نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار حقوق خصوصی دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

2 کارشناس ارشد حقوق خصوصی دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

چکیده

     برخلاف باور معمول که منازعه را لازمۀ دعوی می انگارد، «دعوای بلامنازع» بدون وقوع اختلاف و به منظور تسجیل و تثبیت ادعای خواهان اقامه می شود. در کنار پیشینۀ فقهی و مصادیق متعدد، برخی ضرورت های حقوقی و اجتماعی، زمینۀ پذیرش این دعوی را فراهم می آورد؛ لذا مناسب به نظر می رسد که فراتر از قالب های پیش ساخته، عنوان «دعوای بلا منازع» را به هر موردی که خواستۀ مدّعی با حقوق خوانده معارضه ندارد، گسترش داد. ضابطۀ پذیرش این ادّعا، نفع معقول خواهان است که نشان می دهد تصمیم قضایی، مناسب ترین شیوۀ تأیید و اعمال حقوقِ مدّعی است. لذا به رغم مشابهت با دیگر تصمیمات قضایی، ادّعای بدون معارض، ماهیّتی مستقلّ است که به رسمیّت شناختن آن، آثار عملی متعددی در رابطه با خواهان و دادگاه دارد. با وجود این، بدیهی است که قابلیّت استماع «دعوای بلا منازع» و شناسایی کلیۀ حقوق قانونی مدّعی، نمی تواند حقّ مکتسب اشخاص ثالث را متزلزل کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Undisputed Claim

نویسندگان [English]

  • Ali Ghesmati Tabrizi 1
  • Mohammad Sadegh Mehrabi Sisakht 2

1 Assistant Professor of Private Law, Semnan University, Semnan, Iran

2 Master of Private Law, Semnan University, Semnan, Iran

چکیده [English]

Unlike the common belief that conflict is necessity for a claim, "undisputed claims" proceed without any conflict in order to confirm and stablish the defendant's claim. Along with jurisprudential background and numerous examples, some legal and social requirements warrant acceptance of this claim. Therefore it´s more appropriate to extend the title of "undisputed claims" beyond the pre-formed templates to any case that does not conflict with the defendant's rights. Acceptance criteria of this claim is defendant's rights that shows judicial decision is the most appropriate way to confirm and enforce plaintiff's rights. Despite the similarity with other judicial decisions, undisputed claim is an independent nature whose recognition has numerous practical implications in relation to plaintiff and the court. However, it is clear that acceptability of "undisputed claim" and identifying all plaintiff´s rights cannot hurt the rights of third parties.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Claim‚ Undisputed Claim‚ Contentious‚ Litigation‚ Proving a Claim
منابع
- آشتیانی، محمدحسن (1426ق)، کتاب الزّکاه، ج2، قم: زهیر.
- آشتیانی، محمدحسن (1363)، کتاب القضاء، ج2، چ2، قم: دار الهجره.
- ابن ادریس حلّی، محمد بن احمد (1410ق)، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، ج2، چ2، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- امامی، سید حسن (1384)، حقوق مدنی، ج6، چ25، تهران: اسلامیّه.
- بحرالعلوم، سید محمد (1403ق)، بلغه الفقیه، ج3، چ4، تهران: مکتبه الصادق(ع).
- بحرانی، شیخ یوسف (1405ق)، الحدائق الناضره فی احکام العتره الطاهره، ج12، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- بحرانی، شیخ یوسف (1423ق)، الدّرر النجفیّه من الملتقطات الیوسفیّه، ج2، لبنان: دار المصطفی لإحیاء التراث.
- توحیدی، محمدعلی (1377)، مصباح الفقاهه، تقریرات آیه الله العظمی سید ابوالقاسم خوئی، ج1، قم: داوری.
- جبعی عاملی(شهید ثانی)، زین الدین بن علی (1413ق)، مسالک الأفهام الی تنقیح شرائع الاسلام، ج14، قم: موسسه المعارف الإسلامیه.
- جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1376)، دانشنامه حقوقی، ج1و2و3، چ6، تهران: امیرکبیر.
- جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1381)، دائره المعارف علوم اسلامی قضایی، ج1و2، چ3، تهران: کتابخانه گنج دانش.
- حرّ عاملی، محمد بن حسن (1409ق)، وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، ج 9و22و25و27، قم: مؤسسه آل البیت(ع).
- حسینی عاملی، سید محمدجواد، (بی تا)، مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلامه، ج 7 و10، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
- حسینی مراغی، سید میر عبدالفتاح (1417ق)، العناوین الفقهیبه، ج2، قم: مؤسسه النشر الإسلامی.
- حلّی(علامه)، حسن بن یوسف (1413ق)، قواعد الاحکام، ج3، قم: مؤسسه النشر الإسلامی.
- حلّى(محقق)، جعفر بن حسن‌ (1418ق)، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام‌، ج4، چ2، قم: اسماعیلیان.
- خدابخشی، عبدالله (1392)، مبانی فقهی آئین دادرسی مدنی، چ2، تهران: شرکت سهامی انتشار.
 - خدابخشی، عبدالله (1393a)، حقوق دعاوی (قواعد عمومی)، چ2، تهران: شرکت سهامی انتشار.
- خدابخشی، عبدالله (1393b)، حقوق دعاوی (تحلیل فقهی- حقوقی)، چ2، تهران: شرکت سهامی انتشار.
- خوئی، سید أبوالقاسم (1410ق)، تکمله منهاج الصالحین، چ28، قم: مدینه العلم.
- رشتی، میرزا حبیب الله (1401ق)، کتاب القضاء، ج2، قم: دارالقرآن کریم.
- سبحانی، جعفر (1418ق)، نظام القضاء والشهاده فی الشریعه الاسلامیه الغراء، ج2، قم: مؤسسه امام صادق(ع).
- سبزواری، محمدباقر (1381)، کفایه الاحکام، ج2، قم: مؤسسه النشر الإسلامی.
- سبزواری، سید عبدالأعلى (1388)، مهذّب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام، ج27، قم: دار التفسیر.
- شمس، عبدالله (1389)، آئین دادرسی مدنی، ج2، چ23، تهران: دراک.
- صدر زاده افشار، سید محسن (1379)، آئین دادرسی مدنی و بازگانی، چ5، تهران: جهاد دانشگاهی.
- طباطبائی، سید علی (1418ق)، ریاض المسائل فی تحقیق الأحکام بالدّلائل، ج15، قم: مؤسسه آل البیت(ع).
- طباطبائی مجاهد، سید محمد (بی تا)، کتاب المناهل، قم: مؤسسه آل البیت (ع).
- طباطبائی یزدی، سید محمدکاظم (1378)، تکمله العروه الوثقى، ج2، تهران: مطبعه الحیدری.
- طوسی(شیخ الطائفه)، محمد بن حسن ( 1364ق)، تهذیب الأحکام، ج6، چ4، تهران: دار الکتب الإسلامیه.
- طوسی(شیخ الطائفه)، محمد بن حسن (1400ق)، النهایه فی مجرّد الفقه و الفتاوی، چ2، بیروت: دار الکتاب العربی.
- عابدیان، میرحسین؛ اسدزاده، مجتبی؛ فیروزمند، علی (1392)، در تکاپوی عدالت، چ2، تهران: میزان.
- عراقی، آقا ضیاء­ الدین (بی تا)، کتاب القضاء (شرح تبصره المتعلمین)، تحقیق و تعلیقه محمد هادی معرفت، قم: مهر.
- کاتوزیان، ناصر (1376)، اعتبار امر قضاوت شده در دعوای مدنی، چ ، تهران: دادگستر.
- کاتوزیان، ناصر(1383)، حقوق خانواده، ج2، چ6، تهران: بهمن برنا.
- کلینی، محمد بن یعقوب (1367ق)، الکافی، ج7، چ3، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
- کاشف الغطاء، حسن بن جعفر (1422ق)، أنوار الفقاهه (کتاب القضاء)، بی جا: مکتبه کاشف الغطاء العامه.
- گلپایگانی، سید محمدرضا (1413ق)، کتاب القضاء، ج2، قم: دار القرآن کریم.
- گلپایگانی، سید محمدرضا (1372)، مجمع المسائل، ج3، قم: دار القرآن الکریم.
- گلپایگانی، سید محمد رضا (1412ق)، الدرّ المنضود فی احکام الحدود، قم: دار القرآن الکریم.
- متین دفتری، احمد (1378)، آئین دادرسی مدنی و بازرگانی، ج1، تهران: مجد.
- محقق کرکی، على بن حسین (1414ق)، جامع المقاصد فی شرح القواعد، ج9، چ2، قم: مؤسسه آل البیت(ع).
- موسوی بجنوردی، سید حسن (1419ق)، القواعد الفقهیه، ج3، قم: الهادی.
- مولودی، محمد؛ حاجی عزیزی، بیژن؛ حمزه هویدا، مهدی (1393)، تحلیل انتقادی ماهیت ادلۀ تحمیلی در حقوق اثبات دعوی، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 10، 191-210.
- میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمدحسن (1413ق)، جامع الشتات فی أجوبه السؤالات ، تصحیح مرتضی رضوی، ج1، تهران: کیهان.
- نجفی(صاحب جواهر)، محمدحسن (1404 ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، ج40، چ7، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- نجم آبادی، میرزا ابوالفضل (1421ق)، تقریرات آقا ضیاء الدین عراقی، کتاب القضاء، قم: مؤسسه معارف اسلامی امام رضا(ع).
- نراقی، ملااحمد (1415ق)، مستند الشیعه، ج17، قم: مؤسسه آل البیت(ع).
- نراقی، ملااحمد (1422ق)، رسائل و مسائل، ج1، قم: کنگره بزرگداشت محققان ملا مهدی و ملا احمد نراقی،
- همدانی، آقا رضا (1376)، مصباح الفقیه، ج13، قم: المؤسسه الجعفریّه لإحیاء التراث.