نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• محمد ابوعطا

دانشیار حقوق خصوصی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران.

چکیده

به موجب بند دوم ماده واحده قانون مجازات خودداری از کمک به مصدومین و رفع مخاطرات جانی (مصوّب 5/3/1354) که مبیّن قاعده کلّی در حقوق ایران است و قاعده مشابه آن، در کشورهای عضو نظام حقوقی رومی- ژرمنی مانند فرانسه، برخلاف کشورهای تابع نظام کامن لا مانند آمریکا، پذیرفته شده است اشخاصی همچون پزشکان که حسب وظیفه یا قانون، مکلّفند به انسان های آسیب دیده یا در معرض خطر جانی کمک کنند، اگر بدون این که خطری متوجّه آنها باشد از انجام تکلیف مقرّر امتناع کنند، مسؤولیّت کیفری دارند؛ حال آن که حسب ماده 295 قانون مجازات اسلامی مصوّب 1392، افرادی مانند پزشکان اگر در حالی که توانایی اجرای وظیفه قانونی یا قراردادی خود را دارند از انجام آن طفره بروند و به سبب ترک فعل آنها جنایتی واقع شود، حسب مورد به قصاص یا دیه محکوم می شوند. اما در این ماده، سخنی از جواز امتناع پزشک از درمان به دلیل توجّه خطر ناشی از معالجه به او مشهود نیست. هرچند مدلول ماده واحده از جهت مورد بحث با برخی دیگر از قوانین ملّی مانند ماده 182 قانون دریایی مصوّب 1343، پاره ای مقرّرات بین المللی همچنین مقتضای بعضی قواعد فقهی و دلالت عقل منطبق است اما به نظر می رسد مقنّن در ماده 295 قانون مجازات اسلامی، نظر به حذف شرط مذکور در حقوق ایران داشته است؛ حکمی که قابل نقد بوده و توصیه می شود ضمن اصلاح ماده اخیر، به آن افزوده شود.  

کلیدواژه‌ها

• "مخاطره"
• " مصدوم"
• "درمان"
• "پزشک"
• "امتناع"

عنوان مقاله [English]

The necessity of treating the patient and the doctor's risk; Duty or authority in the treatment

نویسنده [English]

• Mohammad Abouata

Associate Professor, Private law University of Semnan, Semnan, Iran.

چکیده [English]

According to the second paragraph of the single article of the Penal Law, refusing to help the injured and remove the danger to life (approved 3/5/1354), which shows the general rule in Iranian law and the similar rule in countries that are members of the Roman-Germanic legal system, such as France, contrary to In countries subject to the common law system, such as the United States, it is accepted that persons such as doctors who, according to their duty or law, are obliged to help injured or life-threatening people, if they refuse to perform their duties without being aware of any danger, are liable. have a criminal record; However, according to Article 295 of the Islamic Penal Code approved in 2012, people such as doctors if they avoid doing their legal or contractual duty while they have the ability to perform their legal or contractual duty and a crime occurs due to their omission, they are sentenced to retribution or ransom, as the case may be. be. But in this article, there is no mention of the permission of the doctor to refuse the treatment due to the danger caused by the treatment. Although the meaning of the single article is consistent with some other national laws, such as Article 182 of the Maritime Law, some international regulations, as well as the requirements of some jurisprudence and the implication of reason, it seems that the legislator in Article 295 of the Islamic Penal Code, considering The mentioned condition has been removed in Iranian law; A ruling that can be criticized and is recommended to be added to it while amending the last article.

کلیدواژه‌ها [English]

• risk
• injured
• treatment
• doctor
• refusal