تغلیظ دیه قتل در حرم مکّه با رویکردی به قانون مجازات اسلامی 92

نویسندگان

چکیده

بر اساس موادّ 555 و 385 قانون مجازات اسلامی مصوب92، چنان چه رفتار مرتکب و فوت مجنیٌ علیه هر دو، در ماه های حرام یا در حرم مکه اتفاق بیافتد، علاوه بر دیه کامل، یک سوم دیه نیز باید به اولیای مقتول پرداخت شود. این مصوّبات، که به مسأله «تغلیظ دیه» مشهور است، در خصوص ماه های حرام برگرفته از روایات مختلفی است که علی رغم ضعف سند برخی از آنها، به کمک عمل فقهای امامیه، ضعف مذکور جبران شده، و در مجموع، تردیدی برای مشروعیّت آن باقی نمی گذارد. ولی نسبت به حرم مکّه تحقیقات دقیق نشان می دهد که نصّی وجود ندارد و روایاتی را هم که ابان نقل کرده است یا در سند، ارسال دارند و لذا نمی توان به آنها اعتماد نمود، و یا دلالت آنها به ماه های حرام مرتبط تر است تا به حرم مکّه؛ بنابراین نمی توان بر اساس آنها فتوا داد. شهرت قابل اعتمادی هم در این مقام وجود ندارد که حداقلّ بتوان با تکیه بر آن، مفاد مواد مذکور را توجیه کرد. بنابراین باید اصرار کرد تا قانونگذار، موضوع تغلیظ در حرم مکه را از موادّ فوق حذف نماید. نکته دیگر این که تغلیظ مذکور در هر حال تنها در جنایت بر نفس است و از این حیث فرقی میان عمد، شبه عمد و خطای محض وجود ندارد. البته عمومیّت مذکور اجماعی نبوده، ولی از شهرت قابل اعتمادی بین فقیهان برخوردار است و لذا قانونگذار ماده 555 نیز به آن تکیه کرده است.  

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Aggravation of Blood Money of Homicide in Mecca Shrine with a View to Slamic Penal Code 2013

چکیده [English]

According to articles 555 and 385 of the Islamic penal Code 92, if both perpetrators behavior and victim's death occur in the sacred months or in the holy shrine of Mecca, one third of the blood money, in addition to blood money, should be paid to the family of the victim. These legislations, that are known as the issue of "blood money aggravation", retrieved from the various narratives about the sacred months ,that despite the documentary weakness of some of them, their weakness are compensated by the companions action so leaves no doubt about its validity. But the researches show that there is no explicit text about the shrine of Mecca and narratives narrated by Aban, either some of their narrators are deleted and therefore they can’t be trusted or their texts are more relevant to the sacred months than the shrine of Mecca. So, they may not be a basis to adjudicate. There is no trustworthy fame in this case that we can justify, relying on it, the concept of mentioned articles. So it should be insisted that legislator delete the issue of blood money aggravation in the shrine of Mecca from the above articles. Another point is that mentioned aggravation is only in felony on life and there is no difference among intentional, quasi - intentional and manslaughter in this case. It should be considered that there isn’t consensus on mentioned generality but it is based on trustworthy fame among slamic jurists and therefore the legislator has insisted on it in article 555.

کلیدواژه‌ها [English]

  • participation in murder
  • retaliation
  • blood money
  • avenger of blood
  • pardon