نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمد باقر عامری نیا ¹
• عباسعلی فراهتی ²

¹ استادیار گروه حقوق، دانشکده حقوق وعلوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یاسوج ، یاسوج،

² استادیاردانشکده ادبیات و زبانهای خارجی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران (نویسنده مسئول)

چکیده

درباره ماهیت حق و حکم اختلاف نظر وجود دارد. بعضی حق را سلطنت، بعضی آن را نوعی از ملک و عده‌ای آن را اعتباری خاص تعریف کرده‌اند. همین اختلاط موجب شده که در تعیین مصادیق و بازشناسی آن از حکم، اختلاف نظر وجود داشته باشد. در نگاه مشهور، هرآنچه که قابلیت اسقاط یا نقل و انتقال داشته باشد حق و هرچه فاقد این دو خصیصه باشد حکم است. این معیار به رغم شهرتی که دارد، در نگاه دقیق مستلزم دور است. مقالۀ حاضر که به شیوۀ توصیفی- تحلیلی و با استناد به منابع کتابخانه‌ای انجام شده است ضمن بررسی دو دیدگاه، بر این نکته تأکید می‌کند که ضابطۀ بهتر برای شناساندن حق و حکم این است که هرآنچه از نقطه نظر مبانی فقهی و قانونی جنبۀ نظم عمومی دارد، حکم و مقابل آن مصداق حق خواهد بود. مسأله دیگری که در بحث حق وحکم حائز اهمیت می‌باشد موارد شک است؛ یعنی مواردی که بین حق یا حکم بودن آنها تردید وجود دارد. دراین گونه موارد، راه حل های مختلفی ارائه شده است. برخی اصل را برحق‌بودن، گذاشته و حکم‌بودن را نیازمند دلیل می‌دانند و برخی دیگر عکس آن، لیکن به نظر می‌رسد در این موارد باید بر حسب مورد به سایر قواعد و اصول از جمله اصول عملیه رجوع کرد.

کلیدواژه‌ها

• حق
• حکم‌
• بازشناسی
• قابلیت اسقاط
• قابلیت نقل و انتقال
• نظم عمومی

عنوان مقاله [English]

Jurisprudential analysis of the relationship between right and ruling

نویسندگان [English]

• mohamadbagher amerinia ¹
• Abasali Farahati ²

¹ Assistant Professor, Department of Law, Faculty of Law and Human Sciences, Islamic Azad University, Yasouj Branch, Yasouj, Iran

² Assistant Professor, Faculty of Literature and Foreign Languages, Kashan University, Kashan, Iran

چکیده [English]

There is a difference of opinion about the nature of the right and ruling. Some have defined the right as domination, some have defined it as a type of property, and some have defined it as a special credit. This disorder has caused that there is a difference of opinion in determining the examples and recognizing the right from the verdict. In the famous view, whatever has the ability to be revoked or transferred is a right, and whatever lacks these three characteristics is a ruling. In spite of its reputation, this criterion requires vicious circle. This means that everything that can be revoked and transferred is considered a right, then the question arises as to what can be revoked or transferred. As when we say in the definition of the sentence; Ruling is something that cannot be revoked or transferred, the question comes to mind as to what cannot be revoked or transferred. Perhaps it can be said that a better criterion for identifying the right and ruling is to say that whatever is contrary to the public order from the point of view of jurisprudential and legal foundations will be a ruling and its opposite will be an example of right. Another issue that is important in the discussion of right and ruling is cases of doubt, that is, cases where there is doubt between whether they are right or ruling. In such cases, various solutions have been presented; Some people consider it preferable to be "right", while they consider being "ruling" as requiring a reason, and others the opposite, but it seems that in these cases, it is necessary to refer to other rules and principles, including practical principles, depending on the case.

کلیدواژه‌ها [English]

• right
• judgment
• recognition
• revocability
• transferability
• public order