حریم خصوصی تابعان و پیوند آن با قضا، فقه، اخلاق و سیاست جنائی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه ارومیه،ارومیه، ایران (نویسنده مسئول)

2 استادیار فقه و حقوق دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

چکیده

حریم خصوصی یا حقّ بر خلوت، ارتباط مستقیم با حقوق و آزادی های افراد داشته و از مصادیق حقوق الناس در اسلام تلقّی می­گردد. لزوم شناخت مفاهیم و مصادیق حریم خصوصی، ما را لاجرم به سمت مداقّه در قوانین و بررسی نحوه مداخله قاضی در امر قضا، نسبت به آن متمایل می گرداند. نحو متعالی این مهمّ، جز با شناخت مفاهیم و قلمرو حریم خصوصی و پیوند آن با فقه و مباحث اخلاقی و داده های نوین سیاست جنائی محقّق نخواهد شد. صرفنظر از طرح «حمایت از حریم خصوصی» که قریب به 15 سال در صف نوبت تصویب مانده، در سیاست جنائی تقنینی ایران، تعریفی از حریم خصوصی به چشم نمی خورد و صرفاً به صورت پراکنده، ضمن بیان مصادیقی از حریم خصوصی، به حمایت از این پدیده حقوقی تأکید شده است. این پژوهش پس از کنکاش در مفهوم شناسی و مباحث تقنینی حریم خصوصی، بهترین مدل مطرح را رویکرد «آزادی محوری» تحت «اصول حاکم» در قوانین، متناسب با مبانی و قواعد اسلامی می داند تا تعرّض به حریم خصوصی اشخاص، زیر سایه قوانین واضح و صریح، مصون بماند. این مقاله به روش  همبستگی یا همخوانی و به شیوه کتابخانه ای و از نوع بنیادی جهت نیل به هدف می پردازد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Intervention and Control of Peoples’ Privacy and Its Connection with the Judiciary, Jurisprudence, and Criminal Policy

نویسندگان [English]

  • Saeed Ekradi 1
  • Reza Nikkhah Saenaghi 2
  • Siamak Jafarzadeh 2
1 Urmia University
2 Urmia University
چکیده [English]

Privacy is directly associated with the individuals’ rights and freedoms and considered as an example of human rights in Islam. The necessity to recognize the privacy concepts and examples inevitably propels us to peruse the law and investigate how the judge intervenes in it in the judiciary. The transcendent form this will not be realized except by knowing the privacy concepts and realm as well as its connection with jurisprudence and ethical issues besides the new criminal policy data. Apart from the “Privacy Protection” plan, waiting in the approval queue for almost 15 years, no definition of privacy is found in Iran’s legislative criminal policy, and supporting this legal phenomenon has been just sporadically emphasized only through stating some examples of privacy. After exploring the privacy concept and legislative issues, this study considers the “central freedom” approach under “governing principles” in laws as the best model proposed according to the Islamic principles and rules in order for the privacy of individuals to be protected under the shadow of clear laws. To achieve the goal, the present paper addresses the issue by correlation/harmony method and library method through basic research type.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Privacy
  • Judiciary
  • Jurisprudence
  • Criminal Policy
  • Ethics
  • Freedom
  • Law

مراجع

- آقا بابایی، حسین (1396)، حریم خصوصی در حقوق کیفری اسلام، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
- اراکی، محمد علی (1419ق)، کتاب نکاح، قم: نورنگار.
- اصفهانی، محمد حسین (1418ق)، حاشیه المکاسب، ج4، قم: انوار الهدی.
- الیاسی نیا ابوالفضل؛ عارف نیا، طیبه (1399)، واکاوی تاثیر اذن بزه دیده در مسولیت کیفری و مدنی بزهکار با نگاهی به سیر قانونگذاری در ایران، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 23، 67-96.
- انصاری، باقر (1383)، حریم خصوصی و حمایت از آن در حقوق اسلام و ایران، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، 66، 1-54.
- انصاری، باقر (1386)، حقوق حریم خصوصی، تهران: سمت.
- حکیم، سید محسن (1416ق)، مستمسک العروه الوثقی، ج13، قم: موسسه دار التفسیر.
- خاکی، مینو (1397)، حریم خصوصی از منظر فقه، فصلنامه مطالعات علوم اجتماعی، 2، 68 -82.
- دلماس مارتی، می ری (1395) ، نظام­های بزرگ سیاست جنائی، ترجمه: نجفی ابرند آبادی، علی حسین، تهران: میزان.
- دهخدا، علی اکبر (1377)، لغت نامه، تهران: مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
- ری شهری، محمد (1375)، میزان الحکمه، ج1، قم: دارالحدیث.
- زرکلام، ستار؛ عبدی، قاسم (1393)، جایگاه حریم خصوصی در سیاست جنائی تقنینی ایران، مجله قضاوت، 79، 29-48.
- سروش، محمد (1393)، مبانی حریم خصوصی بر اساس منابع اسلامی، تهران: سمت و پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- سروش، محمد (1393)، مبانی حریم خصوصی، تهران: سمت.
- شیرازی، میرزا محمدنقی (1412ق)، حاشیه المکاسب، ج1، قم: الشریف الرضی.
- فروغی، فضل الله؛ برجی، محمدناصر؛ مصلحی، جواد (1393)، مبانی ممنوعیت نقض حریم خصوصی در حقوق ایران و آمریکا، مطالعات حقوقی، 3، 137-172.
- فروغی، فضل الله؛ صادقی، محمدهادی؛ اخوان کاظمی، بهرام؛ میرزایی، محمد (1397)، کرامت مداری، راهبرد تعادل بخش میان امنیت و آزادی در گفتمان سیاست جنائی، آموزه­های حقوق کیفری، 15، 31 -62.
- فوکو، میشل (1396)، مراقبت وتنبیه؛ تولد زندان، ترجمه: سرخوش، نیکو و جهاندیده، افشین، تهران: نی.
- کاتوزیان، ناصر (1377)، فلسفه حقوق، ج1، تهران: شرکت سهامی انتشار.
- لازرژ، کریستین (1395)، درآمدی بر سیاست جنائی، ترجمه: نجفی ابرند آبادی، علی حسین، تهران: میزان.
- مجیدی، سید محمود؛ تاج آبادی، فاطمه (1398)، تکنیک های جرم انگاری امنیت مدار در حقوق کیفری ایران، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 21، 289-316.
- محسنی، فرید (1394)، حریم خصوصی اطلاعات، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
- معین، محمد (1388)، فرهنگ فارسی، تهران: امیرکبیر.
- مفتح، محمد هادی (1393)، حریم خصوصی؛ عرصه اخلاق اجتماعی، پژوهش های اخلاقی، 1، 73 -91.
- منتسکیو، بارون دو (1395)، روح القوانین، به انضمام درآمدی بر روح القوانین، ج1، ترجمه: مهتدی، علی اکبر، تهران: امیرکبیر.
- مندنی، اسلام؛ آشوری، محمد (1397)، تحلیل سیاست جنائی امنیت مدار در پرتو اصول اخلاقی و موازین حقوق بشری، پژوهش های اخلاقی، 33، 183 -284.
- نجفی ابرندآبادی، علی حسین (1395)، آیین دادرسی کیفری: جدال قدرت - امنیت و حقوق - آزادی های فردی، مجموعه مقالات همایش قانون آیین دادرسی کیفری: بنیان­ها، چالش ها و راه­کارها، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
- نمکدوست تهرانی، حسن (1385)، اخلاق حرفه ای، حریم خصوصی و حق دسترسی به اطلاعات، علوم اجتماعی، 66، 197-232.
- نوبهار، رحیم (1386)، حقوق کیفری و حوزه عمومی خصوصی، پایان نامه دکتری، دانشگاه شهید بهشتی.
- هارت، هربرت (1389)، آزادی، اخلاق، قانون، ترجمه: راسخ، محمد، تهران: طرح نو.
- همدانی، حاج آقا رضا (1420ق)، حاشیه المکاسب، قم: انصاری.
فصلنامه مطالعات فقه و حقوق اسلامی
دوره 13، شماره 25
آذر 1400
صفحه 11-36

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار