عناصر مجرمانه شناور؛ امکان سنجی تحقّق عناصر جرایم زیست محیطی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم شناسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استادیار حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشگاه پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، استاد مدعو گروه حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال (نویسنده مسئول)

3 استادیار گروه حقوق جزا وجرمشناسی واحد تهران شمال،دانشگاه آزاد اسلامی،تهران،ایران

چکیده

عنصر مجرمانه شناور، ناظر به استمرار نتیجه مجرمانه و تشدید یا تخفیف آن است. همانند رفتار جرم که به صورت آنی و مستمرّ هر دو محقّق می­شود، برخی از نتایج مجرمانه نیز به صورت آنی یا مستمرّ قابل تحقّق ­بوده و جرایم زیست محیطی عموماً دارای چنین نتایجی­اند؛ با این حال، به جهت پیوستگی نتیجه جرم به ماهیّت و ویژگی ­های موضوع جرم یعنی نمادهای زیست محیطی از یک سو، و قابلیّت تشدید یا تخفیف یا تبدیل در ماهیّت نتیجه از سوی دیگر، شناور بودن نتیجه مجرمانه عنوان دقیق­تری در سنجش با مستمرّ بودن آن به نظر می­ رسد.
شناور بودن عنصر نتیجه مجرمانه، مرتبط با شناور و پویا بودن موضوع جرم و نیز رفتار مجرمانه است و گرچه ویژگی شناور بودن، در عنصر نتیجه متبلور می­شود ولی به طور کلّی عناصر تشکیل دهنده جرایم زیست محیطی برخودار از وصف شناور بودن خواهند بود. مقاله حاضر با استفاده از منابع کتابخانه­ای و با روش توصیفی تحلیلی با بررسی پیوند سه عنصر تشکیل دهنده رکن مادی جرایم زیست محیطی و با تمرکز بر عنصر نتیجه، به این دستاورد رسیده است که در این جرایم، پس از تحقّق رفتار مرتکب، عناصر مجرمانه به صورت پیوسته در حال تغییرند؛ از اینرو، نحوه تشخیص آنها از سوی مراجع زیست محیطی مربوطه و شیوه احراز قضایی آنها، نیازمند دیده بانی پیوسته و ارزیابی چندگانه دارد. این نگرش، یک سیاست کیفری پویا و افتراقی پیش روی می­نهد که متناسب با دیگر اقدامات و سیاست ­ها برای حفاظت از محیط زیست در دورانی که جرایم ضدّ آن به وفور از سوی دولت ­ها و اشخاص حقوقی و حقیقی ارتکاب می­یابد، لازم می ­نماید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

floating criminal elements; Feasibility of investigating the elements of environmental crimes

نویسندگان [English]

  • Sahar Hajibeigi 1
  • Hasan Alipour 2
  • Batool Pakzad 3
1 Ph.D student of criminal law and criminology, North Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Assistant Professor of Criminal Law and Criminology, Farabi University, University of Tehran, Qom, Visiting Professor, Department of Law, Islamic Azad University, North Tehran Branch
3 Assistant Professor, Department of Criminal Law and Criminology, North Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The floating of the element of the criminal result is related to the floating and dynamism of the subject of the crime as well as the criminal behavior, and although the feature of floating is crystallized in the element of the result, in general, the constituent elements of environmental crimes will have the characteristic of floating. The present article, using library sources and descriptive analytical method, by examining the link between the three elements that make up the material element of environmental crimes and focusing on the result element, has reached the achievement that in these crimes, after investigating the behavior of the perpetrator, the elements Criminals are constantly changing; Therefore, the way they are recognized by the relevant environmental authorities and the way of their judicial verification, requires continuous monitoring and multiple evaluation. This attitude provides a dynamic and differential criminal policy that is in line with other measures and policies to protect the environment at a time when crimes against it are committed abundantly by governments and legal and natural persons. It is necessary.

کلیدواژه‌ها [English]

  • environmental crimes
  • floating material element
  • result element
  • citation relationship
  • environmental pollution

مراجع

- احدی، رضا؛ رستگار مهجن آبادی، محمدباقر و طغرانگار، حسن (1399)، بازکاوی عنصر روانی در جرایم با مسئولیت مطلق با تأکید بر جرایم علیه محیط زیست، پژوهش­های حقوقی، 43، 71-99.
- امیدی، جلیل؛ یوسفی پور، فرهاد (1393)، موقعیت و مبانی ارزش گذاری محیط زیست و لزوم مقابله با آلاینده ها در فقه اسلام، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 10، 7-30.
- بابایی، مهدی (1396)، بررسی جرم شناختی جرایم زیست محیطی (اکوساید)، کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم شناسی، دانشگاه تبریز.
- پیری، مریم؛ قاسمی، ناصر (1388)، بررسی حقوقی- قضایی چگونگی و نقش اعمال حقوق شهروندی در محیط زیست، علوم و تکنولوژی محیط زیست، 11 (3)، 205-212.
- ذوالفقاری، حسن (1397)، مبانی محیط زیست، چ4، کرمانشاه: دانشگاه رازی.
- رشیدی، علی؛ آقایی بجستانی، مریم؛ روحانی مقدّم، محمد (1401)، واکاوی ابعاد جرم شناختی جرم سبز از منظر فقه امامیه و اسناد بین الملل، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 28، 103- 130.
- عبداللهی، اسماعیل (1393)، مسئولیت کیفری بدون تقصیر در نظام­های حقوقی ایران و انگلستان، چ3، تهران: خرسندی.
- عبداللهی، محسن؛ رمضانی قوام آبادی، محمدحسین؛ فریادی، مسعود؛ ساجدی، زهرا (1388)، حقوق کیفری محیط زیست: ملاحظات و راهکارها، تهران: شرکت سهامی روزنامه رسمی کشور.
- عبداللهی، محسن (1396)، کتابچه قضایی حقوق محیط زیست، چ2، تهران: خرسندی.
- شفیعی، امین؛ رنجبر، فضل الله (1397)، بررسی حقوقی جرایم محیط زیست و مرتبط با منابع طبیعی، تهران: قانون یار.
- قاسمی، ناصر (1396)، حقوق کیفری محیط زیست (مطالعه تطبیقی در حقوق ملی و بین­المللی)، چ2، تهران: خرسندی.
- قربانی، مجتبی (1399)، بررسی تطبیقی جرم تخریب محیط زیست در حقوق ایران، فقه امامیه و حقوق فرانسه، کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل.
- قوام، میرعظیم (1375)، حمایت کیفری از محیط زیست، تهران: سازمان حفاظت محیط زیست.
- کوشکی، غلامحسین (1386)، چالش­های نظام کیفری ایران در حوزه جرایم زیست محیطی، فصلنامه اطلاع رسانی حقوقی، 9، 87- 104.
- وایت، راب (1395)، جرایم زیست محیطی فراملی: به سوی جرم شناسی جهان بوم، ترجمه: حمیدرضا دانش ناری، چ2، تهران: میزان.
- Brisman, Avi & Soth, Niger (2014), Green Cultural Criminology, first edition, London: Routledge.
- Broswimmer, Franz J. (2002), Ecocide: A Short History of the Mass Extinction of Species, first edition, London: Pluto Press.
- Gibbes, Carole & L. Gore, Meredith & F. McGarrell, Edmund & Rivers, Louie (2010), Introducing Conservation Criminology: Towards Interdisciplinary Scholarship on Environmental Crimes and Risks, British Journal of Criminology, Vol. 50, Issue 1, pp. 124-144.
- Gregory, Robin & Trousdale, William (2009), Compensating Aboriginal Cultural Losses: An Alternative Approach to Assessing Environmental damages, Journal of Environmental Management, Vol. 90, Issue 8, pp. 2469- 2479.
- Higgins, Polly (2010), Eradicating Ecocide Laws and Governance to Prevent the Destruction of our Planet, first edition, London: Shepheard- Walwyn Press.
- St. John, David; Brannan, Clifton; Beiserwieden, Hannah; Fountain, Julia; Larson, Matthew; Lydic, Jacqueline & Stegman, Luke (2020), Environmental Crimes, American Criminal Law Review, Vol 57, Issue 3, pp. 657- 726.
- White, Rob (2009), Researching Transnational Environmental Harm: Toward an Eco- Global Criminology, International Journal of Comparative and Applied Criminal Justice, No 33, pp. 229-248.
فصلنامه مطالعات فقه و حقوق اسلامی
دوره 15، شماره 30
خرداد 1402
صفحه 121-146

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار