مشروع انگاری غربالگری جنین مبتنی بر سونوگرافی NT

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده علوم انسانی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران.

2 استادیار رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده علوم انسانی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران. (نویسنده مسئول)

3 استادیار دانشکده علوم پزشکی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران.

چکیده

با هدف مراقبت از سلامت مادر و جنین، طرح سقط‌ درمانی در سال 1384 توسط ٤٠ نفر از نمایندگان به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. این مصوّبه اشکالاتی دارد که نقد، تفسیر، تصحیح آن را ضروری می‌نمود و در قانون جدید، مورد توجه قرار گرفت. از دلایل اصلی ارائه این طرح، جلوگیری از سقط‌ های غیر قانونی و ادامه بارداری‌های خطرناک برای مادران و به وجود آمدن نوزادان ناقص‌الخلقه و دارای ناهنجاری‌های ژنتیکی، به جهت رهایی از دشواری‌ها و مشکلات ناشی از آن برای این فرزندان، خانواده و جامعه در جنبه‌های مختلف بخصوص از نظر اقتصادی بود. بررسی ‌های انجام‌ شده در سطح بین‌المللی نشان می‌دهد که ممنوع کردن سقط ‌جنین، موجب کاهش میزان آن نشده و قوانین نه‌تنها نتوانسته‌اند موجب توقّف این عمل شوند، بلکه در افزایش مرگ‌ و میر زنان در اثر سقط های غیرمجاز مؤثّر بوده‌اند. در مقاله حاضر اشکالات فقهی و حقوقی قانون سقط درمانی جنین، و قواعد ثانویّه فقهی همچون لاضرر، لاحرج به روش توصیفی - تحلیلی مورد ارزیابی قرارگرفته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Legitimization of Fetal Screening Based on NT Ultrasound

نویسندگان [English]

  • Zahra Ghasemi suteh 1
  • Abbas Arab Khazaeli 2
  • Monirehsadat Hoseini 3
1 PhD student in Islamic Jurisprudence and Law, Faculty of Humanities, Sari Branch, Islamic Azad University, Sari, Iran.
2 Assistant Professor of Jurisprudence and Islamic Law, Faculty of Humanities, Sari Branch, Islamic Azad University, Sari, Iran: (correspondence author)
3 Assistant Professor, Faculty of Medicine, Sari Branch, Islamic Azad University, Sari, Iran.
چکیده [English]

With the goal of safeguarding maternal and fetal health, the Therapeutic Abortion Act was approved in 2005 by 40 members of the Iranian Parliament. This legislation, however, contained flaws that necessitated critique, interpretation, and revision, which were addressed in the updated law. The primary objectives of this act included preventing illegal abortions, reducing dangerous pregnancies for mothers, and avoiding the birth of children with severe genetic abnormalities or deformities, which could impose significant physical, emotional, and economic challenges on families and society. International studies reveal that prohibiting abortion does not reduce its prevalence. Instead, restrictive laws fail to halt abortion practices and have contributed to increased maternal mortality rates resulting from unsafe abortions. This article evaluates the jurisprudential and legal shortcomings of Iran’s Therapeutic Abortion Law, with a focus on secondary jurisprudential principles such as la darar (prohibition of harm) and la haraj (prohibition of undue hardship). The analysis adopts a descriptive-analytical methodology to explore these issues comprehensively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • abortion
  • therapeutic abortion
  • screening
  • la darar
  • la haraj

مراجع

  • قرآن کریم.

- ابن فارس،  احمد بن فارس بن زکریا ( 1399ق)، معجم مقائیس اللغه، ج3، مصحّح: عبدالسلام محمد هارون، بیروت: دار الفکر.

  • اسلامی، سید حسن (1384)، رهیافت‌های اخلاقی به سقط جنین یک بررسی موردی، فصلنامه باروری و ناباروری، 24، 321-342.
  • اکرمی، سید محمد (1389)، پرهیز از خطای پزشکی در سقط درمانی؛ چه قدر باید مراقب باشیم، مجله اخلاق و تاریخ پزشکی، 4، 36-27.
  • بهجت فومنی، محمدتقی (1428ق)، استفتائات،ج1، قم: دفتر حضرت آیت الله العظمی بهجت.
  • تبریزی جعفری، محمدتقی (1377)، رسائل فقهی، ج1، قم: کرامت.
  • تبریزی، جواد بن محمد (1391)، صراط النجاه، ج9، قم: سلمان فارسی.
  • جان‌نثار، رمضان ( 1399)، پایان‌نامه سطح سه، نقد و تحلیل فقهی غربالگری، مشهد: حوزه علمیه خراسان.
  • جهانیان، شهیده (1400)، خبرگزاری تسنیم، اخبار خانواده و جوانان، 27 اردیبهشت.
  • حاجی‌علی، فریبا (1383)، سقط درمانی و آسیب شناسی اجتماعی آن، مطالعات زنان و خانواده، 6، 61-97.
  • حرّ عاملی، محمد بن حسن (1412ق)، تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، ج29، چ3، بیروت: مؤسسه آل البیت لإحیاء التراث العربی.
  • حسینی خامنه‌ای، سید علی بن جواد (1400)، أجوبه الاستفتائات، تهران: پیام عدالت.
  • حلّی(محقّق)، جعفر بن حسن (1407ق)، المعتبر فی شرح المختصر، ج1، قم: مؤسسه سید الشهداء(ع).
  • خرازی، سید محسن (1379 )، کنترل جمعیّت و عقیم ‌سازی، مجله فقه اهل بیت، 22، 31-58.
  • خمینی(امام)، سید روح‌الله (1372)، توضیح المسائل، ج2، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد إسلامی.
  • خوانساری، سید احمد بن یوسف (1405ق)، جامع المدارک فی شرح المختصر النافع، ج6و7، قم: اسماعیلیان.
  • خوئی، سید ابوالقاسم (1376)، الهدایه فی الاصول، ج4، قم: مؤسسه صاحب الامر(عج).
  • خوئی، سید ابوالقاسم (1385)، صراط النجاه فی اجوبه استفتائات، ج7، قم: دار الصدیقه الشهیده(س).
  • سبحانی تبریزی ، جعفر (1387)، الموجز فی اصول الفقه، ج1، چ21، قم: مؤسسه امام صادق(ع).
  • سبزواری، سید عبدالاعلی (1388)، مهذّب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام، ج29، چ4، قم: دار التفسیر.
  • سیفى مازندرانى، على اکبر (1429ق)‌، دلیل تحریر الوسیله، ج1، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(ره).
  • شریف مرتضی(علم الهدی)، علی بن حسین (‌1415ق)، الانتصار فی انفرادات الامامیه، ج1، مشهد: آستان قدس رضوی.
  • طباطبائی، سید محسن (1396ق)، منهاج الصالحین، ج1، بیروت: دار التعارف.
  • طوسی(شیخ الطائفه)، محمد بن حسن (1390ق)، الاستبصار فیما اختلف من الاخبار، ج4، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
  • طوسی(شیخ الطائفه)، محمد بن حسن (1407ق)، الخلاف، ج5، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
  • ظفرقندی، نفیسه؛ کلوتی، مریم؛ زارع نژاد، ندا (1389)، رویکردهای موجود درباره سقط القایی، دوماهنامه علمی پژوهشی دانشگاه شاهد، 88، 67-84.
  • عاشوری فریمانی، محدثه (1401)، مجوزی برای قتل؛ غربال‌گری و سقط های مترتب بر آن از منظر فقه، تهران: حکیم.
  • عباسی کلیمانی، عاطفه (بی تا)، سقط جنین ناشی از تجاوز به عنف، دو فصلنامه علمی فقه و حقوق خانواده(ندای صادق)، 68، 31-45.
  • فخرالمحقّقین، محمد بن حسن بن یوسف (1387‌ق)، ایضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، ج4، قم: اسماعیلیان‌.
  • قاسمی، محمد علی (1395)، فقه درمان، قم: مرکز فقهی ائمه اطهار(ع).
  • کلینی، محمد بن یعقوب ( 1407ق)، الکافی، ج4، چ4، تهران: دار الکتب الإسلامیه.
  • گودرزی، فرامرز (1392)، پزشکی قانونی برای دانشجویان رشته حقوق، ج1، تهران: سمت.
  • محدث اردبیلی، سید مجتبی؛ محسنی، جعفر؛ امیرفیروزی، اکبر (1389)، غربالگری برای سندروم داون و تریزومی کرومزوم 18 درسه ماهه دوم بارداری با استفاده از اندازه‌گیری مارکرهای بیوشیمیایی در سرم مادران باردار، مجله پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز، 32، 67-72.
  • محسنی، محمد آصف (1392)، الفقه و مسائل الطیبه، ج1، قم: بوستان کتاب.
  • محقّق داماد، سید مصطفی (1395)، قداست حرفه پزشکی، مجله اخلاق و تاریخ پزشکی، 9/6، 1-4.
  • مطهّری، مرتضی (1400)، عدل الهی، ج1 ، چ47. قم: صدرا.
  • مظفّری، احمد (1377)، بررسی جرم سقط جنین در حقوق ایران، مجله حقوقی دادگستری، 25، 49-76.
  • معاونت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان (1400)، جوانی جمعیّت، گروه سلامت خانواده و جمعیّت، واحد باروری سالم و جمعیّت ج1.
  • معین، محمد (1389)، فرهنگ فارسی، ج1، چ3، تهران: زرین.
  • مکارم شیرازى، ناصر (1378)، بحوث فقهیّه هامّه، ج1، قم: امیرالمؤمنین(ع).
  • موسوی گلپایگانی، سید محمدرضا (1413ق‌)،‌ ارشاد السائل‌، بیروت‌: دار الصفوه.
  • میلانی‌فر، بهروز (1397)، روانشناسی کودکان و نوجوانان استثنایی، ج1، تهران: قومس.
  • نظری، اکرم (1401)، واکاوی مبانی فقهی حکم سقط درمانی بعداز ولوج روح، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 26، 285-322.
  • همتی، ساحل (1384)، بار خانوادگی و مشکلات مبتلایان به سندروم داون، فصلنامه توانبخشی، 17، 3 -22.
  • سایت ir.
فصلنامه مطالعات فقه و حقوق اسلامی
دوره 16، شماره 35
شهریور 1403
صفحه 255-284

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار