تحلیل علم سنجی نشریه مطالعات فقه و حقوق اسلامی دانشگاه سمنان: نقشه موضوعی و هم نویسندگی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه سمنان (نویسنده مسئول)

2 دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه سمنان

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی نشریۀ مطالعات فقه و حقوق اسلامی و ترسیم نقشۀ علمی و هم­نویسندگی نشریه با رویکرد علم­سنجی انجام شده است. روش پژوهش از نوع کاربردی با استفاده از روش علم­سنجی بوده که به کمک فنون تحلیل شبکه­های اجتماعی (فن تحلیل هم­نویسندگی و هم­رخداد واژگانی) انجام شده و مقالات منتشرشده در نشریۀ «مطالعات فقه و حقوق اسلامی» از ابتدای انتشار تاکنون(1402-1388) را مورد تحلیل و بررسی قرار داده است. بررسی داده­ها نشان داد که در مجموع طی سال­های 1388 تا 1402، 356 مقاله از نشریۀ مطالعات فقه و حقوق اسلامی در پایگاه ISC نمایه شده است. با توجه به شاخص­های مرکزیت، مفاهیمی از قبیل مسئولیت مدنی، حدّ، حق، آزادی عقیده، ارتداد، تمکین، فسخ، فقه  از پرکاربردترین موضوعات مقالات این نشریه به شمار می­روند و نشان دهندۀ آن است که این واژگان بیشترین هم­رخداد را با دیگر واژگان داشته­اند. بررسی شبکه هم­نویسندگی حاصل از مقالات منتشر شده در  نشریۀ مطالعات فقه و حقوق اسلامی نشان داد که خوشه­های هم­نویسندگی زیادی شکل نگرفته و اکثر خوشه­های شکل­گرفته، دو نفری بوده و تنها یک خوشه با 9 نویسنده و دو خوشه نیز با 3 نویسنده وجود دارد. بررسی شاخص درجه نشان داد که محمد ابوعطا با درجۀ 8 رتبه نخست را به خود اختصاص داده و محمد مولودی و مهدی حمزه هویدا هرکدام با درجۀ 7 و 6 به ترتیب رتبه­های دوم و سوم را به خود اختصاص داده­اند. این نویسندگان با دارا بودن بیشترین میزان همکاری علمی با سایر نویسندگان، مشارکت­پذیرترین افراد حاضر در شبکه بوده­اند. بررسی شاخص بینابینی نشان داد که ابوعطا با شاخص بینابینی 18 رتبۀ اول را به خود اختصاص داده و ذوالفقاری و مسجدسرایی هرکدام با 15 و 12، به ترتیب در رتبه­های دوم و سوم قرار گرفته­اند. به عبارت دیگر افراد مذکور ضمن دارا بودن بینیّت بالا، نقش مهمی در اتصال گره­ها و خوشه­های مختلف و انتقال اطلاعات در شبکه ایفا می­کنند. بینیّت بالای این افراد نشان دهندۀ نقش مهم آنها در گردش اطلاعات است. شبکۀ همکاری علمی دانشگاه­های مختلف در قالب هم­نویسندگی در انتشار مقالات نشریۀ مطالعات فقه و حقوق اسلامی نشان داد درمجموع بیشترین ارتباطات را محقّقان دانشگاه سمنان و دانشگاه تهران با دیگر دانشگاه­ها داشته­اند. نتایج پژوهش همچنین نشان داد که بین تعداد نویسندگان و تعداد استنادهای دریافتی، رابطۀ معنی­داری وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Scientometric analysis of Journal of Studies in Islamic Law & Jurisprudence: thematic map and co-authorship

نویسندگان [English]

  • Hossein Moradimoghaddam 1
  • Rouhallah Khademi 2
1 Associate Professor, Department of Information Science & Knowledge Studies, Semnan University
2 Associate Professor, Department of Information Science & Knowledge Studies, Semnan University
چکیده [English]

Scientometrics deals with the quantitative and qualitative analysis of scientific texts. One of the applications of Scientometrics is drawing a scientific map, which is done with different techniques such as co-word and co-authorship analysis. The current research was carried out to examine the Journal of Studies in Islamic Law & Jurisprudence with a scientometrics approach. The research method is of an applied type using the scientometric method with social network analysis techniques. The articles published in the Journal of Studies in Islamic Law & Jurisprudence from the beginning of publication until now (2010-2023) have been analyzed. The data analysis showed that, in total, from 2010 to 2023, 356 articles of this journal were indexed in the ISC database. To draw a thematic map, the co-occurrence technique of words was used. According to the centrality indicators, concepts such as civil responsibility, limit, right, freedom of opinion, apostasy, empowerment, cancellation, and jurisprudence, are among the most used topics in the articles of this journal. Examining the co-authorship network from the articles published in this journal showed that many co-authorship clusters were not formed. Most of the formed clusters have two members and there is only one cluster with 9 authors and two clusters with 3 authors. Examining the degree centrality showed that Mohammad Abu Ata took first place with a degree score of 8, and Mohammad Moloudi and Mehdi Hamzah Hoveyda took second and third places with 7 and 6, respectively. These authors have the highest amount of scientific cooperation with other authors. Examining the betweenness showed that Abu Atta with a betweenness of 18 took the first place, and Zulfaqari and Masjed Sarai were ranked second and third with 15 and 12, respectively. The scientific cooperation network of different universities in the form of co-authorship in the publication of articles in this journal showed that the researchers of Semnan University and Tehran University had the most connections with other universities. The research results also showed a significant relationship between the number of authors and the number of received citations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • scientific map
  • co-authorship
  • co-words
  • Journal of Studies in Islamic Law & Jurisprudence
  • scientometrics
  • USNET software

مراجع

- اخوان صفار، مصطفی؛ صدر، محمدمحسن؛ لاجوردی، سید علی (1402)، تحلیل نقشه علمی و مصورسازی پژوهش‌های منتشرشده در نشریه پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی با استفاده از رویکرد تحلیل شبکه‌ های اجتماعی، پژوهش نامه علم سنجی، 9(2)، 297-32. https://doi.org/10.22070/rsci.2023.16485.1602
- ارشدی، هما؛ عرفان­منش، محمد امین؛ سالمی، نجمه (1396)، ترسیم و تحلیل شبکه­های هم­نویسی پژوهشگران دانشگاه شهید بهشتی در حوزه­های علوم اجتماعی، انسانی و هنر. پژوهش­نامه علم­سنجی، 3(1)، 70-48. https://doi.org/10.22070/rsci.2017.791
- بقایی، سولماز؛ حسن زاده، محمد؛ نوروزی چاکلی، عبدالرضا (1387)، هم تالیفی در مقالات ایرانی مجلات ISI در طول سالهای 1989 تا 2005 و رابطه آن با میزان استناد به آن مقالات، سیاست علم و فناوری، 1(4)، 11-21. https://dorl.net/dor/20.1001.1.20080840.1387.1.4.3.5
- توکلی­زاده راوری، محمد (1393)، راور ماتریس: نرم افزار ایجاد ماتریس هم رخدادی (نسخه رایگان دوم)[نرم افزار رایانه]، یزد، دانشگاه یزد.
- حسن زاده، محمّد؛ بقایی، سولماز؛ نوروزی چاکلی، عبدالرضا (1387)، هم‌تألیفی در مقالات ایرانی منتشر شده در مجلات ISI  و تأثیر آن بر میزان استناد به آن مقالات. سیاست علم و فناوری، 1(4)، 11-19. https://dorl.net/dor/20.1001.1.20080840.1387.1.4.3.5
- خادمی، روح­اله؛ مرادی مقدم، حسین (1398)، ترسیم نقشه علمی حوزه پژوهشی طلاق با استفاده از تحلیل هم‌استنادی. مجله علم سنجی کاسپین، 7(1)، 62-68. http://dorl.net/dor/20.1001.1.24234710.1399.7.1.6.8
- دانیالی، سمیرا؛ نقشینه، نادر (1397)، مطالعۀ روند پژوهش و ترسیم نقشۀ دانش قلمروهای پژوهشی فعال حوزه بازیابی تصویر بر اساس مقالات نمایه‌‌شده در وب آو ساینس از سال 2012-2001، پژوهش‌نامۀ علم سنجی، 4(1)، 119-142. https://doi.org/10.22070/rsci.2018.612
- عصاره، فریده؛ حیدری، غلامرضا؛ زارع فراشبندی، فیروزه؛ حاجی زین العابدینی، محسن (1392)، از کتاب­سنجی تا وب­سنجی: تحلیلی بر مبانی، دیدگاه­ها، قواعد و شاخص­ها، تهران: کتابدار.
- عظیمی، محمدحسن؛ محمدی، زینب (1402)، تحلیل شبکه همکاری علمی پژوهشگران حوزه هستی‌شناسی با استفاده از شاخص‌های شبکه اجتماعی و بررسی میزان همبستگی بین شاخص‌ های مرکزیت با بهره‌وری و کارایی پژوهشگران، پژوهش نامه علم سنجی، 9(2)، 471-496. https://doi.org/10.22070/rsci.2022.15249.1532
- علیپور حافظی، مهدی؛ مطلبی، داریوش (1401)، ترسیم نقشه علمی مقالات منتشر شده در حوزه امام رضا (ع)، فصلنامه بازیابی دانش و نظام‌ های معنایی، 9(32)، 35-68. https://doi.org/10.22054/jks.2022.68046.1505
- قانع، محمد رضا (1392)، بررسی، شناسایی و ارزیابی ویژگی ها و روند انتشار نشریات علمی معتبر، شیراز: مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری شیراز.
- کریمی، رضا؛ خادمی، روح اله (1400)، مطالعه علم‌سنجی نشریه علوم و فنون مدیریت اطلاعات طی سال ‌های 1394 تا 1399، علوم و فنون مدیریت اطلاعات، 7(1)، 225-242. https://doi.org/10.22091/stim.2021.6912.1580
- مرادی مقدم حسین؛ خادمی روح اله؛ عربیان صفورا (1398)، تحلیل نقشه موضوعی و هم‌نویسندگی مقالات مجله اعتیاد‌پژوهی: یک مطالعه علم‌سنجی، مجله علم سنجی کاسپین، ۶ (۱) ، ۵۰-۵۹. http://dorl.net/dor/20.1001.1.24234710.1398.6.1.5.0
- مکی­زاده، فاطمه؛ حاضری، افسانه (1396)، ترسیم نقشه موضوعی مقالات مرتبط با اعتیاد با استفاده از تحلیل شبکه های اجتماعی در مدلاین، فصلنامه اعتیادپژوهی، 11(41)، 65-84. http://etiadpajohi.ir/article-1-1133-fa.html  
- مکی­زاده، فاطمه؛ حاضری، افسانه؛ حسینی­نسب، حسین؛ سهیلی، فرامرز (1395)، تحلیل موضوعی و ترسیم نقشه علمی مقالات مرتبط با حوزه درمان افسردگی در پاب‌مد، مدیریت سلامت، 19(65)، 51-63.
- میرحق­جو لنگرودی، سعیده؛ علی نژاد چمازکتی، فاطمه (1399)، نگاشت نقشه علمی مقالات نشریه پژوهش های ترجمه  در زبان و ادبیات عربی طی سال های 1390 تا 1398، پژوهش های ترجمه در زبان و ادبیات عربی، 10( 22)، 121-146. https://doi.org/10.22054/rctall.2020.53775.1495
-نوبخت، یونس (1398)، مطالعه علم‌سنجی تولیدات علمی پژوهشنامه مالیات، فصلنامه بازیابی دانش و نظام‌های معنایی، 6(18)، 33-54. https://doi.org/10.22054/jks.2019.42217.1226
- نوروزی، علیرضا؛ ولایتی، خالد (1388)، همکاری علمی‌پژوهشی: جامعه‌شناسی همکاری علمی، تهران: چاپار.
نوروزی، علیرضا؛ علیمحمدی، داریوش (1385)، بررسی مشارکت علمی کتابداران ایرانی در سطح بین المللی با تاکید بر مقاله های مندرج در نمایه های استنادی، اطلاع شناسی، 3(3و4)، 182- 195.
- Borgatti, S. P., Everett, M. G., & Freeman, L. C. (2002), Ucinet for Windows: Software for social network analysis. Harvard, MA: analytic technologies, 6, 12-15.
- Borgatti, S. P. (2002), NetDraw: Graph visualization software. Harvard: Analytic Technologies.
- Bonacich, P. (1987), Power and Centrality: A Family of Measures. American Journal of Sociology, 92(5), 1170-1182.
- Bucher, S. (2018), Bibliometric analysis of Central European journals in the Web of Science and JCR Social Science Edition. Malaysian Journal of Library & Information Science, 23(2):95-110.
- Elango, B. (2017), Scientometric analysis of nature nanotechnology. Library Hi Tech News
34(1): 23-30.
- Liu, X., Bollen, J., Nelson, M. & Van de Sompel, H. (2005), Co-authorship networks in the digital library research community. Information Processing and Management, (41), 1462–1480.
- Swain, D.K. (2014), Journal Bibliometric Analysis: A Case Study on Quality Assurance in Education. Indian Streams Research Journal, 4(4).
 - Thanuskodi, S. (2011), Bibliometric analysis of the Indian journal of chemistry. Library Philosophy and practice, 1.
- Yin, L. C., Kretschmer, H., Hanneman, R.A., & Liu, Z. Y. (2006), Connection and Stratification in Research Collaboration: An Analysis of the Collnet Network. Information Processing & Management,42(6), 1599-1613.
 
مطالعات فقه و حقوق اسلامی
دوره 16، شماره 37
دی 1403
صفحه 285-312

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار