نویسنده

• اسماعیل نعمت‌اللهی

چکیده

چکیده
تقسیم حق مالی به عینی و دینی یکی از مهم‌ترین مباحث حقوق خصوصی در نظام حقوق نوشته یا رومی‌ـژرمنی است. با توجه به این تقسیم‌بندی، مباحث راجع به حقوق مالی به دو دسته‌ی حقوق اموال و حقوق تعهدات تقسیم می‌شود که اولی ناظر به حق عینی و دومی ناظر به حق دینی یا تعهد است. از سوی دیگر، دو واژه‌ی عین و دین در فقه اسلام به‌طور بسیار گسترده‌ای در ابواب مختلف فقه به‌کار می‌روند و احکام متعدد و متفاوتی بر آن‌ها مترتب می‌شود. با توجه به وجود پاره‌ای شباهت‌ها بین این دو واژه و دو اصطلاح حقوقی حق عینی و حق دینی، برخی دانشمندان مسلمان، دو واژه‌ی عین و دین در حقوق اسلام را به ترتیب مرادف با حق عینی و حق دینی در حقوق غرب تلقی کرده‌اند. تحقیق حاضر در صدد بررسی این مسأله است که آیا حق عینی و دینی از لحاظ ماهیت و کارکرد با عین و دین در فقه برابرند یا نه؟ و در صورت عدم برابری، چه مفاهیم فقهی را می‌توان برابر آن دو برشمرد؟ به نظر نگارنده، اولاً با توجه به تفاوت‌های مهم حق عینی و دینی با عین و دین، دو واژه‌ی اخیر را نمی‌توان مرادف یا جایگزین حق عینی و دینی قرار داد. ثانیاً، هر یک از واژه‌های فقهیِ حق، ملک و دین از برخی جهات با حق عینی و دینی برابر یا قابل مقایسه‌اند.

کلیدواژه‌ها

• عین
• دین
• حق عینی
• حق دینی
• فقه شیعه

عنوان مقاله [English]

A Jurisprudential Analysis of Real and Personal Rights and related Concepts

نویسنده [English]

• E. Nematollahi

چکیده [English]

Abstract
Division of right into real and personal is one of the most important discussions of private law in civil or Romano-German legal systems. With reference to this division, discussions about financial rights are divided into two categories: law of property and law of obligations the first being about real and the second to the personal rights. On the other hand, the words debt and object (tangible thing) are broadly applied in Islamic jurisprudence, and various and different rules devoted to them. There are certain similarities between these two and the legal terms of real and personal rights, and this made some Muslim thinkers to regard the words debt and object in Islamic jurisprudence as equal to the legal terms of real and personal rights.
This article seeks to study the question whether the legal terms of real and personal rights are equal to debt and object in nature and application, and if not, what jurisprudential concepts could be treated as their equivalents. According to the author, firstly, because of the important differences between these terms, real and personal rights could not be regarded as synonyms or alternatives to debt and object secondly, the jurisprudential words of right, property and debt are in some aspects are the same as the real and personal rights or could be compared with them.

کلیدواژه‌ها [English]

• tangible thing
• debt
• personal right
• real right
• Islamic jurisprudence