نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق جزاوجرم‌شناسی دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران (نویسنده مسئول)

2 دانشیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی، دانشگاه قم، قم، ایران

چکیده

     یکی­ از موارد ضرورت تفسیر قوانین، تزاحمات موجود در میان مواد قانونی است که موجب ابهام در نحوه­ اجرای قانون می­گردد. تزاحم در مرحله­ اجرای قانون رخ داده و موجب می­شود که دو متزاحم، قابلیّت جمع با یکدیگر نداشته باشند؛ به همین دلیل، نمی­توان همزمان به هر دو عمل کرد. در پژوهش حاضر، انواع تزاحم و راهکارهای حلّ آن با توجه به این­که میان دو متزاحم، ترجیحی وجود داشته باشد یا خیر، مطرح می­گردد. همچنین بررسی وجود یا عدم وجود تزاحم در تعدّد جرائم مختلف اعم از جرائم تعزیری، حدود، قصاص و دیه از اهداف پژوهش حاضر می­باشد. تعدّد معنوی، زمانی می­تواند مصداق تزاحم قرار گیرد که مبنای قانونگذار حکم به یک مجازات برای دو عنوان مجرمانه باشد؛ زیرا در این حالت، دو عنوان مجرمانه اقتضای دو مجازات را داشته و انتخاب یک کیفر برای دو عنوان مجرمانه، نقطه­ ایجاد تزاحم می­باشد که بایستی با توجه به راهکارهای موجود، تنافی حقوقی مذکور رفع گردد. همچنین زمانی که مقنّن نظر به جمع مجازات­ها در تعدّد مادی دارد، ممکن است تزاحم ایجاد گردد که قانونگذار با تقدّم و تأخّر مجازات­ها، به این نوع تنافی نیز پایان داده است. بنابراین، دستیابی به روش منطقی در جهت رفع تزاحم ­ها، به منظور ایجاد انسجام در درون نظام حقوقی ضروری است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating antagonism and its existence in the multiple of crimes

نویسندگان [English]

  • Zahra sadat Managheb 1
  • Jalaldin Qiasi 2

1 Emam Sadegh University

2 Qom University

چکیده [English]

Despite the legislative accuracy in the enactment of laws, there are times when one is unable to enforce two rules of the law at the same time. In these circumstances, it is necessary to clarify which rule the individual will implement. one of the most important issues is the necessity of interpretation of laws, incongruity among the legal provisions which constitute the ambiguity in the manner of law enforcement. incongruity occurs in the implementation phase of the rule, and at this stage they are not aggregated, meaning that it cannot be done at the same time. in the present study, there are various types of incongruity and solutions to solve it with regard to whether there is preferential between the two sides. it also tries to analyze one of the examples of incongruity in criminal law, that is, multiple criminal identities, so that in material multiplicity, as the basis of the legislator is a punishment for two acts of crime, it is accepted as the basis of two offences. it is necessary to obtain a rational method in order to provide coherence within the legal system.

کلیدواژه‌ها [English]

  • incongruity
  • Multiple crimes
  • Islamic criminal law
- اردبیلی، محمدعلی (1395)، حقوق جزای عمومی، ج3، تهران: میزان.
- الهامی، رضا، پورلطف ­الله، حسن (1397)، جریان قاعده اهمّ و مهم در اکراه به قتل، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 19، 9-36.
- جزایری، سید حمید؛ عشایری منفرد، محمد (1390)، قلمرو مصلحت و عدالت در تزاحم احکام و حقوق زنان، فصلنامه شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده، 54، 7-58.
- جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1386)، ترمینولوژی حقوق، چ17، تهران: کتابخانه گنج دانش.
- جعفری، مجتبی (1392)، تعدّد جرم و آثار آن در قانون جدید مجازات اسلامی(مصوب 1392)، فصلنامه پژوهش حقوق کیفری، 5، 175-196.
- حاجی ده­آبادی، احمد؛ باقرزادگان، امیر؛ میرزایی، محمد (1395)، جایگاه تعدّد نتیجه در حقوق کیفری ایران، پژوهشنامه حقوق کیفری، سال هفتم، 1، 101-122.
- حاجیعلی، فریبا؛ ثمنی، زینب (1391)، قاعده قرعه به عنوان رویه قضایی با رویکردی بر آرای امام خمینی(ره)، پژوهشنامه متین، 54، 45-66.
- خردمندی، سعید؛ موسوی، سید محمد (1392)، اجرای تزاحم در احکام حقوقی، فصلنامه دانش انتظامی آذربایجان غربی، 21، 23-46.
- دهخدا، علی­اکبر (1341)،  لغت ­نامه، ج14، تهران: مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
- ساعدی، جعفر (1387)، تبعیت احکام از مصالح و مفاسد، قم: مؤسسه فرهنگی و اطلاع رسانی تبیان.
- شمس ناتری، محمد ابراهیم؛ کلانتری، حمیدرضا؛ زارع، ابراهیم؛ ریاضت، زینب (1392)، قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی، تهران: میزان.
- صدر، سید محمدباقر (1417ق)، بحوث فی علم­الاصول، قم: دائره ­المعارف فقه اسلامی.
- طباطبائی حکیم، سید محسن (1416ق)، مستمسک العروه الوثقی، ج14، قم: دار التفسیر.
- عباسی، اصغر (1393)، نقدی بر مقررات تعدّد جرم در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392،  فصلنامه تعالی حقوق، 7، 155- 176.
- فاضل لنکرانی، محمد (1424ق)، تفصیل­الشریعه(الإجاره)، قم: مرکز فقهی ائمه اطهار.
- قافی، حسین؛ شریعتی فرانی، سعید (1392)، اصول فقه کاربردی (اصول عملیه و تعارض ادله)، ج3، تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم: سمت.
- قیاسی، جلال ­الدین (1379)، روش تفسیر قوانین کیفری، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
- قیاسی، جلال­ الدین؛ حبیبی، سیده زهرا (1394)، قاعده تزاحم در سقط جنین درمانی، فصلنامه پژوهش­های فقه و حقوق اسلامی، 41 ، 97-122.
- قیاسی، جلال­ الدین؛ ساریخانی، عادل؛ خسروشاهی، قدرت­الله (1391)، مطالعه­ تطبیقی حقوق جزای عمومی(اسلام و حقوق موضوعه)، ج2، چ3، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- کاتوزیان، ناصر (1377)، قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی، تهران: دادگستر.
- کاظمی خراسانی، محمدعلی ­(1417ق)، فوائد الاصول، ج1، چ6، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- مشکینی، علی (1409ق)، اصطلاحات الاصول، قم: الهادی.
- مصطفوی، سید محمدکاظم (1427ق)، القواعد، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- مطهری(شهید)، مرتضی (1373)، اسلام و مقتضیات زمان، ج2، چ7، تهران: صدرا.
- ولیدی، محمدصالح (1388)، بایسته­های حقوق جزای عمومی 3-2-1، تهران: جنگل (جاودانه).