نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری فقه و حقوق اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.
2 استاد دانشگاه فردوسی مشهد/ دانشکده استاد فقه و حقوق اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران. (نویسنده مسئول)
3 دانشیار فقه و حقوق اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.
چکیده
شاید در نگاه نخست چنین به نظر رسد که بسیاری از فقیهان امامیّه امکان واقع شدن اجماع را امری مسلّم می دانند، در حالی که این امر بستگی به تعریف مورد پذیرش ما از اجماع و مبنای حجیّت آن خواهد داشت. با تعاریف ارائه شده از اجماع بر پایه حسّ، حدس و لطف ، امکان وقوع آن عادتاً امری محال است. از نگاه نگارندگان محال است در اموری که دلیل معتبری از آیات و روایات وجود ندارد همه فقها در جمیع اعصار و امصار با سلائق و زمینه های فکری متنوّع مخصوص به خود مطابق یکدیگر فتوا دهند و در فرض وقوع چنین توافقی، راهکار اطمینان بخشی برای اطلاع از فتوای تمامی فقها وجود نخواهد داشت. به نظر می رسد تنها در صورتی که حجیّت اجماع را بر پایه دلیل عقل بپذیریم وقوع آن در مقام ثبوت و اثبات بدون مانع خواهد بود؛ چه این که در این فرض، لزومی به تحصیل رأی موافق جمیع فقها نخواهد بود، بلکه موافقت اکثر فقها یا معروفین در فتوا بر امر مجعٌ علیه و نبودِ قول مخالف، موجب اطمینان به موافقت شارع با امر مجمع ٌ علیه خواهد شد. این پژوهش در تلاش است تا از طریق بازخوانی تعاریف پذیرفته شده از اجماع نزد فقهای امامیّه و مبانی حجیّت آن به بررسی امکان تحقّق اجماع بپردازد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Investigating the possibility of consensus from the perspective of Imami jurisprudence
نویسندگان [English]
- Mohammad Mahdi Esmaelpour 1
- Mohammad Hasan Haeri 2
- Mohammad Taghi Ghabooli 3
1 Jurisprudence and Fundamentals of Law / Shahid Motahari Faculty of Theology / Ferdowsi University of Mashhad
2 Professor, Ferdowsi University of Mashhad / Faculty of Theology and Islamic Studies
3 Ferdowsi University
چکیده [English]
At first glance, it may seem that many Imami jurists take the possibility of consensus for granted, while this will depend on our accepted definition of consensus and the basis of its authority. With definitions of consensus based on sense, conjecture, and grace, it is usually impossible for that to happen. From the author's point of view, it is impossible for all jurists in all ages with different tastes and intellectual backgrounds to issue fatwas in matters for which there is no valid evidence from verses and hadiths, and in case of such an agreement, a reassuring solution to know the fatwa. Not all jurists will exist. It seems that only if we accept the authority of consensus on the basis of reason, its occurrence will be in the position of proof and proof without hindrance, because in this case it is not necessary to study the opinion of all jurists, but the consent of most jurists or The famous people in the on the subject of consensus and the absence of the opposite promise ensures that the shari'ah agrees with on the subject of consensus. This research tries to examine the possibility of realizing consensus by re-reading the accepted definitions of consensus among Imami jurists and the principles of its authority.
کلیدواژه‌ها [English]
- Consensus
- The possibility of a consensus
- The possibility to occurrence of a consensus
- No disagreement
- (Vefaq)
- reputation (Shohrat)
- (Madraki)
- (Mohtamal -ul- Madrak)
)