محدودیّت های آزادی قراردادی از حیث نحوه تشکیل قراردادها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه حقوق خصوصی ، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران

2 استاد حقوق خصوصی دانشگاه مازندران، مازندران، ایران

3 استادیار حقوق خصوصی دانشگاه گلستان، گرگان، ایران

4 دانشیار فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران

چکیده

با نگاهی اجمالی به حجم گسترده دعاوی راجع به معاملات عادّی در محاکم قضائی کشور در می­ یابیم که قوانین موجود از ظرفیّت و تأثیر­گذاری لازم جهت تنسیق روابط قراردادی اشخاص برخوردار نیست؛ در نتیجه، بایستی به دنبال تعریف ضوابط و معیارهای نوینی در روابط قراردادی با حفظ اصول حاکم بر حقوق قراردادها بود. بررسی پیشینه­ محدودیّت ­های شکلی در امر قانونگذاری در کشور ما، و واکاوی مبانی فقهی آن با ارائه مصادیقی از این نوع محدودیّت ­ها در اندیشه ­های فقهی از جمله اهداف این مقاله می­ باشد. هرچند که تدوین مقرّرات 46 و 47 قانون ثبت را بایستی سرآغاز اهتمام قانونگذار بر اعمال محدودیّت ­هایی از این دست دانست ولی تجربه امروز نشان از آن دارد که مقرّرات مذکور حدّاقل برای جلوگیری از گسترش اینگونه دعاوی کافی نبوده، و می­توان با  اعمال ساز و کار های مؤثرتری در زمینه­ قراردادها از قبیل توسعه­ دامنه­ قراردادهایی که لزوماً می ­بایستی در دفاتر اسناد رسمی تنظیم گردد و تعیین ضمانت اجرا های مؤثّر، بستر لازم جهت رفع چالش­ های موجود را فراهم ساخت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Contractual Freedom Limitations Concerning Contracts Formation

نویسندگان [English]

  • Hamidreza Esmaeili 1
  • Hamid Abhary 2
  • Abolfzel Dankoub 3
  • Maryam Aghaei Bajestani 4
1 PhD Student, Department of Private Law, Semnan Branch, Islamic Azad University, Semnan, Iran
2 Professor of Private Law, University of Mazandaran, Mazandaran, ]Iran
3 Assistant Professor of Private Law, Golestan University, Gorgan, Iran
4 Associate Professor of Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, Semnan Branch, Islamic Azad University, Semnan, Iran
چکیده [English]

Considering the large volume of claims regarding ordinary transactions in the legal courts of the country, we find that the existing laws do not have the capacity and effect that the parties have to deal with the contractual relations of individuals. Therefore, it should seek to define new criteria and standards  in contract relations with maintaining the principles governing contract law. studying the background of procedure in our country and analyzing the fundamentals of jurisprudence by offering Some examples of this kind of restrictions in Islamic thought - law is one of the purposes of this paper . although Registration Act 1346 must be considered the beginning of the rule, it has been shown that regulation has not been enough to prevent the development of such lawsuits and that by applying more effective mechanisms in the field of contracts such as the development of contracts that must be set up in formal documents and provide guarantees of effective implementation of the necessary platform to address existing challenges.

کلیدواژه‌ها [English]

  • formal constraints
  • contractual freedom
  • conciliation stage
  • judicial courts
  • contract law

مراجع

- آل  بحرالعلوم، سید محمد (1403ق)، بلغه الفقیه، ج2، چ4، تهران: مکتبه الصادق.
- ابن فهد حلّی، احمد بن محمد بن فهد (1407ق)، المهذّب البارع فی شرح المختصر المنافع، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- ابهری، حمید؛ سرخی، علی (1390)، نقش اسناد عادی در معاملات املاک، چ2، تهران: فکرسازان.
- السان، مصطفی، (1395)، حقوق تجارت الکترونیکی، چ2، تهران: سمت.
- امامی، سید حسن (1371)، حقوق مدنی، تهران: اسلامیّه.
- امیری قائم مقامی، عبدالمجید (1392)،حقوق تعهدات(اعمال حقوقی- تشکیل عقد)، ج2، چ2، تهران: میزان.
- انصاری(شیخ)، مرتضی بن محمدامین (1415ق)، کتاب المکاسب، ج3، چ6، قم: مجمع الفکر الاسلامی.
- بابایی، ایرج (1393)، حقوق بیمه، چ12، تهران: سمت.
- جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1351)، عقد قرض، مجله حقوقی دادگستری، شماره 6و8.
- حسینی مراغی، سید میرعبدالفتاح (1417ق)، العناوین الفقهیه، ج2، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- حسینی عاملی، سید جواد (1419ق)، مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلامه، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- حسینی عاملی، سید جواد (بی­تا)، مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلامه، تحقیق محمدباقر خالصی، ج13و20، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- حلّی (علامه)، حسن بن یوسف (1373)، تذکره الفقهاء (چاپ جدید)، ج 9، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام لاحیاء التراث.
- حلّی(علامه)، حسن بن یوسف (1374)، مختلف الشیعه فی احکام الشریعه، ج5، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- حلّی(فخرالمحققین)، محمد بن حسن بن یوسف (1387ق)، ایضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، قم: اسماعیلیان.
- حلّی(فخرالمحققین)، محمد بن حسن بن یوسف (بی ­تا)، ایضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، تصحیح علی اشتهاردی پناه، قم: علمیه.
- حلّی(محقّق)، جعفر بن حسن (1408ق)، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، قم: اسماعیلیان.
- خدابخشی، عبدالله (1393)، حقوق حاکم بر اجرای آرای مدنی، تهران: شرکت سهامی انتشار.
- خمینی(امام)، سید روح الله (1410ق)، کتاب البیع، ج1، چ4، قم: اسماعیلیان.
- خوانساری، سید احمد (1405ق)، جامع المدارک فی شرح المختصر النافع، ج3، چ2، تهران: مکتبه الصدوق.
- خوئی، سید ابوالقاسم (1403ق)، مصباح الفقاهه، ج2، چ2، قم: مکتبه الداوری.
- خوئی، سید ابوالقاسم (1385)، فقه الشیعه(کتاب الاجاره)، تقریر: سید محمدمهدی موسوی، ج1، تهران: منیر.
- صافی، لطف الله (1414ق)، توضیح المسائل، قم: دار القرآن الکریم.
- صفار، محمدجواد (1391)، قبض و اثر آن در عقود، چ2، تهران: جنگل.
- صفایی، سید حسین (1395)، قواعد عمومی قراردادها، ج2،  چ25، تهران: میزان.
- صفایی، سید حسین (1396)، دوره مقدماتی حقوق مدنی، ج1، چ24، تهران: میزان.
- طباطبائی حکیم، سید محسن (بی ­تا)، نهج الفقاهه، قم: 22 بهمن.
- طباطبائی حکیم، سید محسن (1404ق)، مستمسک العروه الوثقی، ج30، قم: کتابخانه آیه الله العظمی مرعشی نجفی(ره).
- عاملی کرکی(محقق ثانی)، علی بن حسین (1414ق)، جامع المقاصد فی شرح القواعد، قم: مؤسسه آل البیت(ع).
- عاملی، محمد بن مکّی (1410ق)، اللّمعه الدمشقیه فی فقه الامامیه، بیروت: دار التراث، الدار الاسلامیه.
- عاملی، محمد بن مکّی (1417ق)، الدروس الشرعیه فی فقه الامامیه، ج3، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- عدل، مصطفی (1385)، حقوق مدنی، چ2، تهران: طه.
- علوی یزدی، حمیدرضا؛ بابازاده، بابک (1389)، شیوه های تفسیر قرارداد در نظام حقوقی ایران و انگلستان، پژوهش حقوق عمومی، 29، 225-270.
- قاسمی، محسن (1388)، شکل گرایی در حقوق مدنی، تهران: میزان.
- کاتوزیان، ناصر (1374)، قواعد عمومی قراردادها، ج1، چ2، تهران: شرکت سهامی انتشار.
- مجلسی(علامه)، محمدباقر  (1363)، مرآه العقول فی شرح آل الرسول، تحقیق: هاشم رسولی؛ مرتضی عسکری، ج11و19، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
- مغنیه، محمدجواد (بی ­تا)، فقه الامام جعفر الصادق(ع)، ج3، منبع الکترونیکی، مؤسسه تحقیق و نشر اهل بیت (ع)، موجود در سایت: www.lib.ahlolbait.com
- نائینی، محمدحسین (1413ق)، کتاب المکاسب و البیع، تقریر: محمدتقی آملی، ج1، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- نجفی(صاحب جواهر)، محمدحسن (1404ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، ج43، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
- نوین، پرویز (1393)، انعقاد و انحلال قراردادها، چ2، تهران: جنگل.
- نراقی، ملّا احمد (1417ق)، عوائد الأیام فی بیان قواعد الأحکام، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
فصلنامه مطالعات فقه و حقوق اسلامی
دوره 12، شماره 22
فروردین 1399
صفحه 57-80

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار