نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، قم، ایران

2 استادیار فقه و حقوق امامیه دانشگاه مذاهب اسلامی، تهران، ایران (نویسنده مسئول)

3 مدرس گروه فقه و حقوق امامیه دانشگاه مذاهب اسلامی، تهران، ایران

چکیده

از جمله موضوعات چالشی و بحث برانگیز، موضوع سنّ افراد در برخورداری و استیفای حقوق اجتماعی سیاسی و همچنین مسئولیّت کیفری است که رویّه واحدی در این زمینه وجود ندارد. به نظر می رسد بلوغ و سنّ مسئولیّت کیفری، دو اصطلاح متفاوت و در عین حال، مرتبط با هم هستند. در ماده 91 قانون مجازات اسلامی در کنار رشد، کمال ­عقل مجرمان زیر 18 سال مورد بیان مقنّن در بحث مسئولیّت کیفری نوجوانان قرار گرفته ­است که از آن به­تحوّلی شگرف در مسئولیّت کیفری نوجوانان یاد می­ کنند. ظاهراً تشخیص رشد و کمال ­عقل مجرمان کمتر از 18 سال مبنای فقهی دارد. رشد تنها به­ مفهوم خاصّ مدنی اختصاص نداشته و قابل تعمیم به مسائل غیر مالی از جمله امور کیفری نیز می باشد؛ چون به طریق أولی یا حدّاقل وحدت ملاک و تنقیح مناط، رشد، در مسئولیّت کیفری نیز شرط است. سنّ 18 سال اماره ای برای رشد است و رشد فرد برای مسئولیّت کیفری باید احراز شود. در نوشتار حاضر ضمن تبیین معانی، برای اثبات این مدّعا به روایات و قیاس اولویّت در مسأله رشد و کمال ­عقل استناد شده ­است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A semantic analysis of the validity of growth and perfection in juvenile criminal responsibility

نویسندگان [English]

  • Mohammad Hossein Mokhtari 1
  • Hamed Rostami Najafabadi 2
  • Yahya Jahangiri Sohrewardi 3

1 Associate Professor of Imam Khomeini Institute of Education and Research, Qom

2 Assistant Professor of jurisprudence and law of Imamieh University of Islamic Religions, Tehran, Iran

3 Teacher of Islamic jurisprudence and Imamieh University of Islamic Sciences, Tehran University

چکیده [English]

From challenging and controversial issues, the issue is the age of people in the enjoyment of social and political rights, as well as criminal liability, with no single procedure in this regard. In terms of maturity and the age of criminal responsibility, the two terms are different, yet related. In Article 91 Alongside growth, the courage of intellectuals under the age of 18 has been voiced in the context of the criminal responsibility of adolescents, which implies a dramatic development in juvenile criminal responsibility, which in terms of recognition of the growth and perfection of criminals under the age of 18 years of jurisprudential basis has it. Therefore, the present research seeks to answer the question of how well the growth and perfection are and what is the basis? Which initially explains the concept of growth and perfection, and it is proved that growth is not exclusively dedicated to a specific civilian concept and can be generalized to non-financial issues, including criminal affairs, since through the former or at least the unity of the criterion and the spatial , Growth is also conditional on criminal responsibility, and age is 18 years old for growth, and the growth of a person must be established for criminal responsibility; for this claim, while explaining the meanings, the narrations and precedence analogy are cited in the issue of growth and perfection.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Criminal responsibility
  • growth
  • perfection
  • separation
  • adolescents
  • jurisprudence
  • Iranian law
- قرآن­کریم.
- پیوندی، غلامرضا (1390)، حقوق کودک، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
- توجّهی، عبدالعلی (1384)، بازپژوهی حقوق زن، ترجمه ناصر قربان نیا و همکاران، تهران: روز نو.
- جبعی عاملی(شهید ثانی)، زین الدین بن علی (140ق)، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، ج10، قم: داوری.
- جعفری ­لنگرودی، محمّدجعفر (1383)، ترمینولوژی حقوق، تهران: کتابخانه گنج دانش.
- حلّی(علامه)، حسنّ بن یوسف (1413ق)، مختلف الشیعه فی احکام الشریعه، ج2و3، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- حیدری، غلامحسین (1390)، بررسی آیین دادرسی جرائم کودکان و نوجوانان در حقوق کیفری ایران و مقایسه آن با کنوانسیون حقوق کودک، پایان­نامه کارشناسی ­ارشد، مؤسسه حقوق و معارف اسلامی.
- خواجه ­نوری، یاسمن (1386)، سیاست جنایی قضایی ایران در قبال کودکان بزهکار، جلوه­ها، چالش­ها و آثار، فصلنامه مطالعات پیشگیری از جرم، 4، 113-134.
- دهخدا، علی ­اکبر (1377)، لغت­نامه دهخدا، چ2، تهران: مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
- رهامی، محسنّ (1381)، رشد جزائی، فصلنامه دانشکده حقوق و علوم سیاسی، 58، 167-198.
- الزحیلی، وهبه (1989م)، الفقه الاسلامی و ادلّته، ج5، چ3، دمشق: دار الفکر.
- طباطبائی(صاحب ریاض)، سید علی (1404ق)، ریاض­المسائل فی بیان الاحکام بالدلائل، ج2، قم: مؤسسه آل ­البیت.
- عباچی، مریم (1388)، حقوقکیفریاطفال، تهران: مجد.
- عمرانی شافعی، یحیی بن ابی الخیرم (2009 م)، البیانفیشرح المهذّب، ج5، بیروت: دار الفکر.
- عوده، عبدالقادر (1373)، التشریع الجنائی الاسلامی، ج2، ترجمه ناصر قربان ­نیا و دیگران، تهران: میزان.
- فیض، علیرضا (1384)، مبادی فقه و اصول، تهران: موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
- الکاسانی، علاء الدین ابی بکر بن مسعود (2001 م)، بدائع الصنائع فی ترتیب الشرائع، ج7، بیروت: دار الفکر.
- مرعشی شوشتری، سید محمدحسن (1379)، دیدگاه­ های نو در حقوق کیفری اسلام، تهران: میزان.
- موسوی­ بجنوردی، سید محمّد (1386)، مجموعهمقالاتفقهی حقوقی اجتماعی، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
- میرزای قمی، ابوالقاسم (1417 ق)، غنائم الایام فی مسائل الحلال و الحرام، ج5، خراسان: مکتب الاعلام الاسلامی.
- میرسعیدی، منصور (1383)، مسئولیّت کیفری، چ2، تهران: میزان.
- نجفی ابرند آبادی، علی­حسین؛ هاشم بیگی، حمید (1377)، دانشنامه جرم­ شناسی، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
- نجفی(صاحب جواهر)، محمدحسن (1392ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، تهران: دار ­الکتب الاسلامیه.