نویسندگان
چکیده
با توجه به لزوم جلوگیری از هدر رفتن خون انسان، خداوند به طور قهری حاکم را ولیّ کسی قرار می‌دهد که ولیّ ندارد. اما آیا تمام اختیاراتی که برای اولیای‌دم وجود دارد، برای حاکم نیز ثابت است؟ و او نیز در جایگاه ولی‌ّدم می‌تواند آنها را اعمال کند و از قصاص به دیه و یا بدون آن رضایت دهد یا خیر؟ در این مسئله دو دیدگاه مشهور و غیر مشهور وجود دارد؛ مطابق دیدگاه مشهور، حاکم همچون دیگر اولیای‌دم با استناد به دو روایت ابی ولاد می‌تواند در مقابل اخذ دیه، از قصاص گذشت کند، لیکن حق عفو بلاعوض را ندارد. اما دیدگاه دوم، قائل به جواز عفو بلاعوض نیز می‌باشد. این مقاله علاوه بر بیان دو دیدگاه فوق، به بیان نظر اهل سنت ـ که مطابق دیدگاه مشهور است ـ و دیدگاه قانون‌گذار نیز می‌پردازد و سپس با تأمل در دیدگاه مشهور و با توجه به روایتی که امام را عاقله شخص بلاوارث تلقی می‌کند و همچنین نتیجه انضمام روایاتی که از یک سو دیه بلاوارث را جزء انفال دانسته و از طرف دیگر انفال را حق امام می‌داند، دیدگاه غیر مشهور را تقویت می‌کند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The realm of authorities of Islamic ruler in place of blood guardian
نویسندگان [English]
- M. Safaee
- A. Soltani
- H. NaseriMoghaddam
چکیده [English]
Due to necessity of prevention of wasting human blood, God naturally places the Islamic ruler as the guardian of person who has no guardian. But does the ruler have all authorities that the blood guardian has? And can the Islamic ruler also perform all authorities as the blood guardian and can he change the retaliation into the blood â money or not? Regarding this issue, there are two well-known and unknown theories. According to the well-known theory, the Islamic ruler can forgive retaliation instead of taking bloodâmoney, like other blood guardians on the basis of the two traditions of Abi Vallad, but he has no right of gratuitous forgiveness. According to the second theory, the Islamic ruler can forgive the murderer without taking the blood-money.
This paper, in addition to expressing the above-mentioned theories, deals with sunni's point of view, that is correspondent to the well-known theory, and legislator view. Then, by contemplation on the well-known theory and on the basis of a tradition that considers Imam as wise and mature person (Aqeleh) who has no inheritor, and also as a result of including traditions that considers the blood-money which has no inheritor as a part of spoil of war (Anfal) on one hand, and views the Anfal as Imam's right on the other this paper supports and strengthens the unknown theory.
کلیدواژه‌ها [English]
- Imam
- ruler
- blood guardian
- retaliation
- blood-money
- forgiveness
)