نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمدحسین کاتبی ¹
• علی پورقصاب امیری ²
• احمدرضا بهنیافر ³

¹ دانشجوی دکتری، گروه حقوق بین الملل عمومی، واحد دامغان، دانشگاه آزاد اسلامی، دامغان، ایران

² استادیار، گروه حقوق بین الملل، واحد دامغان، دانشگاه آزاد اسلامی، دامغان، ایران (نویسنده مسئول)

³ دانشیار ، گروه حقوق بین الملل، واحد دامغان، دانشگاه آزاد اسلامی، دامغان، ایران.

چکیده

از منظر اسلام به عنوان یک دین جامع و کامل، میان انسان و طبیعت رابطه وجود دارد. رابطه انسان با طبیعت به گونه ای که او ارزش وجودی خود را به دست آورده و حفظ کند و امین خداوند سبحان باشد، رابطه تسخیری است؛ یعنی تمام طبیعت در اختیار انسان قرار گرفته و مسخّر انسان گردیده است تا از آن به طور معقولی استفاده نماید و آن را تلف و نابود ننماید. این نوع حقّ در قرآن کریم شناسایی گردیده و از دیدگاه­های گوناگونی مورد بررسی قرار گرفته است. اصول زیست محیطی از منظر رسول گرامی اسلام(ص) صبغه ملکوتی دارد. توصیه شده از محیط زیست و طبیعت به عنوان امانت الهی استفاده و انسان هرگز نمی تواند مالکیّتی نسبت به آن چه در اختیارش است داشته باشد و آنها را از آن خود بداند و برای بهره مندی هرچه بیشتر خویش، طبیعت را آلوده و در محیط زیست هرگونه تصرّف زیان باری داشته باشد. یافته اصلی تحقیق که به روش توصیفی تحلیلی انجام شده آن است که حقّ بر محیط زیست - صرفنظر از فردی یا جمعی بودن این حقّ - علاوه بر اسناد بین المللی متعدّد، با مبانی فقهی اعمّ از قرآن، سنّت، عقل و نیز قواعد متعدّد فقهی از قبیل لاضرر و قاعده اتلاف و قاعده نفی عسر و حرج به عنوان یک حقّ بنیادین و اساسی به رسمیّت شناخته می شود.

کلیدواژه‌ها

• اسلام
• حق بر محیط زیست
• طبیعت
• انسان
• قرآن
• سنت
• قواعد فقهی

موضوعات

• تخصصی

عنوان مقاله [English]

The right to the environment in Islam

نویسندگان [English]

• Mohamadhosein Katebi ¹
• Ali Pourghassab Amiri ²
• Ahmad Reza Behniafar ³

¹ PhD student, Department of Public International Law, Damghan Branch, Islamic Azad University, Damghan, Iran

² Assistant professor, international law department, Islamic Azad University, Damghan Branch, Damghan, Iran

³ Associate professor, international law department, Islamic Azad University, Damghan Branch, Damghan, Iran

چکیده [English]

From the point of view of Islam, as a comprehensive and complete religion, there is a relationship between man and nature. The relationship between man and nature, if he has studied and preserved his existential value and is the trustee of God Almighty, it is a relationship of conquest, which means that all nature is at the disposal of man in order to make reasonable use of it and refrain from wasting and destroying it. Such a right has been identified in the Holy Quran and it has been discussed in various aspects, and environmental principles from the perspective of the beloved Messenger of Islam (PBUH) have a royal quality to the observance of these principles by humans. It is because he is the caliph of God, and the caliph must put the Sunnah and the manners of his successor as his own. It is recommended to use the environment and nature as a divine trust, and man can never have ownership of what he has and consider them his own, and in order to benefit himself as much as possible, he pollutes nature and does any damage to the environment. Therefore, in Islamic sources, such as the Quran, Sunnah, intellect, and numerous jurisprudential rules regarding the right to the environment and nature, we will investigate, research and analyze them in this article so that the rights of future generations are respected.

کلیدواژه‌ها [English]

• Islam
• the right to the environment
• nature
• human
• Quran
• Sunnah
• jurisprudence