مصادیق جرایم افساد فی الارض در آیات قرآن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران

2 استادیار گروه معارف، واحد مهدیشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، مهدیشهر، ایران(نویسنده مسئول)

3 استادیار گروه معارف، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران.

10.22075/feqh.2023.30672.3601

چکیده

پژوهش حاضر با استناد به آیات قرآن و مراجعه به کتب تفسیری، روایی و حقوقی در تبیین منشأ اختلاف آراء صاحبنظران در زمینه افساد فی الارض و مصادیق آن است؛ بنابراین به روش کتابخانه ای ریشه «فسد» از آیات استخراج شده و سپس آیات موردنظر، مطالعه و تفسیر مفسّران و آراء مختلف در رابطه با آنها ارائه شده است. یافته های پژوهش حاکی از این است که آن چه که محلّ اختلاف آراء  فقها و حقوقدانان شده است تعابیر، تفاسیر و از همه مهم تر مصادیق مفادّ قانونی مستخرج از آیات 33-32 سوره مائده  تحت عنوان جرایم افساد فی الارض است. استعمال دو عنوان محاربه و افساد فی الارض در کنار هم به ویژه در آیه ۳۳ سوره مائده باعث ایجاد این مناقشه شده است که آیا دو اصطلاح مذکور دارای مصادیق یکسانی هستند یا این که هر کدام دارای مفاهیمی جداگانه اند؟ در قرآن کریم، فساد در معانی: هلاک کردن، خونریزی، جادوگری، نافرمانی از فرمان خدا، کشتار، کمبود باران و ظلم و تعدّی آمده است و در اصطلاح حقوقی و فقهی جرایم معیّنی تحت عنوان افساد فی الارض معرّفی شده است. دستاورد پژوهش بیانگر آن است که افساد فی الارض، عنوان مجرمانه مستقلّی نیست که در برابر محاربه قرار بگیرد، بلکه یک عنوان عام است که همه جرایم از آن جهت که ضدّ صلح و صلاح باشند در زیر مجموعه آن قرار می گیرند. افساد فی الارض خود، موضوع حکم نیست بلکه در اصطلاح صاحبنظران، علّتی معقول در ثبوط مجازات بوده و بین آنها رابطه کلّ و جزء دائر است و در هیچ آیه زن یا مرد بودن محارب و مفسد مشخّص نشده وصرفاً به لحاظ جامعیّت بخشیدن به فعل محاربه، به طور کلّی در قرآن افعال به صورت مذکّر آمده اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Examples of Corrupt Crimes on Earth in Quran Verses

نویسندگان [English]

  • Hosein Ghasemi Hoseinabadi 1
  • Mojtaba Ghafari 2
  • Ali Rezvani 3
1 daneshgah azad semnan
2 Islamic Azad University, Ph.D., Islamic Azad University of Mahdishhahr, Semnan , Iran
3 : Assistant Professor, Department of Law, Shahrood Branch, Islamic Azad University, Shahrood, Iran.
چکیده [English]

The present study, based on the verses of the Qur'an and referring to the books of interpretation, validity and legal, is the source of the differences in opinion of experts in the field of corruption and its examples؛ Therefore, in a library way, the root of ^ and then the verses are extracted from the verses, and then the verses are presented, the study and interpretation of the corruptors and different votes in relation to them. The findings of the study indicate that what has become the place of differences in the opinion of jurists and jurists has been interpreted، The interpretations and, most importantly, examples of the provisions of the lawful understanding of verses 33-32 of Sura Maedeh under the title of crimes of corruption on earth. The use of two titles of Moharebeh and Corruption on the face of the earth together, especially in verse ۳۳ Surah Maedeh, has caused the controversy whether the two terms have the same examples or this Each of them has separate concepts؟ In the Holy Quran, corruption in meaning: perishing, bloodshed, sorcery, disobedience to God’s command, killing، Lack of rain and oppression has come and in the legal and jurisprudential terms, the crimes of comparison have been met with the title of Corruption on Earth. The achievement of the research suggests that corruption is not the independent criminal title of comparison to Moharebeh، It is a general title that all crimes are placed under its collection because they are against peace and good. Corruption on its own earth is not the subject of the verdict, but in the term of the expert، Reasonable intermediary and scholars are in the field of punishment and between them the relationship of the whole of England and the part of the daere, and in no verse of woman or man being the enemy and the corruptors of the unknowable and wise in comprehensive terms of understanding According to the verb of Moharebeh, in general, verbs in the Quran have been mentioned in the form of verbs.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Corruption on earth؛ Moharebeh؛ Corruption on earth
  • قرآن کریم، ترجمه مکارم شیرازی.
  • آقابابائی، حسین (1395، دکترین مقابله با «بغی» در اسلام و نحوه انعکاس آن در قانون مجازات اسلامی 1370 و 1392، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 15، 9-36.
  • ابن ادریس حلّی، محمد بن منصور (1410ق)، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، ج3، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
  • اردبیلی(اردبیلی)، احمد بن محمد (1409 ق)، مجمع الفائده و البرهان فی شرح ارشاد الاذهان، ج13، قم: مؤسسه النشر اسلامی.
  • ثقفی تهرانی ، محمد ( 1398)، تفسیر روان جاوید، چ3، تهران: برهان.
  • جبعی عاملی(شهید ثانی)، زین الدین بن علی (1413ق)، مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام، ج15، قم: مؤسسه المعارف الاسلامیه.
  • جبعی عاملی(شهید ثانی)، زین الدین بن علی (۱۴24ق)، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، ج9، قم: مجمع الفکر الاسلامی.
  • حسین ‌بن‌ محمد دامغانی (1358)، قاموس قرآن: در وجوه و لغات مشترک، ج2، ترجمه: کریم عزیزی نقش، تهران : بنیاد اسلامی.
  • حسینی شاه عبدالعظیمی، حسین (1363)، تفسیر اثنی عشری، تهران: میقات.
  • حلّی(علامه)، حسن بن یوسف (1413ق)، قواعد الاحکام فی معرفه الحلال و الحرام، ج3، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
  • حلّی(محقق)، جعفر بن حسن (1409ق)، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، ج4، تهران: استقلال.
  • خمینی(امام)، سید روح الله (1390ق)، تحریر الوسیله، ج2، قم: دار العلم.
  • دانش پژوه، وهاب؛ مهریزی، مهدی (۱۳۹۲)، ملاک های جرم انگاری در قرآن، فصلنامه علمی پژوهشی فقه و مبانی حقوق اسلامی، ۱۴و۱۵ ، ۲۷-۴۸.
  • راغب اصفهانی، ابوالقاسم حسین بن محمد (1384)، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق: هیثم طیفی، تهران:  صادق.
  • رامپوری، غیاث الدین محمد (1388)، غیاث اللّغات، ج2، به کوشش منصور ثروت، تهران: امیرکبیر.
  • رضوانی، محمدحسین (1390)، محاربه و براندازی در فقه اسلامی، قم: مؤسسه انتشاراتی امام عصر(عج).
  • الزبیدی، مرتضی (1386ق)، تاج العروس فی شرح القاموس، ج2، بیروت: دار الهدایه.
  • زراعت، عباس (۱۳۹۳)، شرح مبسوط قانون مجازات اسلامی، تهران: جنگل.
  • سبزعلی گل، بهمن؛ آهنگران، محمدرسول؛ قیوم زاده، محمود (۱۳۹۹)، تحلیل روایی قید «سلاح» در تحقق جرم محاربه (نقدماده ۲۷۹ ق.م.ا)، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، ۱۲۳، ۱۲۳- ۱۴۸.
  • سهرابی، منصوره؛ مجیدی، حسن (۱۳۹۲)، بررسی تفسیری رابطه افساد فی الارض با محاربه با تأکید بر آیه ۳۳ مائده، فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات تفسیری، ۱۶ ،۹۳- ۱۱۲.
  • سیّد قطب (1394)، فى ‌ظلال‌القرآن، ترجمه: مصطفی خرمدل، ج 5،تهران: احسان.
  • سیوری حلّی(فاضل مقداد)، جمال الدین مقداد بن عبدالله (1391)، کنز العرفان فی فقه القرآن، ج۲، تهران: مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی.
  • طباطبائی(صاحب ریاض)، سید علی (1404ق)، ریاض المسائل فی بیان الاحکام بالدلائل، ج2، قم: مؤسسه آل البیت.
  • طباطبائی(علامه)، سید محمدحسین (1402ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۵، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
  • طباطبائی، سید محمدحسین (1377)، تفسیسر المیزان، ج4، تهران: جمعی از مترجمان.
  • طباطبائی، سید محمدحسین (1378)، تفسیسر المیزان، چ5، تهران: امیرکبیر.
  • طبرسی، فضل بن حسن (1384)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج‌3، تهران: ناصرخسرو.
  • طیب،سید عبدالحسین (1378)، أطیب البیان فی تفسیر القرآن‌، چ2، تهران: اسلام‌.
  • عمید، حسن (1383)، فرهنگ فارسی، تهران: امیرکبیر.
  • عوده، عبدالقادر (۱۳۹۰)، بررسی تطبیقی حقوق جزای اسلامی و قوانین عرفی، ج1، ترجمه: حسن فرهودی نیا، تهران: شرکت بین المللی پژوهش و نشر یادآوران.
  • فاضل هندی، محمد بن حسن (1405ق)، کشف اللّثام و الابهام عن قواعد الاحکام، قم: کتابخانه آیه الله العظمی مرعشی نجفی(ره).
  • فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی (1380)، تفسیر الصافى، ج3،تهران: کتاب صدر.
  • قرائتی، محسن (1383)، تفسیر نور، چ11،تهران: مرکز فرهنگى درس هایى از قرآن.
  • قریشی، سید علی اکبر (1396)، تفسیر أحسن الحدیث، ج3، تهران: بنیاد بعثت.
  • کاشف الغطاء، شیخ جعفر (۱۲۲۸ق)،کشف الغطاء عن مبهمات الشریعه الغرّاء، ج2، اصفهان: مهدوی.
  • مجلسی(علامه)، محمدباقر (1399)، بحار الانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهار، ج4، قم: مخطوط.
  • محقق، محمدباقر (1384)،‌نمونه بینات در شأن نزول آیات از نظر شیخ طوسی و سایر مفسّرین خاصّه و عامّه، تهران: اندیشه اسلامی.
  • معین، محمد (1382)، فرهنگ فارسی، ج۲، تهران: زرین.
  • مکارم شیرازی، ناصر (1386)، برگزیده تفسیر نمونه،تنظیم: احمد علی بابایی، تهران: دار الکتب اسلامیه.
  • منتظری نجف آبادی، حسینعلی (۱۴۱۳ق)، الاحکام الشرعیه، قم: تفکّر.
  • موسوی گلپایگانی، سید محمدرضا (1372)، الدّر المنضود فی أحکام الحدود، ج2، قم: دار القرآن کریم.
  • نعناکار، مهدی (۱۳۷۷)، افساد فی الارض در فقه و حقوق ممنوعه، تهران: مرسل.
  • هاشمی رفسنجانی، علی اکبر (1386)،تفسیر راهنما، قم: بوستان کتاب.