تعهّدات غرامتی و نفقه ای در مسوولیّت مدنی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه سمنان

چکیده

الزام به جبران خسارت ناروا، به ­عنوان مهم ترین هدف مسؤولیّت مدنی، ضرورتی مسلّم و مورد وفاق است. در عصر کنونی نیز گسترش مفهوم خساراتِ قابل تدارک و بازنگریِ مبانی تعهّدات، به توسعه مسؤولیّت مدنی منجر شده است. با این وجود، همه پیامد های فعل زیان­ بار، خصلت مشابهی ندارند و تأمل در این امر، نشانگرِ تفاوت ماهیّت تعهّد در مصادیقِ جبران خسارت است. بنابراین، به نظر می ­رسد که باید میان کارکرد نفقه ­ای و غرامتیِ تعهّدی که عامل زیان به آن محکوم می ­شود، تمایز گذارد. هرچند مسؤولیّت مدنی در تحولّات اجتماعی، پذیرای کارکرد برخی نهاد های دیگر شده است، اما باید توجه داشت که هدف اصلی مسؤولیّت مدنی، کارکردی غرامتی است و تحمیل برخی هزینه ­ها به عامل حادثه، سبب تبدیل این نقش غرامتی، به تعهّدی می ­شود که از موضوع مسؤولیّت خارج است. تفکیک تعهّدات غرامتی و نفقه­ ای، پیامد های متفاوتی به دنبال دارد که بررسی آنها می ­تواند زمینه ­ساز تحقّق اهداف مسؤولیّت مدنی، تأمین حقوق زیان­ دیده و عامل خسارت و حفظ امنیّت اجتماعی شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Compensatory and Alimentary Obligations in Civil Responsibility

نویسنده [English]

  • ali ghesmati
semnan university
چکیده [English]

The obligation to compensate damage, as the main goal of civil responsibility, is an evident and global necessity. Nowadays, the extension of concept of damage and review of basis of obligation had led to the development of civil responsibility. However, all the consequences of harmful act have not a similar character and thinking on this matter represents the difference between the natures of cases of compensation. Therefore, it appears that distinguish between the alimentary and reparation that doer is obliged to compensate. Although civil responsibility in social transformation, has admitted the function of some other institutions, but the main goal of responsibility, is reparation and imposition of some costs on the cause of the accident make transformation in it’s compensatory role to obligatory function that is out of civil responsibility. The separation of compensatory and alimentary obligation have different outcomes that their analysis can provide the goals in civil liability, ensure the rights of the parties and social security.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Civil Responsibility
  • reparation
  • alimentary obligations
  • compensatory obligations

مراجع

- ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، چ3، بیروت، دار صار، 1414ق.
- بادینی، حسن، فلسفه مسؤولیّت مدنی، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1384.
- جعفری لنگرودی، محمدجعفر، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، ج4، چ2، گنج دانش، 1381.
- حسینی سیستانی، سیّد علی، منهاج الصّالحین، ج3، دار المورخ العربی، 1429ق.
- حلّی، محمد بن حسن (فخرالمحقّقین)، ایضاح الفوائد فی شرح إشکالات القواعد، ج2، مؤسسه اسماعیلیان، 1389ق.
- راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، بیروت، دار المعرفه، بی­تا.
- صفایی، سیّد حسین؛ امامی، اسدالله، حقوق خانواده، ج1، چ13، انتشارات دانشگاه تهران، 1385.
- صفایی، سیّد حسین؛ رحیمی، حبیب الله، مسؤولیّت مدنی، چ7، تهران، انتشارات سمت، 1393.
- طباطبائی، سیّد علی، ریاض المسائل فی بیانالأحکام بالدلائل، ج12، مؤسسه آل البیت، بی­تا.
- الفیاض، محمد اسحق، منهاج الصّالحین، ج3، قم، مکتب آیه الله محمد اسحق الفیاض، 1378.
- الفیومی المقری، احمد، المصباح المنیر، چ2، بیروت، انتشارات المکتبه العصریّه، 1418ق. 
- کاتوزیان، ناصر، مشارکت­ ها- صلح، چ4، تهران، انتشارات گنج دانش، 1376.
- کاتوزیان، ناصر، اعتبار امر قضاوت شده، چ5، تهران، نشر دادگستر، 1376.
- کاتوزیان، ناصر، نظریّه عمومی تعهّدات، تهران، نشر دادگستر، 1379.
- کاتوزیان، ناصر، ضمان قهری، ج1، چ8، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1387.
- کاتوزیان، ناصر، حقوق خانواده، ج1، چ7، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1385.
- موسوی خوئی ، سیّد ابوالقاسم، منهاج الصّالحین،ج2، مؤسسه الخوئی الإسلامیّه، 1424ق.
- نجفی، محمدحسن(صاحب جواهر)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، ج31، چ7، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1981م.
- Bousquet-Denis (J), Réflexion sur la distinction de l’alimentaire et de l’indemnitaire, JCP, I, 3010, 1981.
- Carbonnier (J), Droit civil (Les obligations), puf, 2004.
- Derrida (F), Dommages-intérêts, Répertoire civil, Dalloz, T 3, 1972.
-Gazzaziga (J-L), Les métamorphoses historiques de la responsabilité, in Les métamorphoses de la responsabilité, PUF, 1997.
- Lambert-Faivre (Y), Droit de dommage corporel, Dalloz, 1990.
- Lambert-Faivre (Y) et Leveneur (L), Droit des assurances, Dalloz, 12 éd, 2005.
- Lapoyade-Deschamps (Ch), Dommages et intérêts, Répertoive Civil, Dolloz, 1994.
- Le Tourneau (Ph) et Cadiet (L), Droit de la responsabilité et des contrats, Dalloz, 2008.
- Serverin (E), Barèmes, in Dictionnaire de la justice, sous la direction de Cadiet (L), puf, 2004,p 124.  
- Sousse (M), La notion de réparation de dommages en droit administratif français, L.G.D.J, 1994.
- Vincent (J) et Guillien (R), Lexique des termes juridiques, Dalloz, 16 éd, 2005.
- Viney (G), Traité de droit civil, Introduction à la responsabilité, sous la direction de Ghestin (J), 3 éd, L.G.D.J, 2007.
- Viney (G), Jourdain (P), Traité de droit civil, Les effets de la responsabilité, sous la direction de Ghestin (J), 2 éd, L.G.D.J, 2001
فصلنامه مطالعات فقه و حقوق اسلامی
دوره 9، شماره 17
پاییز و زمستان 1396
دی 1396
صفحه 181-208

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار