توجه به سکوت مقررات ...  بیشتر

تأثیر رضایت جانی در پرداخت فاضل دیه (نقدی بر مادّه 360 ق.م.ا)

حسین احمری؛ ابراهیم کریمی

دوره 9، شماره 16 ، اردیبهشت 1396، صفحه 53-68

https://doi.org/10.22075/feqh.2017.2408

چکیده
  یکی از مسائل مهمّ پیرامون دریافت دیه از مجرمی که مرتکب جنایت مستلزم فاضل دیه شده است، تأثیر رضایت وی در پرداخت فاضل دیه و رهانیدن او از قصاص است. مشهور فقهای امامیّه اصل را بر لزوم رضایت جانی نسبت به پرداخت دیه دانسته و معتقدند که با توجّه به آیات و روایاتی که پیرامون تعیینی بودن مجازات در جرائم مستوجب قصاص وجود دارد، مجنیٌ علیه یا اولیای ...  بیشتر

قلمرو قاعده‌ «قبح عقاب بلابیان» در شبهات موضوعیّه

علی اکبر ایزدی‌فرد؛ محمد محسنی دهکلانی؛ اسماعیل قندور بیجارپس

دوره 9، شماره 16 ، اردیبهشت 1396، صفحه 69-92

https://doi.org/10.22075/feqh.2017.2409

چکیده
   در باب اجرا یا عدم اجرای قاعده «قبح عقاب بلابیان» (برائت عقلی) در اطراف شبهات موضوعیّه، دو دیدگاه از سوی دانشمندان اصول فقه قابل باز شناسی است. یک دیدگاه قائل است که این قاعده در شبهات موضوعیّه و البته حکمیّه جاری است و در مقابل، دیدگاه دیگر منکر اجرای قاعده در شبهات موضوعیّه شده است. هر کدام از دیدگاه های مذکور به ادلّه ای استناد ...  بیشتر

بررسی و نقد قلمرو ادلّة فقهی ارث خیار

حیدر باقری اصل

دوره 9، شماره 16 ، اردیبهشت 1396، صفحه 93-128

https://doi.org/10.22075/feqh.2017.2410

چکیده
  قانون مدنی هر یک از خیارات‌ را بعد از فوت مورّث قابل انتقال به‌ وارث دانسته است. این نظر، به اجماع فقیهان نیز نسبت داده شده است، اما تحقیق حاضر نشان خواهد داد که ادّعای اجماعی بودن چنین حکمی، با اختلاف مشهور فقیهان در ارث خیارِ زوج برای زوجه، شرط برای اجنبی، حبوه برای غیر پسر بزرگ، و مجلس بیع با فوت یکی از متعاقدین متعارض است و از آنجا ...  بیشتر

مبانی فقهی جوایز قرض الحسنه بانک ها

محمود حائری؛ ساجده اسلامی

دوره 9، شماره 16 ، اردیبهشت 1396، صفحه 129-150

https://doi.org/10.22075/feqh.2017.2411

چکیده
  یکی از مسائلی که امروزه در حوزه‌ بانک‌ها مطرح گردیده است، ایجاد حساب‌ های قرض الحسنه توسط اشخاص با هدف کمک به نیازمندان واقعی و بدون تعلق گرفتن سودی به آنها است؛ اما بانک‌ ها برای جذب افراد بیشتر، جوایزی را درنظر گرفته ‌اند که به قید قرعه به افرادی که به افتتاح این حساب ‌ها اقدام می‌کنند، تعلّق می‌گیرد. این عامل، سبب گردیده تا برخی ...  بیشتر

درنگی در ادلّه حکم تعدّد یک قسم از زنا با زنان مختلف با تکیه بر روایت ابوبصیر

سید مجتبی حسین نژاد

دوره 9، شماره 16 ، اردیبهشت 1396، صفحه 151-176

https://doi.org/10.22075/feqh.2017.2412

چکیده
  فقها درباره حکم تعدّد یک قسم از زنا با زنان مختلف، اختلاف نظر دارند. مشهور قریب به اجماع آنها، اجرای یک حدّ را کافی دانسته اند در حالی که تعداد اندکی از فقها، به تعدّد اجرای حدّ در قبال تعداد زنان معتقد می باشند. بررسی تفصیلی این مسأله ما را به این نتیجه می رساند که گرچه در حکم مبنی بر اجرای یک حدّ، شهرت قریب به اجماع تحقّق یافته است، ...  بیشتر

حجیّت خبر واحد در امور مهمّه

حسن حسینی یار؛ عباسعلی سلطانی؛ محمدرضا علمی سولا

دوره 9، شماره 16 ، اردیبهشت 1396، صفحه 177-192

https://doi.org/10.22075/feqh.2017.2413

چکیده
  خبر واحد به عنوان یکی از منابع و مستندات استنباط احکام شرعی مورد توجه و همواره میان فقیهان، در حجیّت و عدم حجیّت آن اختلاف نظر بوده است، در دوره‌ای نظر مشهور، عدم حجیّت خبر واحد و در دوره­ دیگر، حجیّت خبر واحد بوده است و تاکنون نظر مشهور، حجیّت خبر واحد است، اما در این منابع از جهت شمول حجیّت خبر واحد نسبت به امور مهمّه، تفکیکی صورت ...  بیشتر

بررسی وجاهت شرط تأهل در استخدامی برخی مشاغل

داود سعیدی؛ محمدرضا کیخا

دوره 9، شماره 16 ، اردیبهشت 1396، صفحه 193-218

https://doi.org/10.22075/feqh.2017.7361.

چکیده
  تأهل در برخی مشاغل از گذشته تا حال، به عنوان شرطی از شروط استخدامی‌ها از طرف سازمان‌ها در نظر گرفته می‌شود. این وضعیت در حالی است که مشروعیت شرط تأهل در برخی استخدامی‌ها مورد مناقشه جدّی است. با توجه به منابع فقه و همچنین با لحاظ اصول حاکم بر استخدام در حوزه‌ی حقوق اداری که شعبه‌ای از حقوق عمومی به حساب می‌آید، پیش‌بینی شرط تأهل ...  بیشتر

شرط نتیجه و وضعیّت فقهی- حقوقی معاملات معارض با آن

رضا سکوتی نسیمی

دوره 9، شماره 16 ، اردیبهشت 1396، صفحه 219-246

https://doi.org/10.22075/feqh.2017.2415

چکیده
  شروط ضمن عقد در قراردادها از جایگاه بالایی برخوردارند. یکی از این شروط، شرط نتیجه است که قانونگذار اگرچه در مواد 234 و 236 ق.م به بیان مفهوم آن پرداخته است ولی در مورد قلمرو شرط نتیجه و وضعیّت معاملات معارض با آن به صراحت سخنی نگفته است. در این تحقیق سعی خواهد شد ابتدا مفهوم شرط نتیجه و قلمرو آن و سپس وضعیت فقهی و حقوقی معاملات معارض با آن ...  بیشتر

تحلیل فقهی و حقوقی مفهوم و آثار ضم وکیل

محمد عابدی؛ علی ساعتچی

دوره 9، شماره 16 ، اردیبهشت 1396، صفحه 247-264

https://doi.org/10.22075/feqh.2017.7519.

چکیده
  ماهیت وکالت و موضوع آن اعطای نیابت است و به موجب آن، وکیل به نیابت از موکل خود اقدام می­کند. در واقع، وکیل اختیار خود را از موکل اخذ می­­کند. بنابراین، امکان عزل وکیل در هر زمان توسط موکل در وکالت ساده وجود دارد و موکل هر زمان بخواهد می­تواند، خود، موضوع وکالت را انجام دهد و یا با انجام عمل منافی وکالت، موضوع آن را منتفی کند. اصولا، ...  بیشتر