نویسنده
چکیده
حکومت اسلامی در عصر غیبت داعیهدار اجرای حدود الهی است. در عین حال، مسامحه و تخفیف در اجرای حدود الهی نیز بدون آنکه به تعطیلی آنها بینجامد، در پارهای موارد مورد تصریح شارع مقدس قرار گرفته است. قاعده درأ نیز از جمله قواعد اصطیادی است که برگرفته از رویه امتنانی شارع در اجرای حدود می باشد. در قانون مجازات اسلامی، قاعده درأ در قالب دو ماده گنجانده شده است. مفاد این مواد، مؤید آن است که قاعده مذکور براساس نظر برخی از فقهای متأخر که به تعطیلی حدود در عصر غیبت اعتقاد دارند، مورد تفسیر موسّع قرار گرفته است.
لذا تتبع دقیقتر در مفاد قاعده درأ به منظور ارائه شرایط و ضوابط اجرای آن و تطبیق آنها با مفاد مواد قانون مجازات اسلامی، به گونهای که هم حدود الهی اجرا شود و هم رویه امتنانی شارع مورد توجه قرار گیرد، امری ضروری است. این مقاله با روش تحلیلی و با استفاده از منابع فقهی موجود و همچنین توجه به اصطیادی بودن قاعده درأ، سعی در ارائه تفسیری نوین از این قاعده دارد که در بردارنده موارد متیقن باشد. بر اساس یافتههای این مقاله، قاعده درأ از میان انواع جرایم، تنها حدود به معنای اخص و تعزیراتی را که جنبه حق اللهی دارند در برمیگیرد. همچنین این قاعده، منصرف از عنصر قانونی و مادی بوده و تنها در موارد شبهه در مسؤولیت کیفری و یا عنصر روانی اعمال میگردد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Conditions Applying to âdareâ Rule in Emamiye Jurisprudence and Islamic Penal Code
چکیده [English]
Islamic government claims execution of divine punishment in the “Absence” period. However, in some cases, carelessness and discounts in execution of these punishments, without closure of them, has been specified by Holy legislator. “Dare” rule is one of the rules that achieved from the tolerance procedure of Holy legislator in execution of “Hodud”. The content of this rule is placed in 2 Articles of Islamic penal code. Contents of these article shows that this rule is interpreted so wide in compliance with the jurists that believe the closure of Hodud in “Absence” period.
So study of these articles and review the content of this rule, in the way that Hodud is be implemented and also the tolerance procedure of Holy legislator is followed, is inevitable. This article by analytical method, using jurisprudence sources in this issue and considering the way of elicitation of this rule, is tried to submit new interpretation of this rule that includes only the certain cases.
The findings of this article show that “Dare” rule includes Hodud in its special meaning and Tazirat punishment which is related to divine right. Also this rule includes mental element and criminal responsibility and is apart from legal and physical elements of crimes.
کلیدواژه‌ها [English]
- “Dare” rule
- hudud prescribed by the God
- Mistake of Law
- mistake of fact
- decriminalization
)