مشروعیّت جرم انگاری عمل تولید، توزیع و انتشار بدافزارها در فضای سایبر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

2 استاد گروه حقوق دانشگاه کاشان، کاشان، ایران (نویسنده مسئول)

3 دانشیار گروه حقوق دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

4 استادیار دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

چکیده

صِرف تأیید یک قانون در شورای نگهبان به معنای مشروعیّت و مطابقت آن قانون با شرع است، زیرا وظیفه ذاتی این نهاد تطبیق مصوبات مجلس شورای اسلامی با شرع بوده و تا مطابقت مصوّبات قوّه مقّننه با شرع احراز نگردد وصف قانون پیدا نمی کند. از آنجا که قانون جرائم رایانه ای هم به تصویب شورای نگهبان رسیده است مشروعیّت داشته و برای کنش گران عدالت کیفری همین مقدار از مشروعیّت، کافی است اما از منظر علمی باید تفصیل بیشتری داده شده و دلایل و مستندات مشروعیت این قانون و مواد آن مشخص گردد. بررسی مبانی شرعی جرم تولید، توزیع و انتشار بدافزارها در فضای مجازی موضوع ماده ۲۵ قانون جرائم رایانه ای که تحت تاثیر کنوانسیون بوداپست به تصویب رسیده است موضوع این مقاله است. با توجه به جدید بودن این جرم، در آیات و روایات شرعی سابقه ای ندارد؛ بنابراین برای اثبات مشروعیّت آن باید به دلیل عقل و قواعد کلّی فقهی نظیر قاعده لاضرر، قاعده تسبیب، قاعده تسلیط، قاعده التعزیر بید الحاکم مراجعه کرد. نتیجه این که جرم مذکور نه تنها مغایرتی با ادلّه شرعی ندارد بلکه می توان دلایل فراوانی برای مشروعیّت آن به دست آورد.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The legitimacy of the criminalization of the operation of production, distribution and publication of malware in the cyber space

نویسندگان [English]

  • Hossein Najafi 1
  • Abbas Zeraat 2
  • Jaafar Yazdian 3
  • Salman Goli 4
1 Ph.D student of criminal law and criminology, Faculty law, kashan university, Iran
2 professor of law school of kashan University
3 Kashan University
4 Kashan University
چکیده [English]

simply approving an act in the Guardian Council can guarantee its legitimacy and correspondency with Canon Law. since the natural responsibility of this entity is to accord Islamic Parliment's enactments with Canon Law ( religious law), besides unless legislature's enactments obtain its correspondency with the Canon Law, it can not be described as an act. The Guardian Council has enacted the computer's crime law, so it has legitimacy and for the punitive justice agents this amount of legitimacy is enough. But from the jurisprudence point of view it should be detailed more and the arguments and proofs upon which the legitimacy of this act stands be clarified. The subject of this article is to examine the Canon Law's catechism of producing, distributing and diffusing malwares in the cyber space that is the subject of clause 25 in the computer crimes law enacted under the influence of Budapest convention. There is no instance of this crime in the religious tradition and verses as it is a new crime. Therefore to prove its legitimacy we should refer to intellect and general juridicial( فقهی) rules, such as no harm rule, Tasbib rule(causation rule), Taslit rule, Al ta'azir be yadelhakem rule etc... .It is concluded that the mentioned crime not only doesn't conflict with the religious cases but also we can obtain many reasons for its legitimacy

کلیدواژه‌ها [English]

  • juridical rules
  • production
  • distribution and publication malwares
  • cyber space
  • No harm
  • tasbib

مراجع

- ابن منظور، جمال الدین محمد (1405ق)، لسان العرب، ج4، قم: نشر أدب الحوزه.
- اصفهانی، محمد حسین (1418ق)، الاجاره، ج24، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- الجزیری، عبدالرحمن (1406ق)، الفقه علی المذاهب الاربعه، ج5، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
- الهام، غلامحسین؛ برهانی، محسن (1392)، درآمدی بر حقوق جزای عمومی (واکنش در برابر جرم)، ج1، تهران: میزان.
- آخوند خراسانی(صاحب کفایه)، محمدکاظم (1414ق)، کفایه الاصول، ج2، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- بای، حسینعلی؛ پورقهرمانی، بابک (1388)، بررسی فقهی حقوقی جرایم رایانه ای، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
- برهانی، محسن؛ نادری فرد، مریم (1394)، تعزیرات منصوص شرعی، مفهوم و مصادیق قانونی، پژوهش حقوق کیفری، 10، 89-112.
- جبعی عاملی(شهید ثانی)، زین الدین علی (1413ق)، مسالک الأفهام الی تنقیح شرائع الاسلام، ج2، قم: مؤسسه المعارف الاسلامیه.
- حرّ عاملی، محمد بن حسن (بی تا)، تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، ج4و18، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
- حسینی مراغی، سیّد میرعبدالفتاح (1417ق)، العناوین، ج1، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- حکیم، سیّد محسن (1372ق)، حقائق الاصول علی کفایه الاصول، ج2، نجف: المطبعه العلمیه.
- حلّی(محقق)، جعفر بن حسن (1418ق)، المختصر النافع فی فقه الامامیه، ج1، قم: مؤسسه المطبوعات الدینیّه.
- خمینی(امام)، سیّد روح الله(بی تا)، تهذیب الأصول، تقریر: جعفر سبحانی، ج2، قم: مطبعه مهر.
- خوئی، سیّد ابوالقاسم (1412ق)، مصباح الفقاهه فی المعاملات، ج1، تقریر: محمدعلی توحیدی، بیروت: دار الهادی.
- رمضانی، محمد؛ نوبهار، رحیم؛ آیتی، سید محمدرضا (1397)، «تعزیرات منصوص»؛ از احکام ابدی تا احکام قضایی و حکومتی، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 18، 155- 182.
- زراعت، عباس (1388)، قواعد فقه مدنی، تهران: جنگل.
- زراعت، عباس (1393)، آئین دادرسی کیفری، ج1، تهران: میزان.
- شیخ الشریعه اصفهانی، فتح الله بن محمدجواد (1407ق)، قاعده لاضرر و یلیه افاضه القدیر فی احکام العصیر، بیروت: دار الاضواء.
- صافی گلپایگانی، لطف الله (1404ق)، التعزیر، أحکامه و حدوده، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- صدوق(شیخ)، محمد بن علی بن بابویه قمّی (1410ق)، من لایحضره الفقیه، ج3، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
- طوسی(شیخ الطائفه)، محمد بن حسن (1387ق)، المبسوط فی فقه الامامیه، ج3، تهران: المکتبه المرتضویه لإحیاء الآثار الجعفریّه.
- طوسی(شیخ الطائفه)، محمد بن حسن (1401ق)، الاستبصار،ج4، بیروت: دار التعارف.
- عمید زنجانی، عباسعلی (1366)، فقه سیاسی، ج1، تهران: امیرکبیر.
- قبله ای خوئی، خلیل (1388)، قواعد فقه، بخش جزا، تهران: سمت.
- قمّی، ابوالقاسم محمد بن حسن (1378)، قوانین الأصول، ج2، تهران: مکتبه العلمیّه الاسلامیّه.
- کرکی(محقّق)، علی بن حسین (1414ق)، جامع المقاصد فی شرح القواعد، ج1، قم: مؤسسه آل البیت لإحیاء التراث.
- کلینی، محمد بن یعقوب (1401ق)، الکافی، ج5، بیروت: دار التعارف.
- مجلسی(علامه)، محمدباقر (1378)، بحار الانوار الجامعه لدرر أخبار الائمه الأطهار، ج2، قم: اسلامیه.
 - محقّق داماد، سیّد مصطفی (1379)، قواعد فقه، بخش جزایی، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
- محقّق داماد، سیّد مصطفی (1380)، قواعد فقه، بخش مدنی، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
- مکارم شیرازی، ناصر (1382)، تعزیر و گستره آن، قم: مدرسه امام علی بن ابیطالب(ع).
- مکارم شیرازی، ناصر (1411ق)، القواعد الفقهیّه، ج1، قم: مدرسه الامام امیرالمومنین(ع).
- موسوی بجنوردی، سیّد حسن (1413ق)، القواعد الفقهیّه، ج1، قم: مؤسسه اسماعیلیان.
- مهرا، نسرین؛ موذن، عباس؛ قورچی بیگی، مجید (1396)، تحلیل تطبیقی الگوهای کیفردهی در نظام کیفری ایران و انگلستان، پژوهش حقوق کیفری، 20، 105-140.
- نائینی، میرزاحسین (1441ق)، المکاسب و البیع،  ج2، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- نبوی قمّی، سیّد ابوالفضل (بی تا)، غالیه الدّرر فی مصبّ قاعده الضرر، قم: چاپخانه قم.
- نجفی(صاحب جواهر)، محمدحسن (1404ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، ج41، چ7، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
‌- نوری(محدّث)، میرزا حسین (1408ق)، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج18، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث.
فصلنامه مطالعات فقه و حقوق اسلامی
دوره 12، شماره 23
اسفند 1399
صفحه 415-438

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار