واکاوی ابعاد جرم شناختی جرم سبز از منظر فقه امامیّه و اسناد بین الملل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرمشناسی، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران

2 دانشیار،گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران (نویسنده مسئول)

3 استادیار گروه فقه و مبانی حقوق دانشگاه آزاد اسلامی سمنان

چکیده

جرم سبز به عمل دائمی یا موقّتی یا روندی گفته می شود که تأثیر منفی بر محیط زیست، سلامتی افراد یا منابع طبیعی دارد و هرگونه فعل زیان آور به محیط زیست اعمّ از طبیعی و انسانی محسوب می گردد. در دین اسلام در کنار فرامین عبادی، در زمینه بهداشت و لزوم محافظت از محیط زیست نیز تعلیمات فراوانی به چشم می خورد. گذشته از این که برخی نهادهای فقهی نظیر انفال، حسبه و مالکیّت دربرگیرنده ملاحظات محیط زیستی هستند دستورات و نیز تعلیمات دین اسلام در مورد رعایت حقوق زیست، غالباً جنبه اخلاقی دارد اما در مبانی مختلفی نظیر آیات، روایات، و قواعد فقهی، زوایای مختلف محیط زیست و مبانی جرم شناختی جرائم به وضوح قابل تحصیل است. مطالعه تطبیقی اسناد بین المللی از یک سو، و منابع شرعی از سوی دیگر، حاکی از این واقعیّت است که با وجود توافق نامه های بین المللی متعدّد در خصوص جرم سبز و مقرّرات وسیع آن، مبانی فقهی امامیّه، هم شمول بیشتری از جرم سبز را در برگرفته و هم قواعد آن در جهت پیشگیری از وقوع جرم مذکور نسبت به سایر اسناد بین المللی مؤثّرتر بوده است. ضمن این که قابلیّت ارعاب آمیز بودن و قدرت بازدارندگی، وصفی است که مقرّرات مربوط به این حوزه در راستای کاستن از ارتکاب این جرائم باید بیش از پیش مدّنظر قانونگذار قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Temporary Imprisonment Sentence for the Debtor Claiming Insolvency from the Perspective of Iranian Jurisprudence and Law

نویسندگان [English]

  • Ali Rashidi 1
  • Maryam Aqai Bejestani 2
  • mohamad rohani mogadm 3
1 Azad Islamic University-Semnan
2 Jurisprudence and Principles of Islamic Law , Human science faculty , Islamic Azad University , Semnan , Iran
3 Assistant Professor, Department of Jurisprudence and Fundamentals of Law, Islamic Azad University of Semnan
چکیده [English]

The possibility of using criminal tools in legal affairs is a matter of dispute between jurists. If a person is accused of committing a crime, the possibility of his arrest has been accepted in some cases, but the use of such punitive measures in legal matters requires the examination of its authorization or prohibition from a jurisprudential and legal perspective. The conflict of rights between creditors and debtors has led to disagreements in this regard. Considering that the principle in initial treatment of individuals is that their actions are based on integrity and innocence, it seems that if the debtor claims insolvency, it will not be possible to detain him until the truth or falsity of his claim is proven. Imami and Sunni jurists have also examined this matter- an examination of the evidence of their rulings will also demonstrate that it is not possible to order the arrest of a debtor claiming insolvency. In this article, the correct ruling in this case will be determined through the epistemology of this important point of view from perspectives of the jurists of both sects and judging the proposed opinions. Noting the correct theory in jurisprudence, we will provide a detail interpretation of the relevant laws applicable to the debtor claiming insolvency.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Debtor
  • Insolvency
  • Imprisonment
  • Authorization
  • Detention
  • dowry

مراجع

- قرآن کریم.
- ابن ابی جمهور، محمد بن زین الدین (1403ق)، عوالی اللئالی العزیزیه فی الاحادیث الدینیّه، ج3، قم: مؤسسه سید الشهداء(ع).
- امیدی، جلیل؛ یوسفی پور، فرهاد (1393)، موقعیت و مبانی ارزش گذاری محیط زیست و لزوم مقابله با آلاینده ها در فقه اسلام، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 10، 7-30.
- بخاری، محمد بن اسماعیل (1987م)، الجامع الصحیح المختصر، ج1، بیروت: دار إبن کثیر.
- بیگ، محمد سهراب؛ نوروزی،کوروش (1396)، سیاست جنائی اسلام و ایران در قبال جرایم زیست محیطی، تهران: قانون یار.
- بیهقی، احمد بن حسین بن علی (بی تا)، السنن الکبری، ج6، بیروت: دار الفکر.
- تاریمرادی، احسان؛ فخلعی، محمدتقی (1385)، مبانی و احکام فقهی محیط زیست، مطالعات اسلامی(فقه و اصول)، 71، 31-66.
- جصاص، احمد بن علی رازی (بی تا)، احکام القرآن، ج3، بیروت: دار الکتب العلمیّه.
- حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله (1406ق)، المستدرک علی الصّحیحین، ج۴، بیروت: دار الکتب العلمیّه.
- حرّ عاملی، محمد بن حسن (1389ق)، تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، ج9، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
- حرّ عاملی، محمد بن حسن (1416ق)، تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، ج1، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام لاحیاء التراث.
- حسینی روحانی، سید محمد (1413ق)، القواعد الفقهیّه، ج5، قم: چاپخانه امیر.
- حسینی مراغی، سید میر عبدالفتاح (1417ق)، العناوین الفقهیّه، ج2، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- حلّی(محقّق)، جعفر بن حسن (1409ق)، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، ج1، چ2، تهران: استقلال.
- طباطبائی(علامه)، سید محمدحسین (1385)، المیزان فی تفسیر القرآن، ج2، قم: اسماعیلیان.
- طبرسی، فضل بن حسن (بی تا)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج6، بیروت: مؤسسه الأعلمی.
- طوسی(شیخ الطائفه)، محمد بن حسن (1365)، تهذیب الاحکام، ج1، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
- علی اکبری، رستم؛ چمنی، نادر (1398)، جرم شناسی سبز و جرائم و آسیب های زیست محیطی، تمدّن حقوقی، 5، 66-92.
- فهیمی، عزیز الله؛ عرب زاده، علی (1391)، مبانی فقهی حقوق محیط زیست، پژوهش نامه حقوق اسلامی، 13/1، 189-209.
- قاسمی، ناصر (1384)، درآمدی بر جرائم زیست محیطی، فصلنامه دیدگاه های حقوقی، 34و35، 114-124.
- قاسمی، ناصر (1385)، مبانی تحقق جرم زیست محیطی، فصلنامه دیدگاه های حقوقی، 41، 54-۸۶.
- کاظمی، سید سجاد؛ چگینی، حامد (1401)، حمایت کیفری از حیوانات اهلی حرام گوشت؛ از مبانی اخلاقی تا آسیب شناشس تقنینی و قضایی، مجله اخلاق زیستی، 37، 1-17.
- کلینی، محمد بن یعقوب (1367)، الکافی، ج5، چ3، تهران: دار الکتب الإسلامیه.
- گرجی فرد، حمید رضا (1395)، جرم شناسی سبز، تهران: میزان .                                                                                                                             
- مجلسی(علامه)، محمدباقر (1403ق)، بحار الانوار الجامعه لدر أخبار الائمه الأطهار، ج68و72، چ3، بیروت: مؤسسه الوفاء.
- مسلم، حجاج (بی تا)، الجامع الصحیح، ج1، بیروت: دار الجیل، دار الآفاق الجدیده.
- مشکات، سید مصطفی (1397)، جرایم پسماند در ایران و ایالات متحده آمریکا، مطالعات حقوق تطبیقی، 10/2، 719-741.
- مکارم شیرازی، ناصر (1411ق)، القواعد الفقهیه، چ3، اصفهان: مدرسه الامام امیرالمؤمنین(ع).
- موسوی بجنوردی، سید حسن (1377)، القواعد الفقهیّه، تحقیق: محمدحسین درایتی و مهدی مهریزی، ج2، قم: الهادی.
- نجفی(صاجب جواهر)، محمدحسن (1362)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، ج27، چ7، تهران: دار احیاء التراث العربی.
- وایت، راب (1394)، جرائم علیه طبیعت جرمشناسی محیط زیست و عدالت زیست محیطی، تهران: مجد.                          
- وایت، راب (1395)، جرایم زیست محیطی فراملّی به سوی جرم شناسی جهان بوم، تهران: میزان.                                               
فصلنامه مطالعات فقه و حقوق اسلامی
دوره 14، شماره 28
مهر 1401
صفحه 103-130

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار