رویارویی با بزهکاری مهاجران در سیاست کیفری ایران «داشته‌ها و بایسته‌ها»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، تهران، ایران

2 استادیار گروه حقوق جزا وجرمشناسی واحد استادیار حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، تهران، ایران (نویسنده مسئول)

3 استادیار حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشگاه دانشگاه تهران (پردیس فارابی)، قم، ایران

4 استادیار حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشگاه شاهد، تهران،ایران.

چکیده

بزهکاری مهاجران و چارچوب مباحث نظری مرتبط با آن همواره موضوع بحث علوم گوناگون از جمله حقوق بر مبنای اصول بنیادین حقوق بشر، حقوق بین‌الملل و مؤلّفه‌های خاصّ از حقوق داخلی بوده است. در این نوشتار، با نگاهی توصیفی تحلیلی رویکرد سیاست ‌های پاسخ‌ دهی جنایی در قبال جرایم مهاجران با استناد به قوانین موجود مورد کنکاش قرار گرفته و در گفتمان سیاست جنایی در حوزه سیاستگذاری کیفری این نتیجه حاصل می‌شود که قوانین کیفری ایران در خصوص مهاجران رویکردی مجرم‌ مدار و امنیّت‌گرا داشته، در حالی که شناخت عمیق و درک ابعاد گوناگون پدیده مهاجرت در حوزه کیفرگذاری نیازمند وضع قوانین راهبردی و تعیین خط‌مشی و سیاست ‌های اجرایی متناسب آسیب‌ شناسانه با سیاستگذاری افتراقی با توجه به مؤلّفه شخصیّت بزهکاران، تحلیل وضعیّت مهاجران و نگرش بر تعاملات اجتماعی آن و پیامدهای ارتکاب جرم با حفظ امنیّت سرزمینی و پاسداشت حدود و ثغور مرزهای کشور است که با تدوین قوانینی فرانگر و جامع همسو با نگرش‌های حقوق بشری با پاسخ‌دهی مناسب در هماهنگی سازمان‌ها و نهادهای مرتبط در مقابله با بزهکاری مهاجران به دست می‌آید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Confronting the criminality of immigrants "Subjects that exist and Necessities"

نویسندگان [English]

  • Faranak Mahzari 1
  • Batool Pakzad 2
  • Hasan Alipour 3
  • Mojtaba Farahbakhash 4
1 Azad Islamic University-Tehran Shomal
2 Assistant Professor, Department of Criminal Law and Criminology, North Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
3 Tehran University-Farabi
4 Shahed University
چکیده [English]

Immigrants' delinquency and the framework of theoretical debates related to it have always been the subject of discussion in various sciences, including law based on the fundamental principles of human rights, international law, and specific components of domestic law. In this article, with a descriptive and analytical view, the approach of criminal response policies towards the crimes of immigrants has been explored with reference to the existing laws, and in the discourse of criminal policy in the field of criminal policy, it is concluded that Iran's criminal laws regarding immigrants have a criminal-oriented and security-oriented approach. While a deep knowledge and understanding of the various aspects of the phenomenon of immigration in the field of criminalization requires the establishment of strategic laws and the determination of pathologically appropriate policies and executive policies with differential policies with regard to the personality component of criminals, the analysis of the situation of immigrants and the attitude towards its social interactions and the consequences of committing a crime while maintaining security It is the territory and protection of the boundaries of the country, which is achieved by developing comprehensive and comprehensive laws in line with human rights attitudes with appropriate responses in coordination with related organizations and institutions in dealing with the delinquency of immigrants.

کلیدواژه‌ها [English]

  • immigrants
  • delinquency
  • criminal policy
  • domestic law
- آقاجانی، مهدی؛ میرخلیلی، سید محمود؛ حاجی‌ده آبادی، احمد (1400)، آسیب شناسی سیاست کیفری ایران در پرتو نظریه قوچ قربانی، نشریه مطالعات حقوقی معاصر، 23، 185-210.
- آیتی، علیرضا؛ پاکزاد، بتول؛ عالی‌پور، حسن؛ صابر، محمود (1398)، توجیه رسیدگی افتراقی برای جرایم اقتصادی: تهدید جرم یا خطر مرتکب؟، فصلنامه پژوهش حقوق کیفری، 28، 239-267.
- اردبیلی، محمدعلی؛ امیر ارجمند، اردشیر؛ قاری سید فاطمی، سید محمد؛ جاوید، محمدجواد (1386)، افتراح: چیستی و چرایی حقوق شهروندی از نظریه قانون، مجله حقوقی دادگستری، 58، 24-46.
- اشرفی کیا، محسن؛ گهرنیا، محمدتقی (1397)، تعیین آثار مسئولیت کیفری بزرگسالان، نوجوانان و اطفال در پرتو داده‌های جرم‌شناسی از دیدگاه جامعه شناسی کیفری، مجله مطالعات جامعه شناسی، 41، 125-150.
- اکبری، سید حامد (1390)، متن قوانین اساسی کشورهای جهان به همراه اسناد مهم بین‌المللی، شیراز: نوید شیراز.
- الهی، محمدعلی؛ حیدری، محمدعلی؛ شکرچی زاده، محسن (1400)، سیاست جنائی پیشگیرانه ناظر بر جرائم جنسی در فقه اسلامی، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 24، 39-66.
- باوی، علیرضا؛ گلدوست جویباری، رجب؛ غلامی، حسین (1399)، آسیب شناسی سیاست کیفری ایران در حوزه جرایم اقتصادی، فصلنامه تحقیقات حقوق خصوصی و کیفری، 43، 11-32.
- پرویزی، جمشید (1394)، سیاست مهاجرت و پناهندگی اتحادیه اروپا و مسئله حقوق بشر، تهران،:اداره نشر وزارت امور خارجه.
- پورقهرمانی، بابک؛ احدی، فاطمه (1393)، مسئولیت کیفری اطفال در سیاست قانون مجازات اسلامی 1392 (از سیاست تفریطی تا سیاست افراطی)، فصلنامه فقه و مبانی حقوق اسلامی، 21، 27-48.
- جاوید مهر، مسیب؛ قاسمی، مسعود؛ وروایی، اکبر (1400)، کیفرگذاری مبتنی بر مصلحت در مجازات‌های تعزیری، فصلنامه جامعه شناسی سیاسی ایران، 3، 777-793.
- جاویدزاده، حمیدرضا؛ حمیدزاده سنگاچین، زهره (1396)، حقوق خاص متهم تبعه خارجی در حقوق کیفری ایران با تاکید بر برخی اسناد بین المللی، مجله کانون وکلای دادگستری اردبیل، 3 و 4، 87-108.
- جعفری، بهرام (1399)، جلوه‌های سیاست افترافی کیفری در قبال کودکان بزه‌دیده با نگاهی به قانون حمایت از اطفال و نوجوانان مصوب 1399، فصلنامه حقوق کودک، 6، 67-88.
- حاتمی، مهدی؛ ساعدی، بهمن؛ شهسواری، احسان (1394)، وضعیت حقوقی بیگانگان در  ایران در پرتو انسانی شدن حقوق بین‌الملل، ش 26، 151-170.
- حاجیان، حسین؛ صالحی، ابوالفضل (1396)، رابطه تابعیّت بیگانگان و حقوق شهروندی ناشی از آن،‌ فصلنامه مطالعات حقوق شهروندی، 4، 107-134.
- حسینی اکبر‌نژاد، هاله (1388)، صلاحیّت تکمیلی دیوان بین‌المللی کیفری: پویایی نظام‌های قضایی ملّی در مقابله با بی‌کیفری، مجله حقوق بین‌المللی، 41، 111-142.
- حقیقت طلب، پیمان؛ چیت ساززاده، امیرحسین (1400)، زیست مهاجران غیرقانونی در ایران: بررسی چالش‌ها و ارائه راهکار»، تهران: کتاب راهبرد.
- رزمخواه، ساناز؛ پاکزاد، بتول؛ احقر، قدسی (1392)، رابطه سلامت روانی و نگرش به بزهکاری در نوجوانان و جوانان در کمپ‌های اطراف تهران، فصلنامه پژوهش تحقیقات روانشناختی، 20، 1-11.
- رضایی، غلامرضا؛ کمیلی، محمدرضا؛ رقوی، جواد (1399)، بررسی مبانی جرم‌انگاری در پرتو رویکرد فایده‌گرایانه بنتام براساس سیاست کیفری اسلام، دو فصلنامه گفتمان حقوقی (جامعه المصطفی العالمیه)، 17، 5-22.
- رضایی، محسن؛ سیاح البرزی، هدایت؛ حسن نژاد، محمد (1392)؛ نقش رویکردهای نظارتی و راهبردی سیاست کیفری بر مجرمان سابقه دار در پیشگیری از تکرار جرم در ایران، فصلنامه مطالعات پیشگیری از جرم، 28، 99-122.
- سرافراز، فرشید (1394)، حقوق بشر مهاجران در نظام حقوق بین‌الملل، تهران: مجد.
- سرودی مقدم، مصطفی (1383)، مروری بر تفاوت تابعیّت و شهروندی دیگر واژگان مشابه در حقوق ایران، بریتانیا، آمریکا و فرانسه، مجله مدرس علوم انسانی، 34، 1-16.
- شهبازی، آرامش؛ چهل امیران، امیر (1395)، حمایت از مهاجران غیرقانونی در حقوق بین‌الملل»، تهران: شهر دانش.
- صادقی، محمد (1396)، دلالت‌های رویکرد حقوق اسلامی به تابعیّت و شهروندی، مجله وکیل مدافع، 16، 63-84.
- عالی‌پور، حسن (1383)، واقعیّت جرم، مجله پژوهش حقوق و سیاست، 13، 111-132.
- عقیق، سید روح الله؛ صالحی، کریم؛ برخورداری، عارف (1401)، نادیده انگاری بایسته‌های تقنینی در قوانین کیفری ایران در حوزه جرایم علیه امنیّت، فصلنامه دانش حقوق عمومی، 38، 104-140.
- علومی، ابراهیم (1398)، جهانی شدن مهاجرت‌های بین‌المللی و زبان‌ها، فصلنامه سیاست، 49، 147-165.
- عوده، عبدالقادر (1373)، التشریع الجنایی الاسلامی مقارناً بالقانون الوضعی، ترجمه: ناصر قربان نیا؛ سید مهدی منصوری؛ نعمت الله الفت، تهران: میزبان.
- عینی، محسن؛ غلامی، میثم (1391)، جرایم ورود و اقامت غیرقانونی در قلمرو ایران، پژوهشنامه حقوق کیفری، 5، 101-124.
- غفاری نمین، سپیده (1390)، حقوق مهاجرت، چ2، تهران: جنگل.
- غلامرضازاده، مرتضی؛ قادری، هاشم؛ علیخانی، زهرا (1395)، بحران‌های اجتماعی در ایران علل و زمینه‌ها، فصلنامه علمی پدافند غیرعامل و امنیّت، 15، 95-130.
- فرح‌بخش، مجتبی (1392)، جرم‌انگاری فایده‌گرایانه جستاری در فلسفه حقوق کیفری، تهران: میزان.
- فعال، طیبه؛ صادقی، محمدهادی (1397)، ماهیّت جرم، مجله دانش و پژوهش حقوقی، 7، 55-76.
- قناد، فاطمه؛ اکبری، مسعود (1396)، امنیّت‌گرایی سیاست جنایی، فصلنامه پژوهش حقوقی کیفری، 18، 39-67.
- کرمی، داود؛ عبدالهی، منوچهر (1395)، پیشگیری از بزهکاری اطفال با رویکرد خانواده و مدرسه مدار در سیاست جنایی ایران، فصلنامه تحقیقات حقوقی تطبیقی ایران و بین‌الملل،‌ 33، 115-140.
- کمیلی‌پور، علی (1394)، مجموعه قوانین و مقررات حقوق بین‌الملل خصوصی، تهران: جنگل.
- کوشکی، غلامحسین (1400)، اهداف نظام دادرسی کیفری، چشم اندازی اسلامی، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 25، 358-339.
- کونانی، سلمان؛ انصاری، جمال؛ مندنی، اسلام (1394)، سیاست جنایی از گفتمان تا بر ساخت‌هایی ریزومیک شده و ناروا، چ3، تهران: مجد.
- کی‌نیا، مهدی. (1388)، مبانی جرم‌شناسی، ج2، چ9، تهران: مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
- گلدوزیان، ایرج؛ حسین جانی، بهمن (1384)، مبانی اصل شخصی بودن مسئولیت کیفری در حوزه ادیان، مجله الهیات و حقوق، 16 و 15، 129-148.
- مبارکی، محمد؛ افشانی، سید علیرضا؛ کرد علیوند، سهیلا (1397)، تحلیل رابطه بین تعهد اجتماعی و بزهکاری: مطالعه مقایسه‌ای میان دانش‌آموزان مقطع متوسطه شهرهای خرم آباد و یزد، مطالعات اجتماعی ایران، 2، 111-135.
- متقی، سمیرا (1394)، تاثیر عوامل اقتصادی بر مهاجرت در ایران تاکید بر شاخص‌های درآمد و بیکاری، فصلنامه سیاست‌های راهبردی و کلان، 11، 63-74.
- مجیدی،‌ محمدرضا (1396)، سیاست جنایی ایران در مبارزه با بزهکاری مهاجرین خارجی، پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران، پردیس فاراربی دانشگاه تهران.
- محمدی، قاسم (1382)، سرمقاله: از بام سیاست کیفری تا عرصه راهبرد جنایی درآمدی بر لزوم تدوین برنامه پیشگیری از جرایم، مجله حقوقی دادگستری، 47، 7-10.
- مرتضوی، غلامرضا؛ محقق نیا، حامد (1396)، حقوق شهروندی و تابعیّت در حقوق انگلستان و ایران»، مجله مطالعات علوم سیاسی، حقوق  و فقه، 2/2، 249-258.
- مرندی، محمدرضا؛ عیسی‌زاده اجیرلو، صراف (1395)، وضع حقوقی بیگانگان در حقوق خصوصی ایران، مطالعات علوم سیاسی؛ فقه و حقوق، 3، 273-281.
- مندنی، اسلام (1394)، سیاست جنایی امنیّت مدار و نظام کیفری حقوق بشر، تهران: مجد.
- موسوی مجاب، سید درید؛ محمدی، مهدی (1394)، تاثیر جهل حکمی بر مسئولیت کیفری از منظر فقه امامیه»، مبانی فقهی حقوق اسلامی، 16، 99-122.
- میرشکاری، عباس؛ مختاری، مرضیه؛ فراهانی، سید جواد (1396)، اصول بنیادین قانون اساسی در توصیف مسئله شهروندی، فصلنامه پژوهش حقوق عمومی، 57، 173-202.
- میرفردی، عبدالله؛ رضوی، سید احمد (1396)، نقش معماری شهری در ارتکاب جرم با رویکردی بر جرم‌شناسی پست مدرن، مجله مطالعات علوم سیاسی حقوق و فقه، دوره سوم، شماره 4/1، 85-109.
- نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین (1393)، جرم‌شناسی در آغاز هزاره سوم دیباچه در امیرحسین ابرندآبادی و حمید هاشم‌بیگی، دانشنامه جرم‌شناسی، تهران: کتابخانه گنج دانش.
- نصیری، محمد (1395)، حقوق بین‌الملل خصوصی، چ31، تهران: آگاه.
- هدایتی چنانی، رحمان (1399)، علل آثار و بایدهای تحول ساختاری جرم انگاری حداکثری، فصلنامه بین‌المللی قانون یار، 16.
- صلواتی، بهرام (1399)، سالنامه آماری مهاجرتی ایران معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، رصدنامه مهاجرت ایران (پزوهشکده سیاست گذاری دانشگاه صنعتی شریف).
- www.iomtehran.net(2015)international organization for migration,9 January.2019
- www.iom.int/international organization for migration, publications, world migration report 2020, part 1: Data and information on migration and migrants, chapter II, migration and migrants: A global overview, 19.
- www.iom.int.iom un migration,donate,our work, international organization for migration,Glossary on  migration,iml series No. 34, 2019, who is a migrants?
- http://isti.ir>inc>a.jax/iran migration out look/1399.