بررسی فقهی قلمرو اجرای تعزیر و تادیب کودک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه عدالت، تهران، ایران

چکیده

تعزیر، عقوبتی است که شارع برای آن اندازه ­ای معیّن نکرده و تعیین مقدارش را به دست حاکم سپرده است، ولی تأدیب با توجه به موارد کاربرد آن نزد فقیهان برای دو معنای تربیت به عنوان وظیفه والدین و مربّی و یا تأدیب مترادف با تعزیر، استعمال شده است. سؤال اصلی این پژوهش در مورد قلمرو اجرای تعزیر و تأدیب کودک در فقه است که بعد از واکاوی مستندات فقیهان مشخّص شد: دامنه شمول حکم تعزیر شامل انجام کارهای مکروه و ترک مستحبّات نمی ­شود، بلکه باید به جواز تعزیر کودک برای ارتکاب کلیّه محرّمات و هر نوع جرمی، اعمّ از جرائم منصوص، غیر منصوص، کبیره، صغیره، مخالفت با احکام اولیّه، ثانویّه و حتى احکام حکومتى قائل شد. اما در مورد تأدیب کودک باید گفت که تأدیب او به جهت ترک تمامی اخلاقیّات و عرفیّات جایز است، ولی در مورد آموزش و یا ترک کلیّه واجبات، نمی­توان به جواز تأدیب او در غیر از نماز و روزه قائل شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Jurisprudential Review of the Realm of Performance in Ta'zir and Punishment of Child

نویسنده [English]

  • Aboozar Sanei
Assistant Professor Edalat University
چکیده [English]

Ta'zir is a Punishment which has not been designated for that size, but according to its application, It it used  in different meaning before  jurists; education as the duty of the parent and the coach, or the synonym ta'zir,. The main question of this research is about the scope of the implementation of the child's discipline in jurisprudence, which was determined after examining the jurisprudent's documents: the scope of the sentence of ta'zir, not  including the Makruh acts ( Qausi-Out lawed but not strietly) and omission of Mostahabat , however It should be considered the permission of the child punishment(ta'zir ) to commit of any kind of crimes, grievances, minorities, opposition to primary, secondary, and even rulings of the government. But in the case of child care, it is permissible for him to leave all the morals and customs, but in the case of training or leaving all the necessary duties, It cannot be allowed other than prayer and fasting.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Child
  • Ta'zir
  • Punishment
  • jurisprudence
  • Realm

مراجع

- ابن ادریس حلّی، محمد بن منصور (1410ق)، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوى، ج2،  چ2، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.

- ابن زهره حلبی، حمزه بن على حسینى (1417ق)، غنیه النزوع إلى علمی الاصول و الفروع، قم: مؤسسه امام صادق علیه السلام.

- ابن منظور، محمد بن مکرم (1416ق)، لسان العرب، ج1و9، چ3، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
- انصاری، قدرت الله و همکاران (1385)، تعزیرات از دیدگاه فقه و حقوق، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
- جبعی عاملی، زین الدین بن على (1413ق)، مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام‏، ج3، قم: مؤسسه المعارف الإسلامیه.
- حرّ عاملى، محمد بن حسن (1409ق)، تفصیل وسائل الشیعه إلى تحصیل مسائل الشریعه، ج10 و 28 و 12 و20 و 21، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
- حبیب زاده، محمد جعفر، علی پور، عادل (1392)، منع مجازات تعزیری در فقه امامیه، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 5، ص44.
- حلبى، ابوالصلاح تقى الدین بن نجم الدین (1403ق)، الکافی فی الفقه، اصفهان، کتابخانه عمومى امام امیر المؤمنین علیه السلام.
- خوئی، سیّد ابوالقاسم (1372) معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرجال، ج7 و 19، قم: مرکز نشر الثقافه الاسلامیه فی العالم.
- زبیدی، سیّد محمد مرتضی حسینی (1414ق)، تاج العروس من جواهر القاموس، ج7، بیروت: دار الفکر.
- صدر، سیّد محمد (1420ق)، ماوراءالفقه، ج9، بیروت: دار الأضواء.
- صدوق، محمد بن علی بابویه قمّی (1413ق)، من لایحضره الفقیه، ج10، چ2، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- طباطبائی یزدی،  سیّد محمدکاظم (1409ق)، العروه الوثقى، چ2، بیروت: موسسه الأعلمی.
- طباطبائی، سیّد علی (1423ق)، ریاض­ المسائل­ فی­ تحقیق­ الاحکام ­بالدلائل، ج10، قم: چاپخانه­ مکتب الاعلام الاسلامی.
- طریحى، فخرالدین (1416ق)، مجمعالبحرین، ج2، چ3، تهران: کتابفروشى مرتضوى.  
- طوسی(شیخ الطائفه)، محمد بن حسن (1414ق)، الأمالی، قم: دار الثقافه.
- طوسی(شیخ الطائفه) محمد بن حسن (1400ق)، النهایه فی مجرّد الفقه و الفتاوى، چ2، بیروت: دار الکتاب العربی.
- طوسی(شیخ الطائفه)، محمد بن حسن (1407ق)، تهذیب الأحکام، ج10، چ4، تهران: دار الکتب الإسلامیه.
- طوسی(شیخ الطائفه)، محمد بن حسن (بی تا)، الفهرست، نجف اشرف، المکتبه الرّضویه.
- فیومی، احمد بن محمد (1405ق)، مصباح المنیر، ج2، چ2، قم: مؤسسه دار الهجره.  
- کشى، محمد بن عمر بن عبدالعزیز (1420ق)، رجال الکشی، مشهد: دانشگاه مشهد.
- کلینى، محمد بن یعقوب (1407ق)، الکافی، ج7 و 6، چ4، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
- محقّق اردبیلى، احمد بن محمد (1403ق)، مجمع الفائده و البرهان فی شرح إرشاد الاذهان، ج13، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- مروارید، علی اصغر (1410ق)، سلسله الینابیع الفقهیّه، ج23، بیروت: مؤسسه فقه الشیعه.
- مکارم شیرازی، ناصر (1422ق)، تعزیر و گستره آن، قم: مدرسه امام علی علیه السلام.
- موسوی گلپایگانى، سیّد محمدرضا (1412ق)، الدرّ المنضود فی أحکام الحدود، ج2، قم: دار القرآن الکریم.
- نجاشى، احمد بن على (1407ق)، رجال النجاشی، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- نجفى(صاحب جواهر)، محمدحسن (1308ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، ج41، چ7، بیروت: دار إحیاء التراث.
فصلنامه مطالعات فقه و حقوق اسلامی
دوره 11، شماره 20
خرداد 1398
صفحه 199-222

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار