وضعیّت و آثار حقوقی نقص امضاء در تنظیم اسناد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، گروه حقوق، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران.

چکیده

  امضاء یک نوشته از نظر ماهوی، عمل حقوقی ارادی انشائی و یک طرفه است که اثربخشی آن علاوه بر اهلیّت صاحب امضاء، مستلزم دو شرط یعنی قصد فعل و نتیجه می باشد. از نظر شکلی نیز باید علامت انحصاری چرخش دست، اثر انگشت و یا مهر باشد. امضاء اگر کامل باشد موجب دو اثر حقوقی و قضایی می شود؛ به این نحو که اولاً، متضمّن اراده ظاهری در ایجاد عمل حقوقی انشائی موضوع نوشته مانند ایجاب، قبول ، فسخ و یا اخباری مانند اقرار، شهادت و ادعا است؛ ثانیاً، نوشته را به سند تبدیل می کند اما امضاء کامل چیست و نقص در امضاء چگونه است؟ ملاک و مبنای آن چه بوده و از چه ضمانت اجرا و آثاری برخوردار است؟ مقاله حاضر با روش توصیفی - تحلیلی به هر یک از این سؤالات پاسخ داده و چنین نتیجه گرفته که امضاء به معنای عامّ آن ممکن است واحد یا متعدّد بوده و اصالتاً یا نیابتاً صورت گیرد؛ در هر مورد، قانون، قرارداد یا اعلان مؤثّر مشخّص می کند که استثنائاً امضاء، متعدّد باشد. امضاء ناقص نسبت به عمل حقوقی موضوع نوشته و تبدیل نوشته به سند مؤثّر نیست، لیکن می تواند حسب مورد «علّت» و «دلیل» مسئولیّت مدنی قراردادی و خارج از قرارداد و یا کیفری صاحب آن باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Status and legal effects of signature defects in the preparation of documents

نویسنده [English]

  • Nader Pourarshad
Assistant Professor, Department of Law, Shahrekord Branch, Islamic Azad University, Shahrekord, Iran
چکیده [English]

Signing a writing is, in essence, a voluntary creation and one-sided legal act, the effectiveness of which, in addition to the ability of the signatory, requires two conditions, namely, the intention to act and the result. Formally, it should be the exclusive mark of hand rotation, fingerprint or stamp. If the signature is complete, it causes two legal and judicial effects in such a way that, firstly, it involves the apparent will in creating a creative legal act, the subject of the writing such as offer, acceptance, rescission or declarative such as confession, testimony and claim. Secondly, but what is a complete signature and what is the defect in the signature? What is its criterion and basis and what is its sanction? The present article answers each of these questions with a descriptive-analytical method and concludes that the signature in its general meaning may be single or multiple and is made in principle or representationally. In each case, the law, contract or effective declaration specifies that the signature is complete or incomplete. Incomplete signature is not effective, but as the case may be, it can be the cause and reason of civil, contractual and criminal responsibility for its owner.

کلیدواژه‌ها [English]

  • signature
  • stamp
  • fingerprint
  • signature defect
  • full signature
- امامی، سیّد حسن (1374)، حقوق مدنی، ج6، چ5  تهران: کتابفروشی اسلامیه.
- بازگیر، یدالله (1377)، علل نقض آرای کیفری در دیوان عالی کشور، تهران: حقوقدان.  
- بازگیر، یدالله (1378)، موازین حقوق تجارت در آرای دیوان عالی کشور، تهران: کتابخانه گنج دانش.
- بهرامی، بهرام (1382)، حقوق تجارت کاربردی، تهران: نگاه بیّنه.
- پورارشد، نادر (1390)، مطالعه حقوقی استفاده از اثرانگشت در تنظیم اسناد، تحقیقات حقوقی آزاد،  فصلنامه دانشکده حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، 12، 53-82.
- پورارشد، نادر (1392)، امضاء در حقوق ایران، مجله پژوهش های حقوق خصوصی، 1، 161-184.
- پورارشد، نادر(1394)، امضاء، مهر و اثر انگشت در حقوق ایران، تهران: مجد.
- ثابت سعیدی، ارسلان (1386)، حقوق بازرگانی، تهران: دانشگاه پیام نور.
- جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1362)، دایره المعارف حقوقی، تهران: کتابخانه گنج دانش.
 - جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1340)، تأثیر اراده در حقوق مدنی، چاپخانه گیلان.
- جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1372)، ترمینولوژی حقوق، تهران: کتابخانه گنج دانش.
- دمرچیلی، محمد؛ حاتمی، علی؛ قرائتی، محسن (1385)، قانون تجارت در نظم حقوقی کنونی، تهران: میثاق عدالت.
- دولت شاهی، فتح الله، مقاله امضاء و تاریخچه پیدایش و موقع آن در اسناد، بازیابی شده از www.shaaparak.com
 - دولت شاهی، فتح الله، مقاله مهر و تاریخچه پیدایش و موقع آن در اسناد، بازیابی شده از www.shaaparak.com
- ساجدی، مهدی؛ امساکی، نوید (1400)، رویکرد شناسی فقهی تقدّم اسناد رسمی بر عادی در نظام مسائل قضای اسلامی(پسشنهاد اصلاحیه قانون ثبت اسناد)، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 25، 289-309.
- سلمان زاده، جعفر؛ عباسی، مصطفی (1397)، تأثیر اکراه در ایقاع، مطالعات فقه و حقوق اسلامی،  18، 202-183.
- شمس، عبدالله (1388)، ادله اثبات دعوی، تهران: درّاک. 
- صدرزاده افشار، سید محسن (1370)، ادله اثبات دعوی در حقوق ایران، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
- علومی، محمد (1386)، تاریخچه پیدایش امضاء و مهر و آثار آن، مجله کانون، 77، 130-133.
- فخاری، امیرحسین (1387)، اندیشه های حقوقی 3، حقوق تجارت، مقاله امضاء و نقش آن در صدور چک، تهران: مجد.  
- قاسمی، محسن (1388)، شکل گرایی در حقوق مدنی، تهران: میزان.  
- کاتوزیان، ناصر (1369)، قواعد عمومی قراردادها، تهران: به نشر.  
- کامیار، محمدرضا (1376)، گزیده آرای دادگاه های حقوقی، تهران: حقوقدان .  
- میرمحمدصادقی، حسین (1376)، جرائم علیه اموال و مالکیّت، تهران: میزان.  
- نجفی، حسین (1384)، مقاله نقدی بر مقاله نقض امضاء در اسناد تعهّدآور شرکت های سهامی، ماهنامه کانون، 58.
- ولی زاده، سلمان (1384)، نقص امضاء در اسناد تعهّدآور شرکت های سهامی، ماهنامه کانون، 56، 54-43.
-Fuller, Lon, and Eisenberg, Melvin (2001), Basic Contract Law, West Academic Publishing
-Ghestin, Jacques, Traite de droit civil (1988), Les obligation, Le contract, Formation .L.G.D.J . Paris.
-Pandia, Ranjitlal H (1976), Principles of mercantile law, N.M. Tripathi publication.
-Sammons, William C. Beware of Seals. available in www.tydingslaw.com
-Shears, Peter (1987), law for General Course Studying of English law, Pitman Publications.