تحلیل گونه شناسی پاسخ دهی واکنشی به بزه در فضای مجازی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه حقوق جزا و جرمشناسی، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران

2 دانشیار گروه فقه وحقوق اسلامی دانشگاه سمنان، سمنان، ایران (نویسنده مسئول)

3 استادیار گروه حقوق جزا وجرمشناسی واحد تهران شمال،دانشگاه آزاد اسلامی،تهران،ایران

چکیده

یکی از چالش هایی که جامعه بشری به طور جدّی با پیامدهای آن دست و پنجه نرم می کند و روز به روز بر مشکلات ناشی از آن افزوده می شود، نوآوری های مجازی  از سوی بزهکاران سایبری است. از آنجا که بسیاری از قوانین در جهان مادی، از همان کارآیی و اثربخشی در فضای مجازی برخوردار نیستند، امکان نقض آسان و عاری از دغدغه ناشی از مواجهه با پاسخ های کیفری و غیر کیفری میسّر گشته است. بدیهی است که بهره وری ضمانت اجراهای کیفری و غیر کیفری  در خصوص بزه های ارتکابی در فضای مجازی، در گرو پژوهشی عمیق، گسترده و چندبعدی می باشد؛ لکن از آنجا که راجع به کارایی و اثربخشی پاسخ های مذکور در این زمینه و همچنین ارائه دورنمایی از یک نظام پاسخ دهی کیفری و غیر کیفری مناسب، تحقیق کمتری صورت گرفته است تحقیق حاضر به روش توصیفی - تحلیلی و با هدف احراز پاسخ دهی مطلوب نگارش یافته است. مطابق نتایج این نوشتار، با امعان نظر به شرایط خاص حاکم بر فضای مجازی، ویژگی های شخصیّتی کنشگران انواع جرایم سایبری و میزان گسترده زیان های مادّی و معنوی، علاوه بر ضرورت اصلاح و بازنگری نظام مند قوانین کیفری اصلی و مرتبط با جرایم رایانه ای، استفاده از قابلیّت های الگوی عدالت ترمیمی برای رشد کارایی و اثربخشی ضمانت اجراهای کیفری ضرورت دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The typology of responding to offence in cyberspace

نویسندگان [English]

  • Neda Bigdeli Azari 1
  • Hamid Masjedsaraie 2
  • Batool Pakzad 3
1 PhD student, Department of Criminal Law and Criminology, Semnan Branch, Islamic Azad University, Semnan, Iran
2 Semnan University
3 Assistant Professor, Department of Criminal Law and Criminology, North Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

One of the challenges that human society is seriously dealing with its consequences and the problems caused by it are increasing day by day, is virtual innovations by cyber criminals. Since many laws in the world do not have the same efficiency and effectiveness in cyber space, it is possible to easily violate them without the worry of facing criminal and non-criminal responses. Anticipating criminal sanctions in new fields such as information and communication technology, in addition to the protection and stability of order and security of the society, also provides the human rights standards of citizens. It is obvious that the effectiveness of the criminal and non-criminal sanctions regarding the offenses Virtual space depends on deep, wide and multi-dimensional research, but before this, there was less research about the efficiency and effectiveness of the responses mentioned in this field, as well as providing a perspective of a suitable criminal and non-criminal response system. Therefore, with the aim of obtaining the desired response, this research has been written with a descriptive-analytical method and using library and internet resources. According to the results of this article, it is necessary to use the capabilities of the restorative justice model to grow the efficiency and effectiveness of the guarantee of criminal executions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Virtual space
  • typology of answers
  • criminal answers
  • non-criminal answers
  • model of restorative justice

مراجع

- تحریری نودهی، زهرا (1383)، جایگاه حقوقی فضای مجازی رایانه ای اینترنت در حقوق بین الملل، پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه تهران.
- جان پرور، محسن؛ حیدری طهمورث، موصلو (1390)، آسیب شناسی فضای سایبر بر امنیّت اجتماعی، نظم و امنیّت اجتماعی، 15، 141-152.
- جلالی فراهانی، امیرحسین (1384)، پیشگیری از جرایم رایانه ای، پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
- حاجی ده آبادی، محمد علی؛ سلیمی، احسان (1395)، عمومی شدن بزه در فضای سایبر؛ از علّت شناسی تا پاسخ دهی در پارادایم عدالت ترمیمی، دانش نامه عدالت ترمیمی، 304-315.
- حسینی، علیرضا؛ پهلوانی فرد، احسان (1393)، بررسی تطبیقی قانون جرایم رایانه ای در حقوق ایران و حقوق بین الملل، تهران: مجد.
- حسنی، جعفر (1388)، معیارهای جرم انگاری موارد نقض حریم داده های شخصی در فضای سایبر، مجموعه مقالات حقوق فناوری اطلاعات و ارتباطات (نکوداشت مرحوم استاد محمد حسن دزیانی)، 173-175.
- زهر، هوارد (1391)، اصول عدالت ترمیمی، برگردان حسین غلامی، اصلاح و تربیت، 35-124.
- صادقی، محسن؛ محسنی، حسن (1383)، حقوق مرتبط با حقوق پدیدآورندگان آثار ادبی و هنری، فصلنامه پژوهش و سنجش، 11، 39-40.
- عباسی، مراد (1394)، فضای سایبری: جرم زا یا جرم زدا، تهران: معاونت حقوقی و امور مجلس ناجا.
- عزیزی، امیرمهدی (1394)، حقوق کیفری جرایم رایانه ای، چ2، تهران: مجد.
- علی آبادی، عبدالحسین (1369)، حقوق جنایی، تهران:  فردوسی.
- عمید، حسن (1387)، فرهنگ فارسی، تهران: امیرکبیر.
- غلامی، حسین (1382)، تکرار جرم، تهران: میزان.
- فرجیها، محمد (تحت نظر)، استرنگ، هدر (1395)، نشست های عدالت ترمیمی، یافته های یک برنامه پژوهشی ده ساله، ترجمه محمد رضوانی، دانشنامه عدالت ترمیمی، تهران: میزان، 77.
- کاشیان، علیرضا؛ شریفی، احمد؛ جلالی فراهانی، امیرحسین (1384)، راهبری اینترنت (مشارکت فراگیر)، تهران، دبیرخانه شورای اطلاع رسانی.
- ماری لین (1381)، پذیرش فرهنگ زندان، ترجمه حسین غلامی، مجله پژوهش حقوق و سیاست، 7، 159-175.
- محمدی، قاسم (1390)، جرم مطبوعاتی، تهران: سمت
- منفرد، محبوبه (1391)، بررسی جرم شناختی بزهکاری رایانه ای، فصلنامه مطالعات پیشگیری از جرم، نشریه پلیس پیشگیری نیروی انتظامی ،7، 137. 47-76.
- مهدوی نژاد، اطهر؛ شیردل، نوشین (1395)، عدالت ترمیمی: پارادایم نوین در عدالت کیفری،  کنفرانس ملّی فقه، حقوق و روانشناسی - مرکز توسعه آموزش های نوین ایران(متانا)، شیراز.
- ویلیامز، ماتیو (1391)، بزهکاری مجازی (بزه، انحراف و مقرّرات گذاری برخط)، ترجمه امیر حسین جلالی فراهانی  و محبوبه منفرد، تهران: میزان.
- Williams, Matthew (1391), Virtual Crime (Crime, Perversion and Online Regulation), translated by Amir Hossein Jalali Farahani and Mahbobe Monfared, Tehran, Mizan Publishing House, 234-232.
-Liewllyn,Jennifer J.and Howse,Robert(1998),Restorative justice a conceptual framework.
-Marshall,chris,restorative justice and healthcare,the restoratine practices international conference held in Tasmania,2015.
فصلنامه مطالعات فقه و حقوق اسلامی
دوره 14، شماره 28
مهر 1401
صفحه 21-54

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار