بررسی فقهی عملیات تشخیص اراضی موات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، فقه وحقوق اسلامی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.

2 استاد، فقه وحقوق اسلامی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران. (نویسنده مسئول)

3 استادیار، فقه وحقوق اسلامی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.

چکیده

  اهمیّت بررسی فقهی مشروعیّت عملّیات تشخیص اراضی موات، براساس ماده یکم آئین نامه اجرائی قانون مرجع تشخیص اراضی موات و ابطال اسناد آن، به دلیل ماهیّت انفالی و ضرورت نظارت دولتی نسبت به این اراضی در دوران غیبت است. با مقایسه دلیل مشروعیّت عملّیات تشخیص اراضی براساس ماده مذکور، با دلیل مشروعیّت عملّیات تشخیص اراضی براساس مفاد ماده یکم آئین‌نامه اجرائی قانون ملّی شدن جنگل ‌ها، این نتیجه حاصل می شود که دیدگاه فقها در مقام تشخیص اراضی، منطبق با مفادّ ماده یکم آئین‌نامه اجرائی قانون مرجع تشخیص اراضی موات است که به دلیل اشتباه در تحریر متن قانون و همچنین اراده مصداقی محدود و هدفمند قانونگذار از عنوان اراضی موات، در حوزه اجراء توفیقی حاصل ننموده است. براساس دیدگاه تشخیصی فقها در باب احیاء اراضی موات، این اراضی از حیث مفهوم و مصداق، شامل کلّیه اراضی فاقد احیاء بوده و انتظار می رود با تصویب قانون جدید و الغاء قوانین قبلی، عملّیات تشخیص اراضی براساس شناسائی اراضی موات، فارغ از عناوین و اطلاقات عرفی و همچنین تعاریف عنوان محور قانونی محقّق شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Jurisprudential Study of Wasteland Detection Operations

نویسندگان [English]

  • Hosein Rasoli Asiabi 1
  • Aliakbar Izadifard 2
  • Mahdi Zarei 3
1 PhD student, Islamic Jurisprudence and Law, Mazandaran University, Babolsar, Iran.
2 Professor, Islamic Jurisprudence and Law, Mazandaran University, Babolsar, Iran: Correspondence author
3 Assistant Professor, Islamic Jurisprudence and Law, Mazandaran University, Babolsar, Iran.
چکیده [English]

The importance of jurisprudential review of the legitimacy of wasteland detection operations, according to Article 1 of the Executive By-Law of Wastelands Identification Reference Law, and revoking its documents is due to the nature of Anfal (public property) and the need for government supervision over these lands during the period of absence. By comparing the reason for the legitimacy of land assessment operations based on Article 1 of the Executive By-Law of Wastelands Identification Reference Law with the reason for the legitimacy of land assessment operations based on the provisions of Article 1 of the Executive By-Laws of the Nationalization of Forests, it is concluded that the view of the jurists in the position of recognizing lands is in accordance with the provisions of Article 1 of the Executive By-Law of the Wastelands Identification Reference Law, which has not been successful in the field of wastelands due to errors in the text of the law and the legislator's limited and purposeful will. According to the jurists’ diagnostic view on the cultivation of wasteland, these lands, in terms of concept and application, include all lands that have not been cultivated. With the passage of the new law and the repeal of previous laws, land recognition operations are expected to be based on the identification of wastelands, regardless of customary titles and applications, as well as legal title-based definitions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Land detection operations
  • wastelands
  • forests
  • pastures
  • natural thicket
- اصفهانی، سید ابوالحسن (1422ق)، وسیله النجاه، قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
- انصاری(شیخ)، مرتضی بن محمدامین (1415ق)،کتاب المکاسب، قم:کنگره بزرگداشت شیخ اعظم انصاری (ره).
- انصاری(شیخ)، مرتضى بن محمدامین (1415ق)، کتاب المکاسب، قم: کنگره جهانى بزرگداشت شیخ انصارى (ره)
- بنی فضل، مرتضی (بی تا)، مدارک تحریرالوسیله، بی جا: بی نا.
- جبعی عاملی(شهید ثانی)، زین الدین بن علی (1422ق)، حاشیه المختصر النافع، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
- حرّ عاملی، محمد بن حسن (1409ق)، تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، ج9، قم: مؤسسه آل البیت.
- حلّی(علامه)، حسن بن یوسف (1410ق)، ارشاد الاذهان الی احکام الایمان،ج1، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
 - حلّی(علامه)، حسن بن یوسف (1413ق)، قواعد الاحکام فی معرفه الحلال و الحرام، ج2، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- حلّی(علامه)، حسن بن یوسف (1414ق)، تذکره الفقهاء، ج9، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
- حلّی(علامه)، حسن بن یوسف (1420ق)، تحریر الاحکام الشرعیه علی مذهب الامامیه، ج4، قم: مؤسسه امام صادق علیه السلام.
- حلّی(محقّق)، جعفر بن حسن (1418ق)، المختصر النافع فی فقه الامامیه، ج2، چ6، قم: مؤسسه المطبوعات الدینیه.
- حلّی، شمس الدین (1424ق)، معالم الدین فی فقه آل یاسین، ج2، قم: مؤسسه امام صادق علیه السلام.
- حلّى(محقّق)، جعفر بن حسن (1408ق)، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، ج3، چ2، قم: اسماعیلیان.
- خمینی(امام)، سید روح الله (بی تا)، تحریر الوسیله، ج1، قم: دار العلم.
- دفتر حقوقی و بازرسی سازمان جنگل ها (1380)، مجموعه قوانین منابع طبیعی کشور، تهران: سازمان جنگل ها و مراتع کشور. 
- راغبی، محمدعلی؛ رجبی النی، طاهر (1398)، ماهیّت اطلاق مقامی و ادله آن، مطالعات فقه و حقوق اسلامی،21، 61-84.
- شکربیگی، علیرضا؛ خوئینی، غفور (1397)، سیاست جنائی در پیشگیری اجتماعی ناظر به منابع طبیعی و اراضی ملّی، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 19، 185-218.
- طاهرى، حبیب الله (1418ق)، حقوق مدنی، ج1، چ2، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- طرابلسی، ابن برّاج (1406ق)، المهذّب، ج1، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- طوسی(شیخ الطائفه)، محمد بن حسن (1387ق)، الجمل و العقود فی العبادات، مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
- طوسی(شیخ الطائفه)، محمد بن حسن (1400ق)، النهایه فی مجرّد الفقه و الفتاوی، بیروت: دار الکتاب العربی.
- عاملی(شهید اول)، محمد بن مکّی (1410ق)، اللمعه الدمشقیه فی فقه الامامیه، بیروت: دار التراث - الدار الاسلامیه.
- عاملی(شهید اول)، محمد بن مکّی (1417ق)، الدروس الشرعیه فی فقه الامامیه، ج3، چ2، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- عاملّی، سید جواد (1419ق)، مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلامه، ج19، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- فیومى، احمد بن محمد (بی تا)، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی، ج2، قم: دار الرضی.
- کاتوزیان، ناصر (1376)، جایگاه حقوق اسلامی در نظم حقوقی، مجله حقوقی دادگستری، 21، 66-29.
- کاشف الغطاء، احمد بن علی (1423ق)، سفینه النجاه و مشکاه الهدی و مصباح السعادات، ج3، نجف: مؤسسه کاشف الغطاء.
- کاشف الغطاء، شیخ جعفر (1420ق)، شرح الشیخ جعفر علی قواعد العلامه ابن المطهّر، مؤسسه کاشف الغطاء.
- کاشف الغطاء، شیخ جعفر (بی تا)، کشف الغطاء عن مبهمات الشریعه الغرّاء، اصفهان: مهدوی.
- مشکینى، میرزا على (بی تا)، مصطلحات الفقه، بی جا.
- مغنیه، محمدجواد (1421ق)، فقه الصادق علیه السلام، ج5، چ2، قم: انصاریان.
- منتظرى نجف آبادی، حسینعلی (1409ق)، دراسات فی ولایه الفقیه و فقه الدوله الاسلامیه، ج4، چ2، قم: تفکّر.
- نجفی(صاحب جواهر)، محمدحسن (1318ق)، نجاه العباد، بی جا: بی نا.
- نجفی(صاحب جواهر)، محمدحسن (1404ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، ج38، چ7، بیروت: دار احیاء التراث العربی.