اثرگذاری حقوق کیفری پست مدرن بر نظام پاسخ دهی واکنشی به جرائم اطفال و نوجوانان در کشورهای اسلامی(ایران، مصر و عربستان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه حقوق جزا و جرمشناسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

2 دانشیار گروه حقوق جزا و جرمشناسی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران (نویسنده مسئول)

3 استادیار گروه حقوق جزا وجرمشناسی واحد تهران شمال،دانشگاه آزاد اسلامی،تهران،ایران

4 استادیار گروه حقوق جزا و جرمشناسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

10.22075/feqh.2024.34889.3982

چکیده

جرمشناسی پست مدرن، یا التقاطی رویکردی نظری و شاخه ای از جرمشناسی انتقادی است که با تأکید بر نقش زبان، قدرت و ذهنیّت تحت تأثیر اندیشه های فیلسوف آلمانی، فردریش نیچه، از دهه 1990 میلادی متولد شد و ایده های سنّتی و کلاسیک حقوق کیفری در مورد جرم و عدالت را به چالش کشیده و جرم را ناشی از قطع گفتمان های غیرغالب و نابرابری در توزیع قدرت در جامعه می داند. جرم شناسان پست مدرن، استفاده از پاسخ های واکنشی صلح جویانه و رویکردهای توافقی را به جای توسّل دولت به خشونت پیشنهاد می کند و معتقد است که سیاست های اجتماعی زورگویانه صِرف، بر خشونت مجرمان در جامعه می افزاید. مبانی ایدئولوژیک حاکم بر نظام کیفری هر کشور، تأثیر مستقیمی در تدوین واکنش های جنایی و سیاست جنایی در مبارزه با جرم دارد. اطفال و نوجوانان به عنوان موضوع سیاست جنایی در هر جامعه به دلیل این که ویژگی خاصّ و نقش تعیین کننده ای در سرنوشت هر کشوری ایفا می کنند، بسیار حائز اهمیّت است و اتّخاذ نظام پاسخ دهی کیفری و غیر کیفری مناسب را ضروری می سازد. این نظام ­ها در کشورهای اسلامی همواره در انتخاب الگوی صحیح پاسخ دهی واکنشی و مهار پدیده جنایی، مسیر آزمون و خطا در پیش گرفته­اند و با وجود نقش مهمّی که در جایگزینی ارزش ها و هنجارهای متناسب با تحوّلات اجتماعی ایفا می کند، تأثیری بر اندیشه جرمشناسی در جهان اسلامی که تا به امروز تحت سلطه نظریه های جرمشناسی مدرن غربی است، نداشته است و بین الگوهای سزاگرایانه، اصلاحی و تربیتی، ترمیمی و بازگشت، در نوسان و حرکت بوده­اند و ضمن انعکاس آموزه­های اسلامی از برخی از این الگوها پیروی کرده است. بنابراین، هدف پذیرش مبانی فکری متمایز در پاسخگویی واکنشی به رفتار مجرمانه اطفال و نوجوانان، پذیرش دیدگاه فکری جرم شناسان پست مدرن است و  ارزیابی تفاوت ها و اشتراکات این بینش فکری با مواد قانون مجازات اسلامی با رویکردی توصیفی - تحلیلی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Post-Modern Criminal Law on the Response System to the Crimes of Children and Adolescents in Islamic Countries

نویسندگان [English]

  • Atiyeh Vejdani Fakhr 1
  • Shahrdad Darabi 2
  • Batool Pakzad 3
  • Hamidreza Adabi 4
1 PhD student, Department of Criminal Law and Criminology, North Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
2 Associate Professor, Department of Criminal Law and Criminology, Qom Branch, Islamic Azad University, Qom, Iran (Corresponding Author)
3 Assistant Professor, Department of Criminal Law and Criminology, North Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
4 Assistant Professor, Department of Criminal Law and Criminology, North Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Postmodern or eclectic criminology is a theoretical approach and a branch of critical criminology that was born in the 1990s by emphasizing the role of language, power and subjectivity under the influence of the thoughts of the German philosopher, Friedrich Nietzsche. And he challenged the traditional and classic ideas of criminal law about crime and justice and considers crime as a result of the interruption of non-dominant discourses and inequality in the distribution of power in society. Postmodern criminologists suggest the use of peaceful reactive responses and consensual approaches instead of resorting to violence by the government and believe that coercive social policies only increase the violence of criminals in society. The ideological foundations governing the criminal system of each country have a direct effect on the formulation of criminal responses and criminal policy in the fight against crime. Children and adolescents are very important as a subject of criminal policy in every society because they play a special role and a decisive role in the fate of every country, and it makes it necessary to adopt a suitable criminal and non-criminal response system. These systems in Islamic countries have always taken the path of trial and error in choosing the correct model of reactive response and curbing the criminal phenomenon, and despite the important role it plays in replacing values ​​and norms in accordance with social developments, It has not had an impact on the thought of criminology in the Islamic world, which is dominated by modern Western theories of criminology, and they have fluctuated and moved between punitive, correctional and educational, restorative and return models, and while reflecting the teachings of Islam has followed some of these patterns.
Therefore, the purpose of accepting distinct intellectual bases in reacting to the criminal behavior of children and adolescents is to accept the intellectual viewpoint of postmodern criminologists who put crime mainly on the construction of the ruling political and cultural system and evaluate it by criticizing the inefficiency of modern criminal law and normative systems. Let's discuss different concepts of crime in the light of rejecting the assumptions and religious concepts of criminal law.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Postmodern
  • children
  • adolescents
  • Criminal law
  • Islamic countries
  • reactive response

مراجع

- آبروشن، هوشنگ؛ سایبانی، علیرضا؛ غلامی، حسین؛ رضوی فرد، بهزاد (1401)، جنبه های الگوی عدالت کیفری در پاسخ به بزهکاری اطفال و نوجوانان، فصلنامه تحقیقات حقوقی، 100، 128-111.
- احمد عوین، زینب (2009م)، قضاء الاحداث؛ دراسه مقارنه، عمان: دار الثقافه.1-41.
- احمدی، امیر (1401)، امکان سنجی تأثیر منطق فازی در اعمال کیفر حبس با نگاهی به جرمشناسی پست مدرن(با مطالعه میدانی و پرسش از قضات)، فصلنامه تعالی حقوق، 13/1، 126-97.
- بنت، اندی، (1393)، فرهنگ و زندگی روزمره، چ2، ترجمه: لیلا جواشفانی و حسن چاوشیان، تهران: اختران.
- حلّی(علامه)، حسن بن یوسف (1998م)، المستجاد من کتاب الإرشاد، چ3، قم: مؤسسه المعارف الإسلامیه.
- رادمهر، فرزانه؛ رضوی، علی؛ مسجدسرائی، حمید (1402)، سیاست جنایی ایران در قبال بزهکاری اطفال و نوجوانان با نگاهی تطبیقی به حقوق انگلیس، فصلنامه مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 33، 153-194.
- رضوی، بهزاد؛ رضوی، احمد؛ رمضانی، احمد (1400)، تحلیل جرم شناسی پسا مدرن با مناقشه حقوق جزا و اخلاق اسلامی، فصلنامه حقوق بشر و حقوق شهروندی، 14، 8-21.
- شاملو، باقر؛ حسینی، انسیه (1399)، حقّ بر سلامت روان کودکان و نوجوانان بزهکار در پرتو عدالت کیفری افتراقی، فصلنامه تحقیقات حقوقی، 92، 96-71.
- شاملو، باقر؛ صبحانی، حسین؛ حسینی، مهدی (1401)، مطالعه تطبیقی اجرای اقدامات تامینی و تربیتی نسبت به کودکان و نوجوانان در حقوق ایران و مصر، مطالعات حقوق تطبیقی، 1، 236-209.
- شاملو، باقر؛ کاظمی جویباری، مهدی (1394)، پست مدرنیسم و بازاندیشی مفهوم جرم، پژوهش حقوق کیفری، 12، 40-60.
- شفیعی، شیما؛ رایجیان اصلی، مهرداد (1401)، پاسخ های فرایند کیفری به کودکان و نوجوانان از منظر حقوقی جرم شناختی با رویکرد تطبیقی به حقوق ایران و کانادا، دو فصلنامه علمی حقوق تطبیقی، 18، 63-84.
- صادقی، سالار؛ رحیمی نژاد، اسمعیل (1395)، بررسی حقوقی و جرم شناختی جرائم ناشی از نفرت (با تأکید بر مکتب جرمشناسی پست مدرن)، تبریز: دانشکده حقوق و علوم اجتماعی.
- عبادی، شیرین (1375)، حقوق کودک، تهران: میزان.
- کاسکو، بارت (1389)، تفکّر فازی، ترجمه: علی غفاری، عادل مقصودپور، علیرضا پورممتاز و جمشید قسیمی، تهران: دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی.
- مهرا، نسرین؛ زاهدی، عبدالوحید (1394)، رویکرد نوین حقوق کیفری، مجله حقوقی دادگستری، 90، 63-84.
- نجفی ابراندآبادی، علی حسین؛ جمشیدی، علیرضا (1397)، افق های عدالت کیفری کودکان و نوجوانان در پرتو اسناد بین المللی و حقوق داخلی، تهران: دانشگاه علوم قضایی.
- وزیری، کوثر(1399)، بازپژوهی آغاز سن تعقیب کیفری در حقوق کیفری کشورهای اسلامی، استاد راهنما: روح الله اکرمی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه قم.
- ویلیامز و دیگران (1383)، نظریه های جرمشناسی، ترجمه: حمیدرضا ملک محمدی، تهران: میزان.
-  Allamah Helli H. Tazkeratul-Foqahaa. Qom: Al al-Bayt; 1998.
-  Bennett Richard R., and James P. Lynch (1990). “Does a Difference Make a Difference? Comparing Cross-National Crime Indicators,” Criminology 28 (1): 153–82.
-  Egyption child law Law No.12 of 1996 adopted law No.126 of 2008
- Electronic resources:
- https://www.bljsolicitors.co.uk
- https://www.cps.gov.uk
- https://www.draycottbrowne.co.uk
-  Newman, Graeme R. 1976. Comparative Deviance: Perception and Law in Six Cultures. New York: Elsevier Scientific Pub. Co. ———. 1982. “Khomeini and Criminal Justice: Notes on Crime and Culture.” The Journal of Criminal Law and Criminology 73 (2): 561–81.
- Olusegun, J. (2025). A Comparative Analysis of "Death Penalty" in Modern Criminal Law and Islamic Law. Retrieved from www.researchgate.net/publication/388219346
-  Sheikh Saduq M. Man Lā Yahḍuruhū al-Faqīh. Qom: Daftar-e Entesharat-e Eslami; 1992. 13. Emami H. Civil rights. Tehran: Eslamieh; No Date
-  Shinta Ayu Purnamawati1, Nurini Aprilianda, Lucky Endrawati, Faizin Sulistiyo (2024), Child-Friendly Justice and Children's Rights from Criminal Cases; Islamic Law, LJIH 32, 141-154
-  Vučićević, Marijana (2017), SOCIAL REACTION TO JUVENILE CRIME, Facta Universitatis Series Law and Politics, DOI:10.22190/FULP1704361V
- www.brottsoffermyndigheten.se
- www.childadvocacy.iowa.gov
- Allamah Helli H. Tazkeratul-Foqahaa. Qom: Al al-Bayt; 1998. 15. Covention on the Rights of Child. Article.1, 8, 9, 24.
- Bak, A. (1999), Constitutive criminology: An Introduction To The Core Concepts, in: Constitutive Criminology At work application to crime and Justice, (eds) Henry, Stuart, Milovanovic, Dragan, Published by State university of New York press
- Esmaeili, Hossein, ON A SLOW BOAT TOWARDS THE RULE OF LAW: THE NATURE OF LAW IN THE SAUDI ARABIAN LEGAL SYSTEM, Arizona Journal of International & Comparative Law Vol. 26, No. 1
- Faani, Reza(2022), The Influence of Postmodernism on Theoretical Criminology, Journal of Positive School Psychology http://journalppw.com 2022, Vol. 6, No. 5, 1757 – 1770
 -Henry, S., and Lanier, M. M. (eds) What is Crime?  Controversies over the Nature of Crime and What to Do about It, Lanham, MA: Rowman and Littlefield, pp. 165-178.
- Henry, S., and Milovanovic, D.  (2000) ‘Constitutive Criminology: Origins, Core Concepts, and Evaluation’ Social Justice, Vol. 27, No. 2, 268. Questia. 9 Nov. 2006
- Henry, S., and Milovanovic, D. (1996) Constitutive Criminology: Beyond Postmodernism, London, Sage.
- Henry, S., and Milovanovic, D. (1999) Constitutive Criminology at Work: Applications to Crime and Justice, New York, State University of New York Press.
- http://arizonajournal.org
- http://arizonajournal.org
- https://socialwork.ir/
- www.jstor.org
مطالعات فقه و حقوق اسلامی
دوره 17، شماره 39
تیر 1404
صفحه 217-250

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار