نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فقه و حقوق جزا، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

2 دانشیارحقوق جزا و جرم شناسی، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران (نویسنده مسئول)

چکیده

قانونگذاری براساس فقه امامیّه، موجب غنا و استقلال حقوق ما در چند دهه قانونگذاری بوده است. همواره بحث و گفتگو در مورد این که قانونگذاری براساس فقه با چه ضابطه ­ای باید صورت بگیرد، وجود داشته و دارد و نوعاً توجّه بدان سمت بوده که از نظر چه کس یا کسانی تبعیّت شود و به ارائه ضوابط کلّی بسنده شده و در عمل هم معیاری قاطع برای این مسأله مشاهده نمی­شود. این نوشتار صرفاً از حقوق کیفری و شرایط و اقتضائات خاصّ وضع قوانین در این مورد بحث می­کند؛ چراکه نمی­توان در پی ارائه معیار برای قانونگذاری در مورد همه­ قوانین با شرایط و ویژگی­ های خاصّ هریک از آنها بود، زیرا وضع قانون در هر مورد می­تواند با وضع قوانین در سایر حوزه ­ها بسیار متفاوت باشد و باید در هر مورد حسب اقتضائات خاصّ آن مورد اندیشید و از کلّی­گویی ها و ارائه یک معیار برای تمام موارد پرهیز نمود. این نوشتار در پی آن است که در حوزه وضع قوانین کیفری راهکار متناسب را ارائه بدهد و از ورود آراء و اندیشه ­های شخصی به حیطه قانونگذاری جلوگیری کرده و حتّی ­الامکان بتواند حقوق کیفری ما را بدون آن که از اصالت خویش فاصله بگیرد به حقوق کیفری روز دنیا نزدیک ­تر کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Criminal legislation in the context of urisprudential disputes

نویسندگان [English]

  • Siavash Goodarzi 1
  • Mohammad Ebrahim Shamsnateri 2

1 PhD Student of Kharazmi University

2 Farabi Campus, University of Tehran

چکیده [English]

Legislation based on Imami jurisprudence has led to the richness and independence of our rights in decades of legislation. There has always been a debate about what criteria should be used to legislate according to jurisprudence And typically the focus has been on who or what is being followed And it is enough to provide general criteria and in practice there is no decisive criterion for this issue. This article discusses only the criminal law and the specific conditions and requirements of the law in this regard Because it is not possible to provide a standard for legislation on all laws with specific conditions and characteristics of each of them Because the law in each case can be very different from the law in other area And you have to think about each case according to its specific requirements And refrained from generalizations and providing a standard for all cases. This article seeks to provide an appropriate solution in the field of criminal law And prevented the entry of personal opinions and ideas into the field of legislation And as far as possible our criminal law Closer to the world criminal law without distancing itself from its originality.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Imami jurisprudence
  • Legislation
  • Criminal Justice
  • Guardian Council
  • penalty
- انصاری(شیخ)، مرتضی بن محمد امین (1390)، فرائد الاصول، ج2، قم: دار العلم.
- پوربافرانی، محمود؛ رستمی نجف آبادی، حامد (1399)، شمول شبهه در قاعده درأ، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 22، 107-136.
- جبعی عاملی(شهید ثانی)، زین الدین بن علی (1413ق)، مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام، ج14، قم: المعارف الاسلامیه.
- جهانگیری، محسن؛ بنایی خیرآبادی، محمدعلی (1400)، فتوای معیار در قانونگذاری؛ انطباق با مصالح الزامی، آموزه­ های فقه مدنی، 23، 91-118.
- جوانبخت، محمد؛ محمدی، سهیلا (1395)، تعارض اصل تناسب جرم و مجازات با اهداف مجازات ها، وکیل مدافع، 15، 153-177.
- حاج عبدالباقی، مریم (1386)، مروری بر فتواهای تازه آیه الله صانعی، شهروند، 24.
- حرّ عاملی، محمد بن حسن (1409ق)، تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، ج8و28و30، قم: مؤسسه آل البیت(ع).
- حسینی عاملی، سید جواد (1419ق)، مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلامه، ج23، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- حلّی(علامه)، حسن بن یوسف (1413ق)، قواعد الاحکام، ج3، قم: مؤسسه الاسلامی.
- حلّی(علامه)، حسن بن یوسف (1413ق)، مختلف الشیعه فی احکام الشریعه، ج9، چ2، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- حلّی(محقّق)، جعفر بن حسن (1408ق)، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، ج1، چ2، قم: اسماعیلیان.
- حلّی، ابن ادریس (1410ق)، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، ج3، چ2، قم: مؤسسه النشر الاسلامی
- حیدری، سید علی نقی (1418ق)، اصول الاستنباط، ج1، بیروت: دار السیره.
- خمینی(امام)، سید روح الله (1429ق)، تهذیب الاصول، چ2، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
- خمینی(امام)، سید روح الله (بی تا)، تحریر الوسیله، ج2، قم: دار العلم.
- خوئی، سید ابوالقاسم (1422ق)، مبانی تکلمه المنهاج، ج1، قم: مؤسسه احیاء آثار الامام الخوئی.
- شریف، محمد مهدی (1397)، درنگی در تاریخچه تدوین قانون مدنی ایران، مجله حقوقی، 6، 89-108.
- شمس ناتری، محمدابراهیم؛  کلانتری، حمیدرضا؛ زارع، ابراهیم؛ ریاضت، زینب (1395)، قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی، ج1، چ3، تهران: میزان.
- صدر(شهید)، سید محمدباقر(1391)، دروس فی علم الاصول، ج2، چ6، قم: بوستان کتاب.
- طباطبائی(صاحب ریاض)، سید علی (1418ق)، ریاض المسائل فی بیان الاحکام بالدلائل، ج16، قم: مؤسسه آل البیت(ع).
- طریحی، فخر الدین (1416ق)، مجمع البحرین، ج4، چ3، تهران: مرتضوی.
- طوسی(شیخ الطائفه)، محمد بن حسن (1407ق)، الخلاف، ج5، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- علم الهدی، سید مرتضی (1363)، الذریعه الی اصول الشریعه، ج2، تهران: مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
- علیدوست، ابوالقاسم (1387)، مصلحت در فقه امامیه، فقه و حقوق، 18، 35-58.
- فتحی، محمد (1395)، اصول قانون اساسی در پرتو نظرات شورای نگهبان، تهران: پژوهشکده شورای نگهبان.
- کاظمی، محمود (1398)، قانون مدنی یا فقه فارسی، پژوهش حقوق خصوصی، 29، 249-277.
- کدیور، محسن (1382)، شرع شورای نگهبان در برابر قانون مجلس، بازتاب اندیشه، 43.
- مصطفوی، سید محمدکاظم (1421ق)، مائه قاعده فقهیّه، چ4، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- مظفّر، محمدرضا (1430ق)، اصول الفقه، چ5، قم: اسلامی.
- نجفی(صاحب جواهر)، محمدحسن (1404ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، ج41، چ7، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
- واسطی زبیدی، محب الدین (1414ق)، تاج العروس، ج11، بیروت: دار الفکر.