«قانون جهش تولید مسکن»، تضعیف مدیریت اموال غیرمنقول دولتی و نقض حاکمیت اراده

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار حقوق خصوصی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران (نویسنده مسئول)

2 کارشناس ارشد حقوق خصوصی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

10.22075/feqh.2024.34168.3926

چکیده

قانون جهش تولید مسکن، با هدف تأمین محلّ سکنای دهک‌ های با درآمد پایین، تصویب شد و مبنای طرحی موسوم به «نهضت ملّی مسکن» قرار گرفت. در این طرح، اراضی دولتی طی دو عقد اجاره (یکی کوتاه مدت، با شرط حقّ احداث اعیانی و دیگری بلند مدت، با شرط تعهّد دولت به صدور مجوّز تملک اعیانی)، در اختیار متقاضیان قرار می­گیرد. با تصویر اهداف کمّی بلندپروازانۀ این قانون، از طرفی اشخاص زیادی به شکل مستقیم و غیر مستقیم مخاطب یا مدّعی برخورداری از مزایای آن هستند و از سوی دیگر، تجربیّات مشابه قبلی نشان می‌دهد که اجرای چنین قوانینی تأثیر زیادی در مناسباتِ حقوقی اشخاص خواهد داشت. صرفنظر از غیرقابل دسترس بودن اهداف و ماهیّت مناقشه برانگیزِ قراردادهای این طرح؛ دست­ اندازی به اراضی در اختیار دستگاه ‌های اجرایی به دستاویز اجرای قانون، مشکلات زیادی پدید خواهد آورد که مستلزم تضعیفِ مدیریّت بر اموال غیر منقول دولتی خواهد بود. همچنین تعارض با قوانین بالادستی و رویّه­ های جاری در عرصه اموال غیرمنقول دولتی، نقش پررنگ تصدّی گرایانۀ دولت، دخالت دولت در قراردادها و روابط خصوصی اشخاص، تحدید آزادی اراده، اندراج شروط متعدد برای متقاضیان، تحمیل الزامات و ...، چالش‌ها و موانع حقوقی متعدّدی پیش روی حاکمیّت، متقاضیان و اشخاص دخیل در اجرای طرح قرار می‌دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Law of Leap in Housing Production: A Challenge to Governmental Real Estate Management and Autonomy of Will

نویسندگان [English]

  • Ali Ghesmati Tabrizi 1
  • Mohammad Arabpanahan 2
1 Assistant Professor of Private Law, University of Semnan, Semnan, Iran (Corresponding Author)
2 Master’s Graduate in Private Law, University of Semnan, Semnan, Iran.
چکیده [English]

The "Law of Leap in Housing Production" was enacted with the aim of providing housing for the low-income class, forming the basis of the "National Housing Movement" program. Under this initiative, applicants are granted government land through two lease contracts: a short-term contract allowing construction rights, and a long-term contract guaranteeing ownership title issuance by the government. Despite the ambitious goals of this law and the multitude of stakeholders involved, past experiences suggest that its implementation will significantly impact individual legal relationships. Disregarding the law's objectives and the contentious nature of its contracts, encroachment on government land under the guise of legal compliance poses challenges that undermine governmental real estate management. Conflicts with existing laws and procedures, excessive government intervention in contracts and private affairs, restrictions on freedom of choice, stringent applicant conditions, and imposed requirements on third parties, all present substantial legal hurdles for the government, applicants, and program participants.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Law of Leap in Housing Production
  • Real estate properties
  • Acts of governance
  • Government
  • Autonomy of will
- اطهاری، کمال (۱۳۸۵)، عدالت رسمی و عدالت عینی در قانون­گذاری بخش مسکن، مجلس و پژوهش، ۵۱، 56-41.
- خلعتبری، فیروزه (۱۳۷۱)، مجموعه مفاهیم پولی، بانکی و بین­المللی، تهران: شباویز.
- فلاح، محمدرضا؛ نصیری فیروز، ناصر (۱۳۹۲)، ماهیت حقوقی قراردادهای واگذاری مسکن مهر، مجله حقوقی دادگستری، ۸۱، 223-257.
- قافی، حسین (۱۳۸۳)، ماهیّت و میزان اعتبار قرارداد الحاقی، فقه و حقوق، ۲، 66-81.
- کاتوزیان، ناصر (1376)، مقدمه علم حقوق و مطالعه در نظام حقوقی ایران، چ22، تهران: شرکت سهامی انتشار.
- کاتوزیان، ناصر (1380)، قواعد عمومی قراردادها، ج1، چ5، تهران: شرکت سهامی انتشار.
- مرکز پژوهش‌ های مجلس شورای اسلامی، اظهارنظر کارشناسی درباره: «طرح دو فوریتی جهش تولید و تأمین مسکن»، گزارش‌ شماره: 17168، تاریخ انتشار: 25/6/1399.
- یزدانی، هومن (۱۳۹۰)، مسئولیت مدنی دولت: برآیند تقابل دولت و جامعه مدنی، فصلنامه حقوق، ۳، 335-354.

- Guillien, Raymond et Vincent, Jean (2005), Lexique des termes juridiques, Paris, Dalloz.

- Malaurie, Philippe, Aynès, Laurent et Stoffel- munck, Philippe (2020), Droit des obligations, Paris, LGDJ.

- قانون افزایش بهره‌برداری بخش کشاورزی و منابع طبیعی (1389)

- قانون تشکیل وزرات جهاد کشاورزی (1379)

- قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (1380)

- قانون جهش تولید مسکن (1400)

- قانون ساماندهی و حمایت از تولید مسکن (1387)

- قانون محاسبات عمومی (1366)

- قانون مدیریت خدمات کشوری (1386)

- قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان (1374)

- وزارت راه و شهرسازی، طرح جامع مسکن (1405-1396) سند تلفیق: شناخت وضع موجود، چشم­انداز آینده، سند راهبردی و اجرایی، 1396.