نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان

2 دانشیار گروه حقوق، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران (نویسنده مسئول)

3 استادیار گروه حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان

چکیده

در مورد سبب وجوب نفقه زوجه بر عهده زوج، در فقه نظر واحدی وجود ندارد. مشهور معتقدند که تمکین، سبب مشغول شدن ذمّه زوج به پرداخت نفقه است؛ اما قانون مدنی ایران، ظاهراً تمکین را شرط استحقّاق زوجه نمی داند بلکه نشوز وی را مانع تعلّق این حقّ تلقّی می کند، چراکه حسب ماده 1102 قانون مدنی، با وقوع عقد نکاح، حقوق و تکالیف زوجین در مقابل یکدیگر برقرار می شود و یکی از این تکالیف، دین زوج به تأدیه نفقه است؛ جز این که مطابق ماده 1108 قانون، نشوز زن این تکلیف زوج را از بین می برد. بر این مبنا آن چه تأدیه نفقه به زوجه را واجب می نماید وقوع عقد نکاح است و لذا تا زمان استمرار عقد نکاح، زوجه از این حقّ برخوردار است و حتی می تواند نسبت به آینده نیز اقدام به مطالبه نفقه نماید. به نظر می رسد این موضوع با وجود اختلاف نظرات، علاوه بر مقرّرات ماهوی، از حیث اصول دادرسی و قواعد شکلی نیز قابل توجیه است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Cause of Action for Alimony by wife and its Effects with Emphasise on permission of claiming Alimony for the future

نویسندگان [English]

  • Masoud Farzad 1
  • Mohammad Abouata 2
  • Hossein Sadat Hosseini 3
  • mahdi zolfaghari 3

1 Phd Student, law department, Azad University, Damghan, Iran

2 Semnan University

3 Assistan Professor, law department, damghan branch, Azad university

چکیده [English]

There is not a unique opinion in slamic jurisprudence on the basis of requirement of wife’s alimony against her husband. Majority believes that obedience is the cause which obligate the husband to pay alimony. But Civil Act apparently does not consider obedience as a condition of wife’s entitlement but recognizes her disobedience as an obstacle to her entitlement because according to section 1102 of civil Act, upon concluding marriage contract, the rights and obligations of couple come to existence and one of these obligations is the debt of husband to pay alimony although under section 1108 of the Act, disobedience by wife removes the husband’s debt. On this basis what requires the payment of alimony to wife is the conclusion of marriage and hence so long as the contract exists, the wife is entitled to this right and even she may claims for her future alimony. It seems that notwithstanding disagreements, this subject is justifiable also from the viewpoint of civil procedure regulations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cause
  • Alimony
  • Obedience
  • Disobedience
  • Right
- امامی، سید حسن (1377)، حقوق مدنی، ج2، چ16، تهران: اسلامیّه.
- بحرانی(آل عصفور)، یوسف بن احمد بن ابراهیم (1405ق)، الحدائق الناضره فی احکام العتره الطاهره، ج2، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- جبعی عاملی(شهید ثانی)، زین الدین بن علی (1410ق)، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، ج5، قم: کتابفروشی داوری.
- جبعی عاملی(شهید ثانی)، زین الدین بن علی (413ق)، مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام، ج8،  قم: مؤسسه المعارف الاسلامیه.
- جر، خلیل (1363- 1365)، فرهنگ لاروس، ج2، ترجمه: سید حمید طبیبیان، تهران: امیرکبیر.
- جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1377)، ترمینولوژی حقوق، چ9، تهران: کتابخانه گنج دانش.
- حلّی(علامه)، حسن بن یوسف (1420ق)، تحریر الاحکام الشرعیه علی مذهب الامامیه، ج4، مؤسسه امام صادق(ع.
- حلّی(علامه)، حسن بن یوسف (1420ق)، قواعد الاحکام فی معرفه الحلال و الحرام، ج3، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- حلّی(فاضل مقداد)، مقداد بن عبدالله سیوری (1404ق)، التنقیح الرائع لمختصر الشرائع، ج3، قم: انتشارات کتابخانه آیه الله العظمی مرعشی نجفی(ره).
- حلّی(محقّق)، جعفر بن حسن (1408ق)، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، 2، چ2، قم: اسماعیلیان.
- خدابخشی، عبدالله (1393)، حقوق دعاوی (قواعد عمومی دعاوی)، چ2، تهران: شرکت سهامی انتشار.
– سبزواری(محقّق)، محمدباقر (1423ق)، کفایه الاحکام ، ج2 ، قم: مؤسسه النشر الاسلامی .
- شبیری زنجانی، سید موسی (1419ق)، کتاب نکاح ، ج25، قم: رای پرداز.
- قریشی، علی اکبر (1367)، قاموس قرآن، ج2 ، چ6، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
 - کاتوزیان، ناصر (1382)، دوره مقدماتی حقوق مدنی (خانواده )، چ3 ، تهران: میزان.
- کاتوزیان، ناصر (1383)، دوره مقدماتی( اعمال حقوقی)، چ9، تهران: شرکت سهامی انتشار.
- کاتوزیان، ناصر (1389)، عقود معیّن، ج4، چ6، تهران: شرکت سهامی انتشار.
- کاتوزیان، ناصر (1392)، توجیه و نقد رویه قضایی، چ4، تهران: میزان.
- محمدی، مرتضی (1383)، ازدواج، نفقه و تمکین، مطالعات راهبردی زنان، 25، 1-3.
- مرکز استخراج و مطالعات رویه قضایی کشور (1392)، مجموعه آراء قضایی دادگاه های تجدید نظر شهریور 1391(حقوقی)، تهران: مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضائیه.
- مرکز استخراج و مطالعات رویه قضایی کشور (1393)، مجموعه آراء قضایی دادگاه های تجدید نظر استان تهران اردیبهشت 1392(حقوقی)، تهران: مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضائیه.
- معاونت آموزش قوه قضائیه، (1388)، رویه قضایی ایران در ارتباط با دادگاه های خانواده، ج3، چ2، تهران: جنگل.
- معین، محمد (1381)، فرهنگ فارسی، چ3، تهران: سرایش.
– نجفی(صاحب جواهر)، محمدحسن (1404ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، ج31، بیروت، دار احیاء التراث العربی.