نقش علم قاضی در احراز عنف و اکراه در جرائم منافی عفّت؛ بررسی ‌های نظری و تجربه‌ های عملی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشگاه تهران

2 دانشیار دانشگاه کردستان

3 دانشجوی دکتری دانشگاه تهران

چکیده

در نظام عدالت کیفری ایران، علم متعارف قاضی در اثبات وقایع جزایی و احراز کیفیّات مشدّد آنها معتبر اعلام شده و مصلحت موجود در بزه ­پوشی منافیات عفّت، در جرائم منافی عفّت توأم با عنف یا اکراه کنار گذاشته شده است. اثبات اینگونه جرائم غالباً از راه اقرار و شهادت ممکن نیست؛ لذا بیشتر بزه ‌دیدگان از حمایت نظام عدالت کیفری محروم مانده، و بزهکاران با تجرّی و تجاسر بیشتر به بزهکاری‌ خود ادامه می ‌دهند. از اینرو قانونگذار از سویی با معرّفی فروض ممتازه منافیات عفّت مقرون به عنف و بستن باب اجتهاد قضائی درباره آنها و از سوی دیگر، با تقویت جایگاه علم قاضی و توسعه راه های تحصیل آن و با مقدّم دانستن آن بر ادلّه دیگر، به یاری بزه‌ دیدگان و مقابله با بزهکاران برخاسته است. رویّه قضائی در این زمینه، در حال گذر از تردید های بیش از اندازه سابق و ورود به مسیر ترسیم شده از سوی قانونگذار است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The role of personal knowledge of the Judge in proving the force and duress in unchaste crimes; Theoretical discussions and practical experiences

نویسندگان [English]

  • Jalil Omidi 1
  • Morteza javanmardi Sahib 2
  • Zhila Moradpur 3
1 Professor of Tehran University
2 Associate professor of Kurdistan University
3 Phd Student of Tehran University
چکیده [English]

In the criminal justice system of Iran, personal knowledge of the Judge is a valid evidence in establishing crimes and aggregative condition of punishments.The expediency of hiding of crime is abandoned in the unchaste crimes with force or duress. Proving of such crimes is ofen impossible through confession and testimony. Therefore, most of the victims will be deprived of the criminal justice and more criminals will release. Hence, the legislature, in one hand, introduced the irrefutable presumptions of unchaste crimes and closed down the judiciary arguments. on the other hand, by strengthening the validity of the judge's knowledge, extending of the ways of obtain it and preferring it on the other evidence, has protected the victims and has prosecuted the defendants more strictly.The judicial precedent in this area is passing excessive doubts and entering the path drafted by the legislature.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Unchaste crimes
  • Force
  • Duress
  • Personal knowledge of the Judge
  • Crime

مراجع

- ابن رشد، محمد بن احمد (1415ق)، بدایه المجتهد و نهایه المقتصد، ج2،  بیروت: دار الفکر.
- ابن قدامه مقدسی، عبدالله بن احمد (بی تا)، المغنی، ج9، بیروت: عالم الکتب.
- ابن منظور، جمال الدین محمد بن مکرم (1408ق)، لسان العرب، ج11و12، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
- ازهری، محمد (2001م)، تهذیب اللّغه، ج3، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- جبعی عاملی(شهید ثانی)، زین الدین بن علی (1386ق)، الروضه البهیّه فی شرح اللمعه الدمشقیه، تحقیق سیّد محمد کلانتر، ج6، چ1و2، بیروت: دار التعارف للمطبوعات.
- جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1378)، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، تهران: کتابخانه گنج دانش.
- حلبی، ابوالصلاح تقی ­الدین بن نجم­ الدین (1403ق)، الکافی فی الفقه، ج3، تحقیق رضا استادی، اصفهان: کتابخانه امیر المؤمنین(ع).
- حلّی(محقّق)، جعفر بن حسن (1409ق)، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، ج3، تهران: استقلال.
- دادشی، محمدرضا؛ فیض، زهرا (1395)، ماهیت علم قاضی، مجله مطالعات فقه و حقوق اسلامی، ش 14، ص 91-112.
- رشتی، میرزا حبیب الله (1401ق)، کتاب القضاء، تحقیق احمد حسینی اشکوری، قم: دار القرآن الکریم.
- زیلعی، فخرالدین عثمان بن علی (1313ق)، تبیین الحقائق شرح کنز الدقائق، ج3، چ2، قاهره: المطبعه الکبرى الأمیریه.
- سرخسی، شمس الدین محمد بن احد (1324ق)، المبسوط، ج24، مصر: مطبعه السعاده.
- سنهوری، عبدالرزاق احمد (1952م)، الوسیط فی شرح القانون المدنی، ج2، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
- شافعی، محمد بن ادریس (1400ق)، الأم، ج3، بیروت: دار الفکر.
- شامبیاتی، هوشنگ (1377)، حقوق کیفری اختصاصی، ج3، تهران: ژوبین.
- شربینی، محمد بن احمد الخطیب (1415ق)، مغنی المحتاج إلى معرفه معانی ألفاظ المنهاج، ج4، بیروت: دار الکتب العلمیّه.
- شوکانی، محمد بن علی (1413ق)، نیل الأوطار، ج8و9، مصر: دار الحدیث.
- صدری افشار، غلامحسین (1382)، فرهنگ گزیده، تهران: فرهنگ معاصر.
- طوسی(شیخ الطائفه)، محمد بن حسن (1387ق)، المبسوط فی فقه الامامیه، ج8، تهران: المکتبه المرتضویّه.
- علم الهدی، سیّد مرتضی (1415ق)، الإنتصار، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- عمید، حسن (1375)، فرهنگ عمید، چ11، تهران: جاویدان.
- کاتوزیان، ناصر (1382)، اثبات و دلیل اثبات، ج1، چ2، تهران: میزان.
- محمد جمعه، مجدی (2015م)، العنف ضد المرأه، اسکندریه: دار الجامعه الجدیده.
- معین، محمد (1385)، فرهنگ فارسی معین (یک جلدی)، چ3، تهران: راه رشد.
- نووی، محیی ­الدین یحیی بن شرف (1412ق)، روضه الطّالبین و عمده المتّقین، تحقیق زهیر الشاویش، ج8، بیروت: المکتب الإسلامی.
- ولیدی، محمدصالح (1380)، جرائم علیه عفّت و اخلاق عمومی، تهران: امیرکبیر.
فصلنامه مطالعات فقه و حقوق اسلامی
دوره 11، شماره 20
خرداد 1398
صفحه 65-94

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار