بررسی‌ رفتارمجرمانه‌ ومسئولیت‌ کیفری‌ ازدیدگاه‌ مکاتب‌ و نظریه‌های‌ علوم‌ اجتماعی‌ و رفتاری‌

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق‌ کیفری وجرم‌ شناسی‌، واحد بوشهر، دانشگاه‌ آزاد اسلامی‌، بوشهر، ایران‌

2 استادیارگروه‌ حقوق‌، واحد بوشهر، دانشگاه‌ آزاد اسلامی‌، بوشهر، ایران. (نویسنده مسئول)

3 دکتری حقوق‌، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران.

چکیده

از آنجا‌ که‌ رفتار، نقش‌ اساسی‌ در تحقّق عنصر مادی جرم‌ دارد،‌ پرداختن‌ به‌ این مقوله‌ از اهمیّت‌ ویژه‌‌ای از دیرباز برخوردار بوده است‌. بنابراین، لازم است رفتار از نظر علوم‌ روان‌‌شناسی‌ و جامعه‌شناسی‌ مورد بررسی‌ قرارگرفته‌ تا نقش‌ متقابل‌ هریک‌ از این علوم تبیین شود‌. از سوی دیگر،‌ شخصیّت‌، به عنوان یک ویژگی فردی پیچیده‌ و دارای ابعادی گوناگون‌، تأثیر زیادی بر رفتارهای فردی و اجتماعی‌ بشر دارد تا آنجا که بیشتر رفتارهای افراد، متأثر از شخصیت آنها‌ است. به‌ طور کلّی‌، می‌‌توان‌ گفت‌ ویژگی های شخصیّتی‌، الگوهای همسان‌ افراد در رفتار، احساسات‌ و افکار و ویژگی‌ ‌های فردی هستند که‌ موجب‌ تمایز یک فرد از دیگران‌ می‌‌شوند. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی، به بررسی تأثیر شخصیت بر نوع رفتار مجرمانه و مسئولیّت کیفری پرداخته است. نتایج نشان می دهد رفتار ارادی، غیر از رفتار التفاتی یا قصدمندی است و رفتار تا زمانی که ظهور و بروز خارجی پیدا نکند، جرم و دارای مسئولیّت کیفری تلقّی نمی شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An investigation into criminal behavior and criminal responsibility: Perspectives of different schools and theories in social and behavioral sciences

نویسندگان [English]

  • Seyyed Hadi Sedaghat 1
  • Esmaeil Abdollahi 2
  • Ali Jamadi 3
1 PhD student in criminal law and criminology, Bushehr Branch, Islamic Azad University, Bushehr, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Law, Bushehr Branch, Islamic Azad University, Bushehr, Iran: Correspondence author
3 PhD in Law, Bushehr Branch, Islamic Azad University, Bushehr, Iran.
چکیده [English]

Considerable research has examined the crucial role of behavior as it has a significant contribution to the material dimension of crime. Therefore, it is essential to investigate behavior from the perspectives of psychology and sociology for shedding light on their interrelationships. Moreover, personality is a complex, multi-dimensional feature of individuals which can substantially influence both individual and social behaviors. In fact, most human behaviors are affected by personality. Overall, personality features, as consistent behavioral patterns in behaviors, emotions, and thoughts, help differentiate between individuals. This descriptive-analytic study examined the role of personality in criminal behavior and criminal responsibility. The results indicated that intentional behavior is different from planned behavior and could not be considered as a crime unless it is overtly displayed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Criminal behavior
  • Criminal responsibility
  • Crime
  • Criminal’s personality

مراجع

- اچ. ج. آیسنک‌‌ (١٣٧٥)، جرم‌ و شخصیّت‌، ترجمه: حسن‌ پاشا شریفی‌ و جعفر نجفی‌ زند، تهران: سخن‌.
- احمدی، حسن؛‌ محسنی‌، نیک چهره (١٣٨١)، روان‌ شناسی‌ رشد (مفاهیم‌ بنیادی در روان‌ شناسی‌)، تهران‌: پردیس‌.
- اردبیلی‌، محمدعلی‌ (١٣٩٢)، حقوق‌ جزای عمومی‌، ج2‌، چ34‌، تهران‌: میزان‌.
- تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد (1410ق)، غرر الحکم و درر الکلم، ج1، تصحیح: سید مهدی رجائی، قم: دار الکتاب الاسلامی.
- توماس ال وینفری‌ (١٣٨٨)، نظریّه ‌های جرم‌ شناسی‌، ترجمه: سید رضا افتخاری، گناباد: دانشگاه‌ آزاد اسلامی‌.
- جرج ولد‌؛ توماس برنارد؛ جفری اسنیپس‌ (١٣٨٠)، جرم‌ شناسی‌ نظری(گذری بر نظریه های جرم شناسی)، ترجمه:‌ علی‌ شجاعی‌، تهران‌: سمت‌.
- دادستان‌، پریرخ‌ (١٣٨٧)، روان‌ شناسی‌ جنایی‌، تهران‌: سمت.‌
- راب رایت‌؛‌ فیونا هینز (١٣٨٦)، درآمدی بر جرم‌ و جرم‌ شناسی‌، ترجمه: میر روح‌ اﷲ صدیق‌، تهران: دادگستر.
- ژرار لپز؛ ژینا فیلیزولا (١٣٧٩)، بزه دیده و بزه‌ دیده‌ شناسی‌، ترجمه: روح‌ الدین‌ کرد علیوند و احمد محمدی، تهران: مجد.‌
- سالک‌، سعیده‌ (١٣٦٧)، اسکیزوفرنی‌ و مسئولیّت‌ کیفری، پایان‌ نامه‌ کارشناسی‌ ارشد، دانشگاه‌ تهران.‌
- عوده، عبدالقادر (1373)، التشریع الجنائی الاسلامی مقارناً بالقانون الوضعی، ج2، ترجمه: ناصر قربان­نیا، سعید رهایی و عباس شیری، تهران: میزان.
- فرانک پی ویلیامز‌؛ ماری لین دی مک‌ شین‌ ‌(١٣٨٦)، نظریّه ‌های جرم‌ شناسی‌، ترجمه: حمیدرضا ملک‌ محمدی، تهران: میزان‌.
- فیض، علیرضا (1384)، مبادی فقه و اصول، تهران: مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
- قائمی‌ فر، حسین؛‌ میرزایی‌، عزت‌ الله‌ (١٣٨٨)، رفتارهای وندالیستی‌ و احتمال‌ ارتکاب‌ جرم‌ در آینده‌، تهران‌: ایلاف‌.
- مختاری، محمدحسین؛ رستمی نجف آبادی، حامد؛ جهانگیری سهروردی، یحیی (1400)، واکاوی معنایی اعتبار رشد و کمال عقل در مسئولیت کیفری نوجوانان، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 24، 385-410.
- معظمی‌، شهلا (١٣٨٨)، بزهکاری کودکان‌ و نوجوانان‌. تهران‌: دادگستر.
- نجفی‌ توانا، علی (١٣٨٤)، جرم‌ شناسی‌، تهران‌: آموزش‌ و سنجش‌.
- Cattell, R. B.; Marshall, MB; Georgiades, S. (1957). Personalityand motivation: Structure and measurement.
- Costa, P.T., Jr. & McCrae, R.R. (1992). Revised NEOPersonality Inventory (NEO-PI-R) and NEO FiveFactorInventory (NEO-FFI) manual. Odessa, FL: PsychologicalAssessment Resources.p.98.
- Costa, P.T., Jr. & McCrae, R.R. (1992). Revised NEOPersonality Inventory (NEO-PI-R) and NEO FiveFactorInventory (NEO-FFI) manual. Odessa, FL: PsychologicalAssessment Resources.p.56.
- Costa, P.T., Jr. & McCrae, R.R. (1992). Revised NEOPersonality Inventory (NEO-PI-R) and NEO FiveFactorInventory (NEO-FFI) manual. Odessa, FL: PsychologicalAssessment Resources.p.98.
- Maslow, Abraham. (1994). Religions, Values and Peakexperiences penguin Books, Arkana.p.69.
- Maslow, Abraham. (1994). Religions, Values and Peakexperiences penguin Books, Arkana.p.69.
- Sayers, J. (1991). Mothers of psychoanalysis: Helene Deutsch, Karen Horney, Anna Freud, Melanie Klein.New York: Norton.p.35
- Stouthamer-Loeber, M. (1994). The ‘Little Five’: Exploring thefive-factor model of personality in adolescent boys. ChildDevelopment, 65, 160.
- Stouthamer-Loeber, M. (1994). The ‘Little Five’: Exploring thefive-factor model of personality in adolescent boys. ChildDevelopment, 65, 160.
فصلنامه مطالعات فقه و حقوق اسلامی
دوره 15، شماره 32
آذر 1402
صفحه 105-132

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار