بررسی تطبیقی آثار نظارت قضایی در حقوق ایران و فرانسه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم شناسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

2 استادیار حقوق جزا و جرم شناسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران .(نویسنده مسئول)

3 استادیار حقوق جزا و جرم شناسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

با انتساب اتهام جرم به متّهم، مرجع قضایی برای دسترسی به متّهم و جلوگیری از فرار یا مخفی شدن متّهم و همچنین حضور به موقع او، دو قرار تأمین و قرار نظارت قضایی را صادر می کند که نوع دوم به نوبه خود دارای آثاری می باشد که مقاله حاضر با روش توصیفی تحلیلی، آن را در دو نظام حقوقی ایران و فرانسه مورد کنکاش قرار داده است. یافته ها حاکی از این است که در نظام دادرسی کیفری فرانسه، نظارت قضائی به عنوان تأمینی کیفری جایگزین قرار بازداشت موقّت شده است که تمام داشته‌های این نظام را در برداشته و با اتّخاذ رویکردی واحد و با لزوم توجه بر ضرورت‌ های تحقیق و اقدام تأمینی در تلاش است بسترهایی برای حدّاکثر اعتدال میان امنیّت و آزادی ایجاد نماید. در آئین دادرسی کیفری ایران نیز علیرغم پیش‌بینی قرار نظارت قضائی به منزله جایگزینی برای قرار بازداشت موقّت و پاره‌ای اشتراکات با حقوق فرانسه، به دلیل رویکرد دوگانه اتّخاذی مقنّن، کارکرد اصلی، واحد و مستقلّ این نهاد کیفری به کار کردی فرعی، دو گانه و تکمیلی تبدیل شده است.  با عنایت به توسّل و به کار بردن مصادیقی چون بازدارنده و مانع بودن و جنبه نظارتی داشتن گفته می شود در صورت توسّل مقام قضائی در کنار سایر قرارها به هر کدام از موارد پیش بینی شده قرار نظارت قضائی در راستای پیش گیری و اصلاح متّهم و تضمین هرچه بیشتر حقوق بزه دیده، در عمل دو تأمین از متّهم اخذ خواهد گردید که غایت نظارت قضائی را نقض نموده و در نقطه مقابل عدالت کیفری بوده و بر کارآیی این نهاد نیز تأثیر منفی می‌گذارد. لزوم توجه به رویکرد واحد برای قرارهای تأمین و نظارت قضائی در حقوق ایران همچون حقوق فرانسه، بستری حدّاکثری را برای مقام رسیدگی کننده فراهم آورده تا به صورت دقیق، جهت حفظ کامل حقوق بزه دیده از جرم قدم بر دارد و مناسب‌ترین تأمین را که در منافات با آزادی‌های فردی مطلوب نظر نظام‌های عدالت کیفری مترقّی نیست در نظر بگیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A comparative study of the effects of judicial supervision in Iranian and French law

نویسندگان [English]

  • Sajedeh Mehrabani 1
  • Hamidreza Adabi 2
  • Javad Tahmasbi 3
  • Behroz Javanmard 3
1 PhD Student of criminal law and criminology, North Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
2 Assistant Professor of criminal law and criminology, North Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran: Corresponding Author
3 Assistant Professor of criminal law and criminology, North Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Judicial oversight is one of the most important issues in criminal procedure that has always been the subject of discussion and opinion. This article tries to make a comparative study of judicial supervision in Iranian and French law. The present article is a descriptive-analytical study and examines the question using the library method. The results indicate that in the French criminal justice system, the only alternative to temporary detention is judicial supervision as a criminal security that includes and supplies all the assets of this system and adopts a unified approach and the need to pay attention to the needs of investigation and action. Tamin seeks to create the conditions for maximum balance between security and freedom. In the Iranian criminal procedure, however, despite the provision of judicial supervision as an alternative to temporary detention and some subscriptions with French law, due to the dual approach adopted by the legislature, the main, single and independent function of this criminal institution is subordinate, dual and complementary. Has become. Considering the recourse and using examples such as deterrence and obstruction and having a supervisory aspect, it may be said that in case of recourse to the judicial authority along with other appointments to any of the foreseen cases, judicial supervision is in order to prevent and correct the accused and guarantee The more the victim's salary, the more security will be taken from the accused, which violates the purpose of judicial supervision and is in opposition to criminal justice and the establishment of its goals, and not only loses its main mission, but also the efficiency of this institution. It has a negative effect. The need to pay attention to a unified approach to security and oversight appointments in Iranian law, such as French law, provides the maximum context for the investigating authority to accurately take steps to fully protect the rights of victims of crime and provide the most appropriate security in conflict with Individual liberties are not desirable in the view of progressive criminal justice systems.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Comparative law
  • Iranian law
  • French law
  • judicial supervision
- آشوری، محمد (1392)، تحوّل جایگاه دادسرا و ترافعی شدن امر تعقیب، در عدالت کیفری(۲) (مجموعه مقالات)، تهران: دادگستر.
- آشوری، محمد (۱۳۹۴)، آئین دادرسی کیفری، ج2، چ8، تهران: سمت.
- استفانی، گاستون، ژرژلواسور وبرنار بولک (۱۳۷۷)، آئین دادرسی کیفری (جریان دادرسی کیفری)، ج2، ترجمه: حسن دادبان، تهران: دانشگاه علامه طباطبائی.
- الهی منش، محمدرضا (۱۳۸۹)، بازداشت موقّت و جایگزین ‌های آن در حقوق ایران و فرانسه، تهران: مجد.
- بوریکان، ژاک؛ آن ماری سیمون (۱۳۸۹)، آئین دادرسی کیفری، ترجمه: عباس تدین، تهران: خرسندی.
- پوررجب قاضی محله، فاطمه (1390)، بازداشت موقّت در حقوق کیفری ایـران و انگلستان، دو فصلنامه راه وکالت، 5 و6، 169-185.
- تدین، عباس (۱۳۹۲)، ترجمه قانون آئین دادرسی کیفری فرانسه، تهران: خرسندی.
- تدین، عباس (۱۳۹۲)، قرار نظارت قضایی درفرآیند دادرسی کیفری ایران و فرانسه، دایره المعارف علوم جنایی (مجموعه مقاله‌های تازه‌های علوم جنایی)، کتاب دوم، تهران: میزان.
- جعفری ندوشن، علی اکبر؛ صمدی، مرتضی؛ مختاری چهاربری، علی (1400)، آثار تفکیک امور حکمی از امور موضوعی در دادرسی اسلامی، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 25، 153-176.
- جوانمرد، بهروز (1389)، فرآیند دادرسی در حقوق کیفری ایران، تهران: بهنامی.
- خالقی، علی (۱۳۹۳)، آیین دادرسی کیفری، چ4، تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش.
- شریفی، محسن (1380)، «ژرفنگری پیرامون مکانیسم های تضمین کننده حقوق و آزادی های متّهم در حقوق ایران با اهتمام به اعلامیه های حقوق بشر»، مجله حقـوقی دادگسـتری، 35، 77-95.
- طهماسبی، جواد (1396)، بایسته های آیین دادرسی کیفری، تهران: میزان.
- فدوی بنده قرائی، احمد؛ تقی زاده، ابراهیم (1390)، آزادی و جایگاه آن در اندیشه حقوق بشری امام خمینی (ره)، فصلنامه مطالعات حقوق بشر اسلامی، دوره اول، 1، 33-54.
- لارگیه، ژان (۱۳۷۸)، آئین دادرسی کیفری فرانسه، ترجمه: حسن کاشفی اسماعیل زاده، تهران: کتابخانه گنج دانش.
- مصدق، محمد (1399)، قرارهای نهایی، تأمین کیفری و نظارت قضایی، چ3، تهران: جنگل.
- معاونت آموزش و تحقیقات قوه قضائیه (۱۳۹۲)، مجموعه نشست های قضایی مسائل آیین دادرسی کیفری، ج1، ج2، تهران: جاودانه.
-Dyvrande B.( 2006), «La détention provisoire : mise en perspective et lacunes des sources statistiques  Bruno Aubusson de Cavarlay, Questions pénales, Cesdip, juin.
-Maestracci, Nicole, (2006), présidente du tribunal de grande instance de Melun, audition CNCDH; 16 mai.
-Snacken, (2006), sonja professeur de criminologie à l’ULB (Bruxelles), présidente du Conseil de coopération pénologique du Conseil de l’Europe, audition CNCDH, 30 mai.