نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• زینب نوابی مقدم ¹
• علی زارع ²
• احمد یوسفی صادقلو ³
• جعفر جمالی ⁴

¹ دانشجوی دکترا،گروه حقوق خصوصی،دانشگاه ازاد اسلامی واحد تهران شمال،تهران .ایران

² استادیار گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق الهیات و علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات ، تهران، ایران. (نویسنده مسئول)

³ استادیار گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق دانشگاه ازاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

⁴ استادیار گروه حقوق، دانشکده حقوق دانشگاه ازاد اسلامی، واحد الکترونیک، تهران ایران

چکیده

نظارت شرعی در بانکداری اسلامی به مجموعه اقدامات احتیاطی و نظارتی به منظور انطباق فعالیت های نظام بانکی با اصول و قوانین شریعت اطلاق میگردد.ضرورت وجود نظارت شرعی در نظام بانکی با مبانی فقهی چون قاعده ی نفی غرر ،ممنوعیت ربا، لاضرر، حفظ مصالح عموم، و عدم معصومیت حاکمان توجیه گردیده و مستندات قانونی متعددی نظیر اصل دو، چهار و هفتاد و یکم قانون اساسی و همچنین فلسفه وجودی تصویب قانون عملیات بانکی بدون ربا و دیگر مقررات مرتبط، بر لزوم نظارت شرعی در این زمینه تاکید می ورزند. در همین راستا موسسات بین المللی مالی اسلامی، راه کارهایی را به منظور اجرایی شدن نهاد مذکور در سیستم بانکداری کشورهای اسلامی ارائه نموده اند که در بیشتر کشورها ی با ساختار بانکداری اسلامی اعمال گردیده است. در سیستم بانکی کشور ایران نیز، در چندسال اخیر علیرغم وجود کاستی ها و نواقص بسیاردر این خصوص، شاهد تثبیت نسبی جایگاهی با شأن نظارتی ، اجرایی و تقنینی برای ناظر شرعی هستیم که موضوع فوق، در این پژوهش با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی از نگاه فقهی- حقوقی ، مورد مداقه و بررسی قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

• نظارت شرعی
• بانکداری اسلامی
• شورای فقهی

عنوان مقاله [English]

Jurisprudential and Legal Study of Sharia Supervision and Strategies of Implementing It in the Islamic Banking System

نویسندگان [English]

• zeinab navabi moghadam ¹
• Ali Zare ²
• ahmad yousefi sadeghloo ³
• jafar jamali ⁴

¹ PhD student, Department of Private Law, Islamic Azad University, Tehran Branch

² Assistant Professor, Department of Private Law, College of Law, Theology and Political Science, Tehran science and research branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.

³ Assistant Professor, Department of Private Law, Faculty of Law, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Iran

⁴ Assistant Professor, Law Department, Faculty of Law, Islamic Azad University, Tehran, Iran

چکیده [English]

The term Sharia supervision in Islamic banking stands for a set of precautionary and supervisory measures to comply the banking system activities with the principles and rules of Sharia. The necessity of Sharia supervision in the banking system is justified by jurisprudential principles like the rule of negation of risk, the rule of prohibition of usury, the rule of prohibition of detriment, protection of public interests, and the rule of negation of sinlessness of rulers. A bunch of legal documents, like Articles 2, 4, and 71 of the Constitution, besides the philosophy of the adoption of the law on usury-free banking operations and other relevant regulations, emphasize the necessity of Sharia supervision in this arena. In this regard, International Islamic Financial Institutions have proposed strategies for the implementation of the above-mentioned institution in the banking system of Islamic countries, applied in most countries with the structure of Islamic banking. Also in the Iranian banking system, in spite of the many shortcomings and defects in this regard, the relative stabilization of a regulatory, executive, and legislative position for the Sharia supervisor has been observed in recent years, and the present research studies the above issue by a descriptive-analytical method and from a jurisprudential-legal point of view

کلیدواژه‌ها [English]

• Sharia Supervision
• Islamic Banking
• Jurisprudential Council