نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• نجمه زکی خانی ¹
• عبدالله بهمن پوری ²
• منصور غریب پور ³
• سید مهدی جوکار ³

¹ دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران.

² دانشیار فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران. (نویسنده مسئول)

³ استادیار فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران.

چکیده

به کارگیری اقدامات پیشگیرانه به منظور ممانعت از ارتکاب جرم توسط مجریان یا سایر افراد جامعه اعمال می‌شود که می‌توان چنین روشهایی را به عنوان سلاح بازدارنده از وقوع یا تکرار جرم تصور نمود. اما با توجه به امکان سوء استفاده اقدام به این تدابیر و همچنین اختلال درروند درست اعمال قانون، ضروری است که حد و مرز و مسئولیت ناشی از آن مشخص شود؛زیرا با نظر به عدم شفافیت و جامعیت رویکرد قانونگذاردر باب ماهیت، اسباب و شرایط اقدامات پیشگیرانه و همچنین مسئولیت ناشی از آن زمینه برای اختلافنظرهافراهم شده است. با عنایت به دو رویکرددرمباحث اسباب ضمان برخی معتقدند که ضمان ناشی از اعمال اقدامات پیشگیرانه به صورت مطلق و صرفا مستند به اتلاف است. اما برخی دیگر مسئولیت ناشی از این نوع اقدامات را منوط به احراز شرایط خاصی مثل تعدی و تفریط می‌دانند. آنچه در این تحقیق مورد توجه است اینکه آیا صرف قصد یا عدم قصد مالک در اعمال اقدامات پیشگیرانه جهت اضرار به غیر در ضمان یا عدم ضمان شرط است یا عوامل دیگری می‌تواند ملاک قرار بگیرد؟ افزون بر آن، پژوهش حاضر با تکیه بر مبانی فقهی حقوقی و با الهام از مواد قانونی، به بررسی ماهیت مسئولیت مطلق کیفری در قالب رویکرد«ضمان احتیاطی» در زمینه جرائم ناشی از اقدامات پیشگیرانه به بررسی میگذارد. فرض بر این است که این نوع اقدامات، اعمال حقی مستقل است که با لحاظ معیارهایی از جمله استناد، قابلیت اضرارو عدم قصد تجاوز از سوی متضرر میتوانند موجب ضمان گردند و عنوان«مسئولیت و ضمان مطلق» را اختصاص دهند.

کلیدواژه‌ها

• مسئولیت مطلق کیفری
• اقدامات پیشگیرانه
• ضمان احتیاطی
• انتساب و استناد

عنوان مقاله [English]

Jurisprudential analysis of absolute liability resulting from preventive measures of crime

نویسندگان [English]

• Najmeh Zakikhani ¹
• Abdollah BahmanPouri ²
• Mansor Gharibpoor ³
• Seyyed Mahdi Jokar ³

¹ PhD student in Islamic Jurisprudence, Yasouj University, Yasouj, Iran.

² Associate Professor of Islamic Jurisprudence, Yasouj University, Yasouj, Iran. (corresponding author)

³ Assistant Professor of Islamic Jurisprudence, Yasouj University, Yasouj, Iran.

چکیده [English]

The use of preventive measures is applied in order to prevent the commission of crimes by law enforcers or other members of the society, which can be considered as a weapon to prevent the occurrence or repetition of crimes. However, due to the possibility of abuse and profiteering from taking these measures, as well as disrupting the correct process of applying the law, it is necessary to define the limits and responsibilities resulting from it; Because considering the lack of transparency and comprehensiveness of the legislator's approach regarding the nature, causes and conditions of preventive measures as well as the resulting responsibility, the ground for disagreements and abuses has been prepared. Considering the two approaches in the issues of warranty and the relationship of attribution, some believe that the warranty is due to the application of preventive measures in an absolute and only document based on the loss. But others consider the responsibility resulting from these typesof actions to be subject to certain conditions. The current research, relying on the foundations of jurisprudence and inspired by legal articles, examines the nature of absolute responsibility in the form of "precautionary guarantee" approach in the field of crimes caused by preventive measures. It is assumed that these types of measures can create guarantees and responsibilities in terms of criteria and can be assigned the title of "responsibility or guarantee".

کلیدواژه‌ها [English]

• absolute criminal responsibility
• preventive measures
• precautionary guarantee
• attribution and reference