نویسندگان

• محمدعلی خورسندیان
• قادر شنیور

چکیده

چکیده
عقد مرکب عقدی است که از امتزاج و اختلاط عقود متعدد و مختلفی که استقلال خویش را از دست داده‌اند و جمعاً ماهیت واحدی را تشکیل می‌دهند حاصل می‌گردد. در فقه اسلامی، فقها از عقودی همچون مضاربه، اجاره، مزارعه و . . . تحت عنوانی شبیه به عقد مرکب یاد کرده‌اند. پیرامون ماهیت حقوقی عقد مرکب اختلاف نظر وجود دارد و نظرات مختلفی از قبیل: تحلیل در قالب عقد صلح، مستقل بودن این عقد، انحلال به عقود متعدد و تحلیل با توجه به اثر اصلی عقد، ابراز گردیده است. لیکن آن چه از جمیع جهات به نظر می‌‌رسد این است که این عقد را باید با توجه به اثر اصلی آن تحلیل نمود و اگر چنین امکانی وجود نداشته باشد عقدی عقلایی و نامعین است.
مصادیقی که به عنوان عقد مرکب مطرح شده، عقودی از قبیل: قرارداد مهمانسرا، استصناع، اجاره به شرط تملیک، مقاطعه‌کاری، کارت اعتباری و قرارداد انشعاب است. مطالعه در این عقود نشان می‌دهد که ترکیبی بودن عقود مذکور را به دشواری می-توان پذیرفت. این مقاله، مستقل بودن عقد استصناع واجاره اعمال بودن قرارداد انشعاب و ماهیت اجاره مقرون به شرط را برای اجاره به شزط تملیک و اجاره اشیاء را برای مهمانسرا پیشنهاد می‌نماید و برای پیمانکاری نیز قائل به اجاره اعمال یا عقد مستقل است و در هر حال، نظریه عقد مرکب را ناسازگار با حقوق اسلام و ایران می‌داند.

کلیدواژه‌ها

• عقد مرکب
• عقد مختلط
• قرارداد مهمانسرا
• استصناع
• اجاره به شرط تملیک

عنوان مقاله [English]

The nature of complex contract in Islamic jurisprudence and law

نویسندگان [English]

• M.A. Khorsandian
• Gh. Shenivar

چکیده [English]

The complex contract is the contract that is mixed with various structures of other specific contracts which have lost their independence and make up a unified whole. In Islamic law jurists mention some contracts like Mozrebah, Mozareah, hire, etc. which are similar to complex contract. There are some controversies over the nature of complex contract. Some scholars suggest Solh agreement. Others believe that this contract is always one nonspecific contract, and some say we must break up this contract to its ingredients. This article shows that the correct view is considering main effect of each contract as general contract and the other as subordinate and conditions of main contract. Based on this view, this article analyze the nature of some complex contracts like hotel agreements, credit cards, leasing, service lines of water and gas and the nature of conditioned leasing, and suggests them for renting for possession and renting things for the hotel. For contract agreement it believes in the independent agreement. It claims that the complex contract is against Islamic rules and regulations.
Key words: mixed contract, mélange contract, leasing, nature of contract