کنکاشی فقهی حقوقی در لزوم مراجعه به حاکم درموضوع ماده 630 قانون تعزیرات اسلامی «بازخوانی ادله روایی حکم قتل در فراش»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه خوارزمی، گروه حقوق جزا

2 دانشجوی دکتری فقه و حقوق جزای دانشگاه خوارزمی تهران (نویسنده مسئول)

چکیده

قتل در فراش در جایی است که زوج، همسر خود را در حال زنا با اجنبی ببیند و مرتکب قتل یکی از آن دو یا هر دو شود. اصل اوّلی در فقه و حقوق موضوعه این است که اجرای مجازات بر دیگری از طریق مراجعه به محاکم صالحه و توسّط حاکم باشد اما در این مورد، استثناء وجود دارد؛ یعنی قانونگذار در موضوع قتل در فراش، این اختیار را به زوج داده تا در صورت مشاهده زوجه خود با اجنبی که در حال زنا باشند بدون تحقیق از جوانب موضوع و بدون مراجعه به حاکم، آنها را به قتل برساند. دلیل اصلی این مقرّره روایات است. به نظر می رسد از بازخوانی این روایات بر می آید که در تمامی موارد، نوعی تحقیق از موضوع لازم بوده و لسان واقعی روایات، ناظر به لزوم مراجعه زوج قبل از اجرای حکم به حاکم می باشد؛ مضافاً این که این ادّعا با ادله اجتهادی از قبیل لزوم استیفای حدود توسّط امام یا حاکم ، لزوم احراز اکراه و اجبار زوجه یا اجنبی، تکلّف در اثبات این موضوع و ارائه چهار شاهد عادل، اصل عدم استحقاق قتل برای اجنبی، مشروط بودن جواز قتل و سوء استفاده از این حکم نیز معاضدت می شود. این پژوهش با دیدگاهی انتقادی نسبت به نظریه مشهور، از طریق بازخوانی روایات و ادله اجتهادی، به اثبات لزوم مراجعه به حاکم در موضوع قتل در فراش پرداخته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Jurisprudential research on the need to refer to the ruler in the matter of Article 630 Islamic Penal Code "Rereading the evidence of the verdict of murder in bed"

نویسندگان [English]

  • Majid Ghorchibaygi 1
  • A'zam Mahdavipour 1
  • Hossein Haji Hosseini 2
1 Kharazmi University
2 Kharazmi University
چکیده [English]

Murder in bed is when a couple sees their wife committing adultery with a stranger and the couple commits the murder of one or both of them. The first principle in jurisprudence and subject law is that the execution of the punishment on another person is by referring to competent courts and by the ruler, but there is an exception in this case, that is, the legislator has given this authority to the husband in the case of murder in bed, if the wife is seen He should kill strangers who are committing adultery without investigating the aspects of the matter and without referring to the ruler. The main reason for this provision is hadiths. It seems from rereading these narrations, it appears that in all cases; Some kind of research is necessary and the actual language of the narrations refers to the need for the couple to refer to the ruler before the execution of the sentence. In addition, this claim is based on ijtihad evidence such as the necessity of establishing limits by the imam or the ruler, the necessity of verifying the reluctance and coercion of the wife or the stranger, the task of proving this issue and presenting four just witnesses, the principle that killing a stranger is not justified, the conditionality of the permission to kill and abuse This ruling also helps you. This research, with a critical view of the famous theory, has proved the necessity of referring to the ruler in the issue of murder in bed through rereading the traditions and evidence of ijtihad.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Couple trial
  • murder on the couch
  • the principle of judicial punishment
  • Reading the narrations of murder in Farash

مراجع

- قرآن کریم.
- ابن منظور، محمد بن مکرم (1414ق)، لسان العرب، ج6، چ3، بیروت: دار الفکر.
- اصفهانى(فاضل هندى)، محمد بن حسن (1416ق)، کشف اللّثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، ج10و11، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- الجزیرى، عبدالرحمن (1419ق)، الفقه على المذاهب الاربعه و مذهب اهل البیت، بیروت: دار الثقلین.
- الزبیدى، واسطى حنفى (1414ق)، تاج العروس من جواهر القاموس، ج9، بیروت: دار الفکر.
- الهام، غلامحسین؛ برهانی، محسن (1396)، درآمدی بر حقوق جزای عمومی، ج1، چ2، تهران: میزان.
- تبریزى، میرزا جواد (1417ق)، أسس الحدود و التعزیرات، قم: دفتر مؤلف.
- ترحینی عاملى، سید محمدحسین (1427ق)، الزبده الفقهیه فی شرح الروضه البهیه، ج9، چ4، قم: دار الفقه.
- جبعی عاملى(شهید ثانى)، زین الدین بن على (1410ق)، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، ج9، قم: داورى.
- جمعى از مؤلفان (بی تا)، مجله فقه اهل بیت علیهم السلام، ج22، قم: مؤسسه دائره المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت.
- حبیب زاده، محمدجعفر؛ بابایی، حسین (1378)، قتل در فراش، مدرّس، 13، 81-96.
- حرّ عاملى، محمد بن حسن (1409ق)، تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، ج28و29، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
- حسینی روحانی، سید صادق (1412)، فقه الصادق علیه السلام ، ج25، قم: دار الکتاب - مدرسه امام صادق(ع).
- حیدرى، على نقى (1412ق)، اصول الاستنباط ، قم: حوزه علمیه قم.
- خمینى(امام)، سید روح اللّه (بی تا)، تحریر الوسیله، ج1، قم: دار العلم.
- خوئى، سید ابو القاسم (1410)، مبانی تکمله المنهاج، ج2، چ28، قم: مدینه العلم.
- خوئى، سید ابو القاسم (1422)، مبانی تکمله المنهاج، ج10و42، قم: مؤسسه إحیاء آثار الإمام الخوئی.
- دلماس مارتی، می ری (1381)، نظام های بزرگ سیاست جنایی، ترجمه: علی حسین نجفی ابرند آبادی، ج1، تهران:  میزان.
- رستمی نجف آبادی، حامد؛ حقّ شناس، محمدرضا (1395)، نگاهی نو به ماهیّت قتل در فراش در فقه و حقوق کیفری، فصلنامه مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 15، 175-200.
- شفتى، سید محمدباقر (1427ق)، مقاله فی تحقیق إقامه الحدود فی هذه الأعصار، قم: دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم.
- طباطبائی بروجردى، آقا حسین (1429ق)، جامع أحادیث الشیعه، ج31، تهران: فرهنگ سبز.
- طباطبائی قمّى، سید تقى (1426)، مبانی منهاج الصالحین، قم: قلم الشرق.
- طوسى(شیخ الطائفه)، محمد بن حسن (1387)، المبسوط فی فقه الإمامیه، ج7و8، چ3، تهران: المکتبه المرتضویه لإحیاء الآثار الجعفریه.
- عاملى(شهید اول)، محمد بن مکّى (1417ق)، الدروس الشرعیه فی فقه الإمامیه، ج2، چ2، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- عراقى، ضیاء الدین (1388) ، الاجتهاد و التقلید، تهران: نوید اسلام.
- عوده، عبدالقادر (1394)، التشریع الجنایی الاسلامی مقارناً بالقانون الوضعی، ترجمه: حسن فرهودی نیا، ج1، تهران:  احسان.
- غلامی، علی (1396)، قتل در فراش، تهران: میزان.
- فیومی، احمد بن محمد بن علی (1414ق)، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر، ج2، قم: دار الهجره.
- کوشا، جعفر (1389)، جرایم علیه عدالت قضایی، چ3، تهران: میزان.
- محسنی، مرتضی (1396)، کلیات حقوق جزا، ج1، چ5، تهران: کتابخانه گنج دانش.
- مدنی کاشانى، حاج آقا رضا (1410ق)، کتاب القصاص للفقهاء و الخواصّ، چ2، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- مرعشى نجفى، سید شهاب الدین (1415ق)، القصاص على ضوء القرآن و السنه، قم: کتابخانه آیه الله العظمی مرعشى نجفى(ره).
- مظفّر، محمدرضا (1387)، أصول الفقه، چ5، قم: بوستان کتاب.
- منتظری نجف‌آبادى، حسینعلى (بی تا)، کتاب الحدود، قم: دار الفکر.
- موسوی اردبیلى، سید عبد الکریم (1427)، فقه الحدود و التعزیرات، ج1، چ2 ، قم: دانشگاه مفید.
- موسوی بجنوردى، سید حسن (1419ق)، القواعد الفقهیه، ج4، قم: الهادی.
- موسوی گلپایگانى، سید محمدرضا (1412ق)، الدرّ المنضود فی أحکام الحدود، ج1، قم: دار القرآن الکریم.
- مهر پور، حسین (1375)، سیری در مبانی فقهی و حقوقی ماده 630 قانون مجازات اسلامی،  مجله نامه مفید، 8، 157-188.
- میبدى، احمد بن محمد (1352)، خلاصه تفسیر ادبى و عرفانى قرآن مجید، چ2، تهران: اقبال.
- نجفى(صاحب جواهر)، محمدحسن (1404ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، ج42، چ7، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- نراقى، محمد مهدى بن (1384)، تجرید الأصول، چ1، قم: سید مرتضی.
فصلنامه مطالعات فقه و حقوق اسلامی
دوره 15، شماره 30
خرداد 1402
صفحه 147-176

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار