نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار دانشگاه قم

چکیده

قانون آئین دادرسی مدنی در خصوص نقش درخواست اصحاب دعوا در استماع گواهی و انجام تحقیق محلّی و این که آیا دادگاه اختیار ابتدایی در این خصوص دارد و می تواند بدون درخواست اصحاب دعوا، اقدام به استماع گواهی گواهان یا انجام تحقیق محلّی نماید یا نه، بیان صریح و روشنی ندارد، بلکه حاوی بیان های مبهم و ناهماهنگ است. همین مطلب، اختلاف نظرات و دیدگاه های متفاوت را در پی داشته است. اما در فقه، وضعیّت، مشخّص است و نظر غالب و مشهور فقها بر لزوم درخواست در گواهی و عدم اختیار ابتدایی دادگاه در استماع گواهی گواهان است. بررسی موضوع، ما را به این دست آورد رهنمون می سازد که جز در مواردری که شهادت با جمع شرایط آن، مشمول عنوان «بیّنه شرعی» شده و با این عنوان، مورد استناد قرار می گیرد اختیار ابتدایی دادگاه در استماع گواهی یا انجام تحقیق محلّی، قابل پذیرش است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Role of Request of Civil Action Parties in Hearing of Witness and Performance of Local Investigation

نویسنده [English]

  • Mahdi Hasanzadeh

Private Law, Law Faculty, University of Qom, Qom, Iran

چکیده [English]

The Civil Procedure Code has not a clear explanation about the role of request of civil action parties in hearing of witness and performance of local investigation and regarding this matter if the court has directly authority in this field, and can, without asking the parties to the dispute, hear the witness and perform the local investigation, but it contains vague and inconsistent expressions. The same thing has led to different opinions and views. But in jurisprudence, the situation is clear, and the prevailing opinion of the jurists is on the need to apply for the witness and not directly authority of the court to hearing the witness. The investigation of the subject leads us to the conclusion thatwe should accept the directly authority of the court in hearing the witness or conducting the local investigation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Witness
  • Local Investigation
  • Court Authority
  • Request of Witness
  • Witness Hearing
  • Writ of Local Investigation
- ابن برّاج طرابلسی، قاضی عبدالعزیز (1406ق)، المهذّب؛ ج2، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- ابوعطا، محمد؛ بهارلو، آرمان (1396)، اخبار مستند به شیاع به عنوان دلیل اثبات، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 16، 31-52.
- بهرامی، بهرام (1389)، بایستههای ادلّه اثبات، چ2، تهران: نگاه بیّنه.
- جبعی عاملی(شهید ثانی)، زین الدین بن علی (بی تا)، مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام، ج2، قم: مکتبه بصیرتی.
- حسن زاده، مهدی (1393)، استفاضه و نقش آن در اثبات دعاوی، مجلّه حقوقی دادگستری، 78، 46-31.
- حسن زاده، مهدی (1392)، تحلیل رابطه تحقیق محلّی و گواهی، حقوق خصوصی، 10/2،  282-265.
- حلّی(علّامه)، حسن بن یوسف (1419ق)، قواعد الاحکام؛ ج3، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- حلّی(علّامه)، حسن بن یوسف (1410ق)، ارشاد الأذهان الی أحکام الایمان، ج2، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- حلّی(علّامه)، حسن بن یوسف (بی تا)، تحریر الأحکام، ج2، بی جا: مؤسسه آل البیت (ع).
- حلّی، محمّد بن ادریس (1410ق)، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، ج2، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- حلّی(محقّق)، جعفر بن حسن (1415ق)، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، ج4، قم: مؤسسه المعارف الاسلامیه.
- حیاتی، علی عباس (1390)، آئین دادرسی مدنی (2)، تهران: میزان.
- حیاتی، علی عباس (1390)، آئین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی، چ2، تهران: میزان.
- زراعت، عباس (1389)، محشّای قانون آئین دادرسی مدنی، چ3، تهران: ققنوس.
- شمس، عبد الله (1390)، آئین دادرسی مدنی، ج3، چ20، تهران: درّاک.
- شمس، عبدالله (1389)، ادلّه اثبات دعوا، چ9، تهران: درّاک.
- صدرزاده افشار، سیّد محسن (1370)، ادلّه اثبات دعوی در حقوق ایران، چ2، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
- طباطبائی، سیّد علی (1404ق)، ریاض المسائل فی تحقیق الاحکام بالدلائل، ج2، قم: مؤسسه آل البیت (ع).
- طباطبائی، سیّد محمد (بی تا)، کتاب المناهل، بی جا: مؤسسه آل البیت (ع).
- طوسی(شیخ الطائفه)، محمد بن حسن (1351)، المبسوط فی فقه الامامیه، ج8، بی جا: المکتبه المرتضویه لاحیاء الآثار الجعفریه.
- کاتوزیان، ناصر (1384ش)، اثبات و دلیل اثبات، ج1و2، چ3، تهران: میزان.
- کریمی، عباس (1391)، ادلّه اثبات دعوا، چ3، تهران: میزان.
-  کنی طهرانی، ملّا علی (بی تا)، کتاب القضاء (چاپ سنگی)، بی جا: بی نا.
- مامقانی، عبد الله (بی تا)، مناهج المتّقین فی فقه ائمه الحقّ و الیقین (چاپ سنگی)، بی جا: مؤسسه آل البیت (ع) لاحیاء التراث.
- متین دفتری، احمد (بی تا)، آئین دادرسی مدنی و بازرگانی، ج2، تهران: مجد.
- مدنی، سیّد جلال الدین (1375)، آئین دادرسی مدنی، ج2، چ4، تهران: گنج دانش.
- موسوی اردبیلی، سیّد عبدالکریم (1408ق)، کتاب القضاء، قم: مکتبه امیر المومنین (ع).
- موسوی گلپایگانی، سیّد محمدرضا (1401ق)، کتاب القضاء، ج1، قم: الخیام.
- مهاجری، علی (1380)، شرح قانون آئین دادرسی مدنی، ج2، تهران: گنج دانش.
- مهاجری، علی (1390)، قانون آئین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی، تهران: فکرسازان.
- مهاجری، علی (1389)، مبسوط در آئین دادرسی مدنی، ج2، چ2، تهران: فکرسازان.
- نجفی(صاحب جواهر)، محمدحسن (1362)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، ج40، چ4، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
- نراقی، احمد بن محمدمهدی (1405ق)، مستند الشیعه فی احکام الشریعه، ج2، قم: کتابخانه آیه الله العظمی مرعشی نجفی (ره).
- نوبخت، یوسف (1372)، اندیشههای قضائی، چ4، تهران: کیهان.