نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق جزاوجرم‌شناسی دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران (نویسنده مسئول)

2 استادیار گروه الهیات، دانشگاه پیام نور

چکیده

اثبات واقعه مجرمانه، همواره با دشواری­هایی روبرو بوده و یکی از روش ­ها برای اثبات جرم، استفاده از امارات می ­باشد. اماره قانونی و اماره قضائی، دو قسم از امارات در حقوق ایران است. امارات قانونی در حقوق کیفری طریقیّت داشته و منحصر به همان مواردی می­باشد که قانونگذار آن را معتبر شناخته است. از مصادیق مهمّ امارات قانونی در حقوق کیفری ایران، اماره مجرمیّت در قانون پولشویی، اماره عضویّت در گروه ­های ضدّ امنیّت کشور و اماره تشدید مجازات می ­باشد. همچنین امارات قانونی دیگری نیز وجود دارند که در پژوهش حاضر بدان پرداخته شده است. قاضی برای احراز واقعیّت امر در یک پرونده، ملزم به پیروی از امارات قانونی می ­شود که قانونگذار در اختیار وی قرار داده است؛ اما اعتبار امارات قضائی، بستگی به نظر قاضی دارد. دلالت این نوع اماره، قوی ­تر از دلالت اماره قانونی بوده و آرامش وجدان قاضی در اماره قضائی ملموس­تر است. مصادیق امارات قضائی به هیچ وجه قابل شمارش و محصور نمی‌ باشد اما مهمّ ­ترین مصادیق، کارشناسی، تحقیق و معاینه محلّ، انگشت­نگاری و ... می‌باشد. امارات قضائی فقط باید در اثبات حقّ الناس، مورد استناد قرار گیرد، زیرا در حق­ الله اصل بر سترپوشی است.
در پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از مقالات و کتب متعدّد به شناخت مصادیق امارات و همچنین یکی از چالش­ های بکارگیری امارات، یعنی صور مختلف تعارض پرداخته شده است. در راستای طرح چالش مذکور، راهکارهای جدید و کاربردی جهت حلّ تعارضات ارائه گردیده که تأثیر آن در فراهم آوردن موجبات صدور حکم عادلانه و کشف حقیقت واضح و مبرهن است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Validation of legal and judicial presumption in criminal proceedings

نویسندگان [English]

  • Zahra sadat Managheb 1
  • Seyyed Mostafa Managheb 2

1 Imam Sadegh University

2 payame noor University

چکیده [English]

Proving a criminal case has always faced difficulties and one of the methods to prove a crime is to use the presumptions. Legal presumption and judicial presumption are two types of presumptions in Iranian law. The presumptions has rule of life in criminal law and is limited to those cases that the legislature has recognized as valid. Important examples of legal presumptions in Iranian criminal law are the presumption of criminality in the money laundering law, the presumption of membership in anti-security groups of the country and the statistics of aggravation of punishment. There are also other legal presumption that are addressed in the present study. In order to establish the truth of a case in a case, the judge is required to follow the law provided by the legislature. But the credibility of the judicial presumption depends on the opinion of the judge. The implication of this type of presumption is stronger than the implication of legal presumption and the peace of conscience of the judge is more tangible in judicial presumption. The cases of the Judicial presumption can not be counted and confined in any way, but the most important examples are expertise, research and examination of the place, fingerprinting, etc. The judicial presumption should only be cited in proving the rights of the people; Because in the right of God, the principle is to cover.
In the present study, descriptive-analytical method and using numerous articles and books to identify the examples of the presumption and also one of the challenges of using the presumption, namely different forms of conflict. In line with the above-mentioned challenge, new and practical solutions for resolving conflicts have been presented, the effect of which is to provide the means for issuing a fair verdict and discovering the clear and obvious truth.

کلیدواژه‌ها [English]

  • validation
  • legal presumption
  • judicial presumption
  • forms of conflict
  • criminal proceedings
- اکبری، بهنام؛ انصاری ­مقدم، حامد (1391)، اماره قانونی در حقوق کیفری، دانش و پژوهش حقوقی، 1، 143-181.
- بهرامی، بهرام (1387)، بایسته­های ادله اثبات دعاوی حقوقی و کیفری، تهران: نگاه بیّنه.
- جبعی عاملی(شهید ثانی)، زین الدین بن علی (1380)، الروضه­البهیه فی شرح ­اللمعه الدمشقیه، قم: واریان.
- جعفری ­لنگرودی، محمدجعفر(1377)، ترمینولوژی حقوق، چ 9، تهران: کتابخانه گنج دانش.
- خالقی، علی (1395)، آئین دادرسی کیفری، ج2، چ31، تهران: شهر دانش.
- خواجه­وند، مظاهر؛ احمدی، محمدمهدی (1399)، بررسی جایگاه اماره قضائی ابزارهای نوین در حقوق کیفری ایران، فصلنامه نظارت و بازرسی ناجا، 54، 85-106.
- رحمدل، منصور (1387)، بار اثبات در امور کیفری، تهران: سمت.
- رضائی­راد، عبدالحسین؛ دوستی­پور، میثم؛ آل­طاها، سید حسین (1395)، مبانی فقهی و حقوقی امارات قضائی در نظام نوین دادرسی، تهران: مجد.
- زراعت، عباس؛ متقی اردکانی، امید (1394)، تعارض ادله اثبات دعاوی کیفری؛ پیامدها و راهکارها، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 13، 63-94.
- صدرزاده افشار، محسن (1376)، ادله­ اثبات دعوا، چ3، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
- صمدی­ مله، سعید (1384)، ظهور دی.ان.ای تحوّلی شگرف در سیستم قضائی دنیا، دادگستر، 49، 53-46.
- عمید، حسن (1362)، فرهنگ عمید، چ22، تهران: امیرکبیر.
- قیاسی، جلال­ الدین؛ درودی، علی (1391)، نقش امارات قانونی در حقوق کیفری، حقوق اسلامی، 35، 137-169.
- قیاسی، جلال­الدین (1379)، روش تفسیر قوانین کیفری، قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
- کاتبی، حسینقلی (1380)، فرهنگ حقوق، چ2، تهران: کتابخانه گنج دانش.
- کاتوزیان، ناصر (1388)، اثبات و دلیل اثبات، ج2، چ6، تهران: میزان.
- گودرزی، فرامرز (1370)، پزشکی قانونی، تهران: انیشتین.
- مرکز اطلاعات و منابع اسلامی(1389)، فرهنگنامه اصول فقه، ج1، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
- مناقب، زهرا سادات؛ قیاسی، جلال­الدین (1399)، تعارض ادله قانونی و راهکارهای حلّ آن، دیدگاه­ های حقوق قضائی، 91، 159-177.
- نجابتی، مهدی (1381)، پلیس علمی، چ3، تهران: سمت.
-Ashworth, Andrew(1992), principles of criminal law, 2d Reprin, Clarendone press, oxford.